《《平民ê基督傳》》

 | | | 轉寄

Jī koàn Kitok lâi ê sî Tē it chiuⁿ Chhutsì 二卷 基督來ê時 第一章出世

作者 Tâi e̍k:Ko Tekchiong,Siutēng Lîm Chùnio̍k & Chng Hūiphêng 2024.03.10

Jī koàn Kitok lâi ê sî


Tē chi̍t chiuⁿ Chhutsì


Tútú chhinchhiūⁿ chit chióng sîtāi, Kitok ū lâikàu sèkan, to̍h sī chiàu sèngchheh só͘ kóng,"nāsī kàu hitê sî íkeng kàu, Siōngtè ū chhe I ê kiáⁿ lâi chhutsì."Iésu Kitok ū tùi hitê éngoán ê sèkài lâi chhutsì tī chitê sèkài. Chhiáⁿ lán siôngsiông ē kìtit chit nn̄gê sèkài ê sū.

Lán chit sî ài lâi siūⁿ, tī jînlūisú tiong, tī kòekhì ê le̍ksú só͘ teh chúnpī, teh thènghāu ê chi̍tê tiōngtāi ê sūkiāⁿ, iā lán só͘ beh kóng chitê tiōngtāi ê sūkiāⁿ, sī chò chi̍t tiâu kiôniû, lâi kòa tī Siōngtè kah lâng ê tiongkan só͘ū ê chhimkheⁿ ê téngbīn. Chitê tiōngtāi ê sūkiāⁿ, to̍h sī Hitê "Τùi kó͘chá ílâi pún ū ê, chia̍pchia̍p chhuthiān" ê Kitok, ū chiâⁿchò lâng ê iūⁿsiùⁿ lâikàu sèkan.

Lán thâuchi̍tē khòaⁿliáu sī putchí chheⁿkiaⁿ, chin kîkoài, inūi chitê tiōngtāi ê sūkiāⁿ, sī ēng hitkhoán ke̍k tansûn, pêngsiông ê hoattō͘ lâi chhuthiān, tìkàu lán tiāⁿtio̍h siūⁿ kóng, che sī bôiáⁿ, soah chhaputto lóng m̄ káⁿ sìn. Siatsú i nāsī ēthang hiánchhut tōa ê piàntōng, á·sī tī thiⁿ·ni̍h ū pitsûn ê hiānsiōng, chiah lâikàu sèkan, sī bênghián khah chiàu lán só͘ kîthāi ê khoán. Chóng·sī i lóng bô ánne. I sī ēng tansûn pêngsiông ê hoattō͘ lâi chhutsì ! Kîsi̍t lán kohchài chimchiok lâi siūⁿ, che kám m̄ sī Siōngtè teh chhòngchō itchhè kîī ê sū ê hoattō͘ ? Che to̍h sī tútú chiàu lán só͘ bat teh kóng· ê,"I ê khoán tútú sī ánne."Tī hitê éngoán ê sèkài, sūsū lóng chiàu ánne lâi chò. Chhinchhiūⁿ i teh hō͘ chi̍t châng chhiū tióngtōa, teh chhòngchō chi̍t lia̍p ê sengsiù , teh hō͘ chákhísî ê ji̍tchhut, teh hō͘ ngó͘kok tittio̍h hongsiu chit chióng ê sînjiah, itchhè lóng sī Siōngtè sîsiông ēng tiāmchēng, tansûn ê hoattō͘ tī lâng só͘ bô chùì·tio̍h ê tiongkan, lâi teh hō͘ i ánne.

Chhinchhiūⁿ ánne, Iésu sī ēng hitkhoán ke̍k tansûn, bô lâng liāu·tio̍h ê hoattō͘, m̄ sī ū hiánchhut siáⁿmi̍h chhiaⁿiāⁿ, á·sī chhànlān ê hiānsiōng, á·sī thiⁿ·ni̍h ū pitsûn ê kongkéng, putkò sī ēng hitkhoán ûnûn koh tiāmchēng ê hoattō͘, chhinchhiūⁿ chákhí sî ê lō͘chúi, á·sī ji̍tthâu ê hoathiān kāngkhoán, lâi chhutsì tī sèkan, lán tīchia só͘ beh siūⁿ chit chân, kîsi̍t sī chi̍tê huisiông tōa ê sūkiāⁿ, sī chhiauoa̍t lán só͘ siūⁿ ē kàu ê, iáukoh sī khoàikhoài kah jînseng chò tēit tansûn ê sū sio chhaplām, só͘í lán chhinchhiūⁿ ū kámkak beh ēng kîī kah kiaⁿhiâⁿ ê liāmthâu, lâi susiúⁿ chit chân sī ū tāmpo̍h khùnlân ê khoán. Lán chhinchhiūⁿ ū kámkak teh tha̍k phó͘thong ê nîtāi kì kāngkhoán.

Chhinchhiūⁿ ánne, Kitok ū ēng hiahni̍h iôngī, tansûn, chūjiân ê hoattō͘, lâi chhutsì chiâⁿchò lâng, khiākhí tī lán tiongkan.

Lán chi̍tē hiankhui chitê kò͘sū, to̍h liâmpiⁿ khòaⁿkìⁿ chi̍tê iapthiap tī Galílaiah ê soaⁿ lāi ê hiongchhoan. Tī chitê hiongchhoan keá, ū chi̍t khám chòba̍k ê tiàm, iā tī hit lāibīn ū chi̍tê hiongchhoan ê ba̍kchhiūⁿ kiòchò Iôséhuh, ta̍k ji̍t chē tī tn̂g ítiâu, chhiú gia̍h kìá, pó͘thâu, íki̍p chha̍ká, tīteh chò í kah chò toh, íki̍p gûlê tàⁿ, lâi kiongkip chiuûi ê hiongchhoan ê lō͘ēng. I ū putchí chhutla̍t, koh khoàilo̍k teh chò, iā ná teh chò ê sî, i ū ná teh susiúⁿ i só͘ phèngtiāⁿ ê hūjînlâng, íki̍p ūitio̍h hitê hūjînlâng só͘ tio̍h chúnpī ê katêng ê sū.

Iôséhuh só͘ phèngtiāⁿ ê hūjînlâng, sī tiàmtī chitê hiongchhoan ê khah bóebīn hia, kiòchò Mâlíah, i sī Aná ê chabó͘kiáⁿ, suijiân i sī sio̍k tī Tabi̍t ê āutāi, iáukoh sī chhinchhiūⁿ pa̍t ê hiongchhoan ê chabó͘ gíná kāngkhoán, tiàm chhù lāi gâu tàu chòkang, phángchit, chòpiáⁿ, iā cháàm kah kîtha ê hiongchhoan ê chabó͘ gíná chòhóe tī chéⁿ·ni̍h chhiūⁿ chúi. Lán chai, i sī chi̍tê chengkiat ê tônglí. Lán thang sióngsiōng i úntàng ū súisúi ê iôngmāu, lâi hûha̍p tī i súisúi ê chengsîn chiah tio̍h.

Chitê ba̍kchhiūⁿ Iôséhuh sī ū putchí àisioh Mâlíah, chiàu khòaⁿ itchhè ê kìsū, ū àmsī lán chai, Iôséhuh sī pí Mâlíah khah chē hòe. Hoānsè inūi ánne, Iôséhuh sī ū kohkhah kínsīn, unjiû lâi subō͘ i. Iôséhuh tiāⁿtiāⁿ ài thaukhòaⁿ Mâlíah teh kòe lō͘, mā sī ài bāngsióng in chionglâi ê sengoa̍h. Kîsi̍t ta̍kpái Iôséhuh chò kang liáu, Mâlíah iā sī putchí hoaⁿhí khì chhōe i, lâi thiaⁿ i kóngkhí i ê ióngkám ê kèōe kah ǹgbāng; inūi chiàu Galílaiah lâng ê hongsio̍k, lâmlí sī chūiû thang kaupôe, khah bô chhinchhiūⁿ tī lâm pêng Êlúsalèm hia hiahni̍h giâm. Chóng·sī tī in nn̄g lâng ê simsu tiong, iáu ū pa̍t khoán koh khah kosiōng ê sū tī·leh. Chit nn̄g lâng m̄ sī chhinchhiūⁿ pêngsiông ê siàuliân lâng, tiāⁿtiāⁿ teh siūⁿ in púnsin íki̍p in ê chionglâi ê sū niāniā. Inūi lán ū thiaⁿkìⁿ kóng, Iôséhuh sī "gī ê lâng", Mâlíah sī ū chhengkhìsiùⁿ ê kosiōng ê chengsîn, sī ha̍pgî thang siū kéngsoán chò Siōngtè ê éngoán ê kèōe ê chheēng. Tī in ê sengoa̍h chitê giâmsiok, súisúi ê choánki, in ê sim sī chin jia̍tsêng ū chongkàu sìnliām tī·leh, che sī kináji̍t ê siàuliân lâmlí só͘ engkai tio̍h o̍h ê khoánsit. In m̄ sī kanta teh siūⁿ in ê chionglâi ê hēnghok niāniā, mā sī siôngsiông chhimchhim teh siūⁿ Siōngtè ê hó chíì. Khaksi̍t in úntàng sī ū siôngsiông chòhóe tâmlūn, tī tongsî chèng jia̍tsim ê Iûthàilâng só͘ tiāⁿtio̍h teh ǹgbāng hitê huisiông tōa ê sū, to̍h sī tehbeh lâi ê Mesíiah ê sū. Lán thang siūⁿ, Mâlíah ta̍kpái kah Iôséhuh chòhóe sionghōe liáu, tńgkhì in tau ê sî, ū kūilo̍h tī in tau ê thangá kháu, lâi ūitio̍h Iôséhuh íki̍p i ê itseng kîtó.

Sī siáⁿlâng ēthang bāngsióng tùi tī chitê tansûn ê katêng, ēthang sêngchiū chi̍tê éngoán ê sînjiah! Hitê bô khòaⁿkìⁿ ê sèkài tī láuchá ū khǹg ho̍kbū ê liāmthâu, teh chúnpī I ê chhutsì, taⁿ chit sî íkeng tehbeh chhiansóa chitê chínkiù ê sūgia̍p lo̍h lâi sèkan, chit sî in ū tāiseng chhutthâu lâi chísī I ê lâikàu.

Ū chi̍t ji̍t ê àmmî, hoānsè tútú sī Mâlíah kūi teh beh kîtó ê sî, i ū thiaⁿtio̍h chi̍tê chhiauchūjiân, putchí thang chheⁿkiaⁿ ê siausit; ū iôchoah i ê choân simsîn, i ū khòaⁿkìⁿ thiⁿsài ê īsiōng, sòa ū thiaⁿkìⁿ, tùi hitê bô khòaⁿkìⁿ ê sèkài chhut siaⁿ teh kóng,


Tittio̍h tōa in ê lâng·ah, Pêngan, Chú kah lí tī·leh.


Hit sî Mâlíah chū ánne phak tī hia, simlāi kiaⁿ kàu ngia̍hngia̍uhchhoah, koh ū thiaⁿkìⁿ chin thang chheⁿkiaⁿ ê ōe, soanpò͘ kóng, Isulael lâng tī láuchá só͘ khǹg ê tōa ǹgbāng, taⁿ sī íkeng si̍thiān·lah.

"Mâlíah m̄thang kiaⁿ, inūi lí tittio̍h Siōngtè ê intián. Taⁿ lí beh hoâiīn seⁿ kiáⁿ, tio̍h kā i hōmiâ kiò Iésu. I beh chò tōa, chhengchò chìkoân·ê ê kiáⁿ, Chú Siōngtè beh ēng I ê chó͘ Tabi̍t ê ūi hō͘ I. I beh chòông tī Iâkop ê ke kàu tāitāi, I ê kok iā bû kiôngchīn I. Sèng Sîn beh lâikàu lí. Chìkoân·ê ê koânlêng beh tììm lí. Só͘í tùi lí só͘ seⁿ·ê, beh chheng chò Sèng, chò Siōngtè ê Kiáⁿ."

Hit sî, Mâlíah kóng,"góa sī Chú ê lúpī, gōan chiàu Lí ê ōe ènggiām tī góa."

Tùi ánne, thiⁿsài to̍h līkhui i. Lán tīchia kanta tio̍h tiāmtiām bētàng kóngkhí siáⁿ khoán, inūi che sī sînpì ê tāichì. Só͘í lán tekkhak sī bētàng chūiû lâi kìchài, á·sī káisek chitê kò͘sū, kanta tio̍h ēng khiânsêng ê sim, tiāmtiām chiah hó. Chitê kò͘sū nā m̄sī Mâlíah púnsin ū kóngchhut, to̍h bô lâng ē chaiiáⁿ siáⁿ khoán.

Mâlíah simlāi ūitio̍h chitê tāichì, kiaⁿ kàu behsí, inūi i ū kenggiām tio̍h chiônglâi m̄bat ū hūjînlâng só͘ bat kenggiām·tio̍h ê sînpì ê sū, tùi ánne to̍h " khísin kóaⁿkín khì soaⁿtē, kàu Iûthài chi̍tê siâⁿ. "Lâi kā chi̍tê hūjînlâng kóngkhí i só͘ tútio̍h ê sū. Tī chit sî, liân i só͘ huniok ê tiōnghu, to m̄káⁿ tùi i kóngkhí. Tī chit chióng sîchūn, hūjînlâng chíū sī suiàu hūjînlâng. Só͘í Mâlíah to̍h khì chhōe i ê piáu chímōe, kiòchò Elīsape̍h, i sī chi̍tê hiongchhoan ê chèsi ê hūjînlâng. Thiⁿsài iûgoân ū tùi i kóngkhí i mā sī ū siū kéngsoán beh lâi chò chìkoânê ê kèōe ê chheēng. To̍h sī beh ū pa̍tê gíná tùi i lâi chhutsì, ǹg Isulael lâi chò hitê só͘ beh lâi ê Mesíiah ê sianhong.

Chhinchhiūⁿ ánne, Mâlíah ū khì Hebulông ê soaⁿténg , ji̍p hitê chèsi ê chhù, tīhia Mâlíah kah Elīsape̍h chòhóe biānhōe, tāike lâi kóngkhí ê kò͘sū, simlāi kiaⁿhiâⁿ, chàisaⁿ lâi tâmlūn hitê siôngsè ê chênghêng. In mêji̍t tiàm tī soaⁿpiⁿ hitê siokchēng sèsè ê chhù lāi, chòhóe tâmlūn, be̍ksióng téngténg ê sū, lâi chòhóe kaupôe Siōngtè. Tī hit saⁿ goe̍hji̍t kú, in só͘ tittio̍h ê khiânsêng ê kenggiām, úntàng bô bē kìtit chiah tio̍h. Si̍tchāi gōabīn ê sèkài, kanta sī teh bôêng teh cháuchông hiahê siósiókhóakhóa ê sū, iā lóng m̄chai iáⁿ só͘ beh tútio̍h ê huisiông tōa ê tāichì.


Chitê siūun ê chāiseklí Mâlíah, āulâi ū tòtńg khì i ê kò͘hiong Nachalia̍t. Taⁿ i sī bôkoh chhinchhiūⁿ chêng bē līkhui Nachalia̍t ê khoán, iáu koh chò chi̍tê bôhoân bôló ê chabó͘ gíná. Tī hit saⁿ goe̍hji̍t ê tiongkan, Mâlíah sī íkeng piànsêng chi̍tê hūjînlâng; i ê chengsîn sengoa̍h ū tōa chìnpō͘, ū chìnji̍p tī sinsin kîī ê sèkài, lâi bi̍t chiap kah Siōngtè kaupôe, kakī chi̍t lâng ná siūⁿ ná chheⁿkiaⁿ, khiok iā sī ná hoaⁿhí, soah khǹg ba̍t hitê chhiauoa̍t ê sînpì ê sū. Khíthâu Iôséhuh khiok sī m̄chai hitê sūsi̍t, Chóng·sī kòeliáu kúinā goe̍hji̍t, Mâlíah ê kîī hoaⁿhí ê gánkong, ū chiāmchiām hiánchhut thòngkhó͘ ê khoán. Inūi Mâlíah ū ûn ûná chai, i só͘ huniok ê tiōnghu Iôséhuh ū teh kiaⁿhiâⁿ, teh giâugî i. Che sī Iôséhuh ê sìnsim só͘ tútio̍h ê chin thang kiaⁿ ê chhì."i só͘ huniok ê tiōnghu Iôséhuh sī gī ê lâng, m̄ ài hiánjiân pān i, ànsǹg beh àmtiong hòechhin."Chhiáⁿ lán lâi siūⁿ hit sî in nn̄g lâng ê simsîn kankhó͘ kàu siáⁿ khoán. Kîsi̍t Mâlíah íkeng ū lāi ê kiàm chha̍k kòe i ê sim, inūi tāichì sī beh lō͘hiān, chēchē lâng ê simkoaⁿ úntàng beh giâugî i.

Iôséhuh kah Mâlíah tī láuchá ê tiongkan só͘ teh kankhó͘, chhiⁿchhám ê ji̍t íkeng kòekhì liáu. Ū chi̍t àm tī īⁿsiōng tiong, hitê sînlêng ê sèkài, ū lâi chiapchhiok tio̍h lâng ê simsîn, tī hit sî ū Siōngtè ê siausit thoân kàu tī hitê sim putchí teh kankhó͘ ê Iôséhuh, tùi ánne i khùnchhéⁿ liáu, to̍h tittio̍h khaksìn, iā kakī tāmpo̍h kiànsiàu, soah hoaⁿhí lâi chhōa i ê bó͘ Mâlíah kòemn̂g. I to̍h ēng thiàⁿthàng ê sim, lâi chunkèng, soah lâi chiàukò͘ chitê iáubōe chhutkè ê lāubú Mâlíah íki̍p hitê iáubōe chhutsì ê Kiáⁿ Kitok. Kîsi̍t Mâlíah sī bētàng khoàikhoài lâi bē kìtit hiahê kankhó͘ ê ji̍t, hitkhoán ê kenggiām putsî tiâu tī i ê simlāi.

Saⁿ goe̍hji̍t āu ê ū chi̍t ji̍t, to íkeng hônghunàm, ji̍tthâu iā chhiâ kòe Bia̍tléhèm ê soaⁿ, ū tàm lo̍hkhì kàu tī Iûthài tē hiahê liùhia̍h ê kogoân khòngiá, íki̍p saⁿlī hn̄ghn̄g kah kiongchhong sio tùichiàu hiahê chísek ê Mô͘ap (Mô͘ap) ê soaⁿniá. Hit sî tī hit tiâu thàng Bia̍tléhèm ê soaⁿkan ê lō͘·ni̍h, sī ū kui tōatīn ê chhutgōalâng. Chiapsio̍k pâi chin tn̂g teh kiâⁿ, iā tī hitê hânglia̍t ê tiongkan, ū chi̍tê hiongchhoan ê hūjînlâng chin iàsiān khiâ tī lî·ni̍h, koh ū i ê bīhun ê tiōnghu, tī sin piⁿ kā i khan lî teh kiâⁿ. Inūi "tng hit sî Caesar Augustus ū chhut chiàu, bēnglēng thong thiⁿē lóng hō͘kháu tiâucha. Iôséhuh ê sèhē sio̍k tī Tabi̍t ê ke, só͘í tùi Galílaiah ê Nachalia̍t siâⁿ, lâikàu Iûthàikàu Tabi̍t ê siâⁿ, miâ kiò Bia̍tléhèm, beh kah i só͘ phèngtiāⁿ ê Mâlíah chòhóe ji̍p hō͘kháu. Hit sî Mâlíah íkeng ū sinin."

Chhinchhiūⁿ ánne, in ū kengkòe chēchē iáu bêngbêng ē kìtit ê, ū le̍ksú ê só͘chāi. Phìjū lâi kóng, in kiâⁿ kàu tī Bia̍tléhèm, tī hitê chiuûi ū chi̍tê tōa ê chháutiûⁿ; to̍h sī chá Lùthuh bat tī Phosu ê be̍hhn̂g khioh be̍hsūi ê só͘chāi. Tī siâⁿ gōa ê chiàⁿpêng, koh ū chi̍tê amkhang, to̍h sī chá tīhia ū chēchē ióngkám ê lâng, ūitio̍h beh tùi Bia̍tléhèm ê chúichéⁿ, chhiūⁿ chúi lâi hō͘ Tabi̍t lim, tìkàu hō͘ lâng phahsí ê só͘chāi. Iūkoh lī tōlō͘ bô gōa hn̄g, mā sī ū chi̍tê só͘chāi, to̍h sī chèng Iûthàilâng khòaⁿchò sèng, putchí teh siàuliām ê, inūi chá tīhia Iâkop ū sòngsit i ê oa̍hmiā ê kng, sī ūitio̍h "La̍hkhel sí, bâichòng tī Íhoattāi ê lō͘piⁿ ( āulâi miâ Bia̍tléhèm, to̍h sī hitê só͘chāi )."

Chóng·sī Iôséhuh kah Mâlíah lâikàu Bia̍tléhèm ê sî, in simlāi só͘ tēit khòasim ê, to̍h sī hitê só͘ beh liâmpiⁿ chiâⁿ ê kohkhah tōa iàukín ê tāichì. Iôséhuh putchí tìì sìkè teh chhōe, thang hō͘ Mâlíah hiohkhùn ê só͘chāi. Inūi lō͘thâu íkeng kiâⁿ hiahni̍h hn̄g, Mâlíah sī chin thiámthâu. Siatsú sī pêngsiông sî, to̍h m̄bián hoânló thang tòa ê só͘chāi, inūi Tangiûⁿ lâng sī putchí chhinchhiat gâu hó khoánthāi chhutgōalâng, khòaⁿ che chò sī sînsèng ê gībū. Chóng·sī hit sî sī koksè tiâucha, chhutgōalâng sī chin chē chūchi̍p tī siâⁿ·ni̍h. Só͘í nā khah bān kàu ê lângkheh, bôlūn tī siáⁿmi̍h só͘chāi, á·sī khehkoán mā sī lóng bô pângkeng thang hiohkhùn.

In bô ūi thang hiohkhùn, khiok bētàng kóng sī siáⁿmi̍h lâng ê chhògō͘. Inūi tûkhì tī i só͘ chhutlâi hitê sèkài ê siâⁿchhiûⁿ ê téngbīn, tehkhòaⁿ lo̍hlâi hiahê chôngpài i ê chèng thiⁿsài, ígōa tī sèkan to lóng bô lâng chai i sī siáng. Só͘í hiahê khiākhí tī i só͘ hoaⁿhí ê sèkài ê lâng, lóng bô beh kòechek lán, khiok sī in kàugia̍h thang hóchhiò, kóng, útiū ê Chú beh lâikàu tī i só͘ chhòngchō chitê sèsè ê sèkài, koh iā bô chi̍t ūi pângkeng thang chò i ê lō͘ēng.


In āulâi ū hoaⁿhí siámphiah khì tī soaⁿ piⁿ, chi̍tê chengseⁿ só͘ teh khùn ê chūjiân ê tōngkhang ê lāibīn. Hit sî tīhia lóng bô ū chhinchhiat ê hūjînlâng thang pangchō͘ Mâlíah, iūkoh eⁿá beh chhutsì ê kankhó͘ to íkeng kàu tī chitê ko͘to̍k ê hūjînlâng. Tùi ánne, i to̍h seⁿ thâuchiūⁿ kiáⁿ, ēng pò͘ pau I, sòa hē I tī béchô lāi kah sinpiⁿ ê chengseⁿ chòhóe lâi hióngsiū I chò ângeⁿá siōngchá ê anbîn.

Chiônglâi kám bat ū siáⁿmi̍h eⁿá, tiàm tī pí chitê kohkhah hāchiān ê chōngthāi lâi chhutsì tī chitê sèkan?Lán kám bô inūi ánne kohkhah thiàⁿthàng I ? Siatsú I nā lâi chhutsì tī ôngkiong, ū chēchē kionglí thang khoánthāi I, koh ū chēchē chèsithâu thang sūhāu I, khióngkiaⁿ hoánchoán ē sòa súnhāi tio̍h I si̍tchāi ê jînkeh. Chitê khóliân, bô lâng ū chùì·tio̍h ê ângeⁿá, tiàm tī hitkhoán bô la̍t, tio̍h oákhò lâng pangchō͘ ê chōngthāi, lâikàu tī lán, che sūsi̍t kahná chhinchhiūⁿ I ū kā púnsin lóng kauthok lán, teh thènghāu lán lâi thiàⁿsioh I, suiàu lán lâi hoaⁿhí I. Chhinchhiūⁿ tiàm tī chit khoán ē kámtōng lâng, ē giú lâng ê chùì ê chōngthāi, Kitok ū chhutsì chiâⁿchò eⁿá lâi ji̍p tī chitê sèkan.

Chóng·sī lán ísiōng só͘ kóng chiahê, putkò ū I ê chhutsì ê kò͘sū ê chi̍tpòaⁿ niāniā. Lán tio̍h ē kìtit chèng thiⁿsài ū sòa chhuthiān tī chitê kò͘sū. Chit nn̄gê sèkài lóng ū hiánchhut tī chitê kò͘sū ê siáchin ê lāitiong. Ǹgbāng lán putsî ē kìtit chitê oânchoân ê siá chin, nā bô, khióngkiaⁿ chitê kò͘sū ē chhògō͘· khì.

Chhinchhiūⁿ chákhí sî ê ji̍tthâu ê hoathiān kāngkhoán, ēng tansûn, pêngsiông ê hoattō͘, Siōngtè ū tī chitê útiū ê le̍ksú tiong, lâi chòchhut chi̍tê thang chheⁿkiaⁿ ê sūkiāⁿ, to̍h sī ū hō͘ hitê êngkng ê Chú chhuthiān lâi khiākhí tī lâng ê tiongkan. Lán tī tēbīn só͘ khòaⁿkìⁿ ê, sī kanta bétiâu, béchô, chengseⁿ, íki̍p chi̍tê hūjînlâng kah chi̍tê ēng pò͘ pauteh ê eⁿá niāniā. Tī chit tiongkan lán lóng bô khòaⁿkìⁿ siáⁿmi̍h kîī thang chheⁿkiaⁿ ê sū tī·leh. Chóng·sī lán tio̍h ē kìtit, tī āulâi, tùi I só͘ sio̍k hitê sèkài, ū hiánchhut chhànlān ê kng, lâi chiò tī chitê kò͘sū ê choânkéng, to̍h sī tī bétiâu ê téngbīn, tī gōabīn sêngsiù kngliāng ê só͘chāi, ū chēchē thianpeng ke̍ktōa ê naujia̍t, lâi hoaⁿhí Kitok chhutsì chò eⁿá lâikàu sèkan.

Só͘í lán tio̍h ē kìtit, ánne chiah sī chi̍tê oânchoân ê kò͘sū, chi̍tê oânchoân ê siáchin. Chitê oânchoân ê siáchin, to̍h sī teh piáusī ū chi̍tê sînsèng ê eⁿá, tùi thiⁿ·ni̍h beh lâikàu tī tē·ni̍h ê sî, hiahê tī thiⁿ·ni̍h teh chiàukò͘ I ê chèng thiⁿsài, ū tī gōabīn teh hoaⁿhí lâi póhō͘ I ê chhutsì. Κoh chài lâi kóng, ta̍kpái lán nā beh tha̍k Kitoktoān, lán tio̍h ē kìtit, I só͘ chhutlâi hitê sèkài ê sū. Lán ū sìn hitê sèkài sī ūiáⁿ. Chóng·sī lán ê sim hanbān, lán tiāⁿtiāⁿ ài làukau, tùi ánne, lán só͘ ōe ê Kitok ê siōng, tiāⁿtiāⁿ ài sitlo̍h hitê tiongsim tiám.

Tī Kitoktoān tiong, tēit ē kámtōng lán ê sim ê, si̍tchāi sī hitchām teh kìchài hitê sèkài ê chhuthiān ê sū. Hitê imga̍k ê siaⁿim ū ánchóaⁿ chhèng koân chhinchhiūⁿ háiéng, phiànmóa tī thong Bia̍tléhèm ê bo̍ktiûⁿ, lâi gîm tōa hoaⁿhí ê hó siausit, hō͘ chènglâng lóng ū hūn, iā tng jînbîn àⁿ hīⁿkhang teh thiaⁿ ê sî, chēchē thianpeng ū ánchóaⁿ hoaⁿhí kàu tòng bōetiâu, hutjiân chhut siaⁿ lâi gîm hitê téngbīn ê sèkài ê chànbí ê si, kóng, —Tī chìkoân ê ūi êngkng kui tī Siōngtè!

Chóng·sī lán nā bô chhimsìn hitê sèkài, ū putsî jia̍tsêng teh koansim tī lán ê chitê sèkài, suijiân tùi hitê sèkài ū hiánchhut siáⁿmi̍h kîī, á·sī súisúi ê hiānsiōng, lán khòaⁿliáu māsī bô siáⁿmi̍h ē giú lán ê sim, khòaⁿchò bô chhùbī ê sū, suijiân tùi thiⁿ·ni̍h ū thiⁿsài chhuthiān, mā sī tiantó ài khòaⁿchò chhinchhiūⁿ kui tōatīn ê hûnbū, lâi teh cha̍h tī tēbīn lán só͘ū khòaⁿkìⁿ ê béchô, íki̍p eⁿá ê siōng. Chit sî lán tekkhak m̄thang ū ánne siūⁿ, lán nāsī bô bêng hitê sèkài, á·sī khòaⁿ khin hitê sèkài só͘ chhuthiān ê sū, putkò sī hō͘ chitê oânchoân ê kò͘sū, piànchò chi̍tê bô sio liânchiap, bô chhùsū ê kò͘sū. Inūi hitê sèkài ê sū, m̄sī kanta chhinchhiūⁿ lâng teh chò bíbiāu ê si só͘ teh khang siūⁿ ê niāniā, sī sînsèng ê sūsi̍t, pêⁿpêⁿ ū kiatliân tī chitê gíná ê kò͘sū. Hitê sèkài ê sūsi̍t, si̍tchāi sī chitê paukin ê eⁿá ê kò͘sū ê chi̍tpō͘hūn. Chit nn̄gê sèkài, tekkhak tio̍h sio kiatliân, pêⁿpêⁿ lâi khòaⁿchò sī si̍tchāi. Lán tio̍h chháichi̍p chit nn̄gê sèkài ê sūsi̍t, chiah ēthang oânchoân lâi ōe chitê siáchin.

Chāi Iésu só͘ khòaⁿ hitê sèkài, to̍h sī I ê chó͘ke. Só͘í I ū sîsiông chòhóe lâi teh siūⁿ chit nn̄gê sèkài, oánjiân chhinchhiūⁿ lán siôngsiông teh siàuliām lán ê kò͘hiong, íki̍p lán só͘ bat ê pêngiú kāngkhoán, I ū siôngsiông kóngkhí thiⁿ·ni̍h ê sū, iā ū kóngkhí chèng thiⁿsài íki̍p chiòng sînlêng ê sū, I nā tiàm tī tē·ni̍h ū khòaⁿtio̍h chi̍tê sèhàn ê gíná ê sî, to̍h iûgoân ū khòaⁿkìⁿ tī thiⁿ·ni̍h hiahê teh chiàukò͘ gíná ê thiⁿsài, I nā tiàm tī tē·ni̍h khòaⁿkìⁿ chi̍tê chōejîn hóekái ê sî, iûgoân ū khòaⁿkìⁿ tī thiⁿ·ni̍h, chèng thiⁿsài ê bīnchêng, ū ūitio̍h I teh hoaⁿhí. I ū kámkak hitê sèkài sîsiông pauûi tī I ê sinpiⁿ, sîsiông koansim tī lán chitê sèkài.

Lán tī chêng íkeng ū kóng, jînlūi tiong Siōngtè ta̍kpái ê khésī, íki̍p tī chitê sèkài só͘ siū ta̍k ténghō ū thêko chengsîn siōng ê sū, tī bē chai tīchia ê íchêng, to̍h íkeng hengkhí tī hitê sèkài. Tī bē chhuthiān tī chitpêng ê chìnchêng, tī hitpêng tùi láuchá to̍h íkeng chaiiáⁿ, só͘í lán thang siūⁿ, chhinchhiūⁿ éngoán ê kiáⁿ ê hòasin, chit khoán tōa ê kèbô͘, tī lán bē chai ê íchêng, tī thiⁿ·ni̍h, chèng thiⁿsài úntàng beh tōatōa hoah hó lâi hoaⁿhí, iā kàu āulâi in mā sī ēng chôngpài ê liāmthâu lâi hoaⁿhí hitê bútâi ū chhiansóa lo̍h lâi sèkan, só͘í lán chiah ū thang khòaⁿkìⁿ chèng thiⁿsài chin hoaⁿhí, tī hit àm lâi gîm ha̍pgî ê koa, lâi pò tōa hoaⁿhí ê hó siausit, hō͘ chènglâng lóng ū hūn kóng,"kináji̍t tī Tabi̍t ê siâⁿ, íkeng ūitio̍h lín seⁿ chi̍tê chínkiù ê, to̍h sī Chú Kitok."




二卷 基督來ê時


第一章 出世



Tú-tú親像chit種時代，基督有來到世間，to̍h是照聖冊所講：「若是到hit-ê時已經到，上帝有差伊ê kiáⁿ來出世。」耶穌基督有tùi hit-ê永遠ê世界來出世tī chit-ê世界。請lán常常ē記得chit兩个世界ê事。

Lán chit時ài來想，tī人類史中，tī過去ê歷史所teh準備，teh thèng候ê一个重大ê事件，也lán所beh講chit-ê重大ê事件，是做一條橋樑，來掛tī上帝kah人ê中間所有ê深坑ê頂面。Chit-ê重大ê事件，to̍h是Hit-ê「Τùi古早以來本有ê，chia̍p-chia̍p出現」ê基督，有成做人ê樣相來到世間。

Lán頭一下看了是不止生驚，真奇怪，因為chit-ê重大ê事件，是用hit款極單純、平常ê法度來出現，致到lántiāⁿ-tio̍h想講，這是無影，soah差不多lóng m̄敢信。設使伊若是ē-thang顯出大ê變動，á是tī天-·裡有pit-sûn ê現象，chiah來到世間，是明顯khah照lán所期待ê款。總是伊lóng無án-ne。伊是用單純平常ê法度來出世！其實lán koh再chim-chiok來想，這kám m̄是上帝teh創造一切奇異ê事ê法度?這to̍h是tú-tú照lán所bat teh講ê，「伊ê款tú-tú是án-ne。」Tī hit-ê永遠ê世界，事事lóng照án-ne來做。親像伊teh hō͘一叢樹長大，teh創造一粒ê星宿，teh hō͘早起時ê日出，teh hō͘五穀得tio̍h豐收chit種ê神跡，一切lóng是上帝時常用恬靜、單純ê法度tī人所無注意-·tio̍h ê中間，來teh hō͘伊án-ne。

親像án-ne，耶穌是用hit款極單純，無人料-·tio̍h ê法度，m̄是有顯出啥物chhiaⁿ-iāⁿ，á是燦爛ê現象，á是天-·裡有pit-sûn ê光景，不過是用hit款勻勻koh恬靜ê法度，親像早起時ê露水，á是日頭ê發現仝款，來出世tī世間，lán tī-chia所beh想chit層，其實是一个非常大ê事件，是超越lán所想會到ê，iáu-koh是快快kah人生做第一單純ê事相chhap-lām，所以lán親像有感覺beh用奇異kah驚惶ê念頭，來思想chit層是有淡薄困難ê款。lán親像有感覺teh讀普通ê年代記仝款。

親像án-ne，基督有用hiah-ni̍h容易、單純、自然ê法度，來出世成做人，khiā起tī lán中間。

Lán一下掀開chit-ê故事，to̍h liâm-piⁿ看見一个iat貼tī加利利ê山內ê鄉村。Tī chit-ê鄉村街á，有一坎做木ê店，也tī hit內面有一个鄉村ê木匠叫做約瑟，ta̍k日坐tī長椅條，手gia̍h鋸á、斧頭，以及鑿á，tī-teh做椅kah做桌，以及牛犁擔，來供給周圍ê鄉村ê路用。伊有不止出力，koh快樂teh做，也ná teh做ê時，伊有ná teh思想伊所聘定ê婦人人，以及為tio̍h hit-ê婦人人所tio̍h準備ê家庭ê事。

約瑟所聘定ê婦人人，是tiàm-tī chit-ê鄉村ê khah尾面hia，叫做馬利亞，伊是亞拿(A-ná)ê cha-bó͘-kiáⁿ，雖然伊是屬tī大衛ê後代，iáu-koh是親像別ê鄉村ê cha-bó͘ gín-á仝款，tiàm厝內gâu tàu做工、紡織、做餅，也早暗kah其餘ê鄉村ê cha-bó͘ gín-á做伙 tī井-·裡chhiūⁿ水。Lán知，伊是一个貞潔ê童女。Lán thang想像伊穩當有súi-súi ê容貌，來符合tī伊súi-súi ê精神chiah tio̍h。

Chit-ê木匠約瑟是有不止愛惜馬利亞，照看一切ê記事，有暗示lán知，約瑟是比馬利亞khah chē歲。Hoān-sè因為án-ne，約瑟是有koh-khah謹慎，溫柔來思慕伊。約瑟tiāⁿ-tiāⁿ ài偷看馬利亞teh過路，mā是ài夢想in將來ê生活。其實ta̍k-pái約瑟做工了，馬利亞也是不止歡喜去chhōe伊，來聽伊講起伊ê勇敢ê計畫kah ǹg望；因為照加利利人ê風俗，男女是自由thang交陪，khah無親像tī南pêng耶路撒冷hia hiah-ni̍h嚴。

總是tī in兩人ê心思中，iáu有別款koh khah高尚ê事tī-·leh。Chit兩人m̄是親像平常ê少年人，tiāⁿ-tiāⁿteh想in本身以及in ê將來ê事niā-niā。因為lán有聽見講，約瑟是「義ê人」，馬利亞是有清氣相ê高尚ê精神，是合宜thang受揀選做上帝ê永遠ê計畫ê差用。Tī In ê生活chit-ê嚴肅，súi-súi ê轉機，In ê心是真熱誠有宗教信念tī-·leh，這是今á日ê少年男女所應該tio̍h學ê款式。In m̄是kan-ta teh想In ê將來ê幸福niā-niā，mā是常常深深teh想上帝ê好旨意。確實in穩當是有常常做伙談論，tī當時眾熱心ê偤太人所tiāⁿ-tio̍h teh ǹg望hit-ê非常大ê事，to̍h是teh-beh來ê彌賽亞ê事。Lán thang想，馬利亞ta̍k-pái kah約瑟做伙相會了，轉去in tau ê時，有跪落tī in tau ê窗á口，來為tio̍h約瑟以及伊ê一生祈禱。

是誰ē-thang夢想tùi tī chit-ê單純ê家庭，ē-thang成就一个永遠ê神跡！Hit-ê無看見ê世界tī老早有khǹg服務ê念頭，teh準備伊ê出世，taⁿ chit時已經teh-beh遷徙chit-ê拯救ê事業落來世間，chit時in有tāi先出頭來指示伊ê來到。

有一日ê暗mî，hoān-sè tú-tú是馬利亞跪teh beh祈禱ê時，伊有聽tio̍h一个超自然，不止thang生驚ê消息；有搖choah伊ê全心神，伊有看見天使ê異象，續有聽見，tùi hit-ê無看見ê世界出聲teh講：

得tio̍h大恩ê人-·ah，

平安，主kah你tī-·leh。


Hit時馬利亞自án-ne phak tī hia，心內驚到ngia̍h-ngia̍uh-chhoah，koh有聽見真thang生驚ê話，宣布講，以色列人tī老早所khǹg ê大ǹg望，taⁿ是已經實現-·lah。

「馬利亞m̄-thang驚，因為你得tio̍h上帝ê恩典。Taⁿ你beh懷孕生kiáⁿ，tio̍h kā伊號名叫耶穌。伊beh做大，稱做至koân-·ê ê kiáⁿ，主上帝beh用伊ê祖大衛ê位hō͘伊。伊beh做王tī雅各ê家到代代，伊ê國也無窮盡伊。聖神beh來到你。至koân-·ê ê權能beh致蔭你。所以tùi你所生-.ê，beh稱做聖，做上帝ê kiáⁿ。」

Hit時，馬利亞講：「我是主ê女婢，願照你ê話應驗tī我。」

Tùi án-ne，天使to̍h離開伊。Lántī-chia只有tio̍h恬恬bē-tàng講起啥款，因為這是神祕ê tāi-chì。所以lán的確是bē-tàng自由來記載，á是解釋chit-ê故事，只有tio̍h用虔誠ê心，恬恬chiah好。Chit-ê故事若m̄是馬利亞本身有講出，to̍h無人會知影啥款。

馬利亞心內為tio̍h chit-ê tāi-chì，驚到beh死，因為伊有經驗tio̍h從來m̄-bat有婦人人所bat經驗-·tio̍h ê神祕ê事，tùi án-ne to̍h「起身趕緊去山地，到偤太一个城。」來kā一个婦人人講起伊所tú-tio̍h ê事。Tī chit時，連伊所婚約ê丈夫，to m̄敢tùi伊講起。Tī chit種時chūn，婦人人只有是需要婦人人。所以馬利亞to̍h去chhōe伊ê表姊妹，叫做以利莎白，伊是一个鄉村ê祭司ê婦人人。天使猶原有tùi伊講起伊mā是有受揀選beh來做至koân--ê ê計畫ê差用。to̍h是beh有別ê gín-á tùi伊來出世，ǹg以色列來做hit-ê所beh來ê彌賽亞ê先鋒。

親像án-ne，馬利亞有去希伯倫(Hi-pek-lûn)ê山頂，入hit-ê祭司ê厝，tī-hia馬利亞kah以利莎白做伙面會，大家來講起in ê故事，心內驚惶，再三來談論hit-ê詳細ê情形。In暝日tiàm tī山邊hit-ê肅靜細細ê厝內，做伙談論，默想等等ê事，來做伙交陪上帝。Tī hit三月日久，in所得tio̍h ê虔誠ê經驗，穩當無bē記得chiah tio̍h。實在外面ê世界，kan-ta是teh無閒teh走chông hiah-ê小小khóa-khóa ê事，也lóng m̄知影所beh tú-tio̍h ê非常大ê tāi-chì。

Chit-ê受恩ê在室女馬利亞，後來有倒tńg去伊ê故鄉拿撒勒。Taⁿ伊是無koh親像前bē離開拿撒勒ê款，猶koh做一个無煩無惱ê cha-bó͘ gín-á。Tī hit三月日ê中間，馬利亞是已經變成一个婦人人；伊ê精神生活有大進步，有進入tī新新奇異ê世界，來密接kah上帝交陪，ka-kī一人ná想ná生驚，卻也是ná歡喜，soah khǹg密hit-ê超越ê神祕ê事。起頭約瑟卻是m̄知hit-ê事實，總是過了幾nā月日，馬利亞ê奇異歡喜ê眼光，有漸漸顯出痛苦ê款。因為馬利亞有勻勻á知，伊所婚約ê丈夫約瑟有teh驚惶，teh僥疑伊。這是約瑟ê信心所tú-tio̍h ê真thang驚ê試。「伊所婚約ê丈夫約瑟是義ê人，m̄ ài顯然辦伊，按算beh暗中廢親。」請lán來想hit時in兩人ê心神艱苦到啥款。其實馬利亞已經有利ê劍鑿過伊ê心，因為tāi-chì是beh露現，chē-chē人ê心肝穩當beh僥疑伊。

約瑟kah馬利亞tī老早ê中間所teh艱苦，悽慘ê日已經過去了。有一暗tī異象中，hit-ê神靈ê世界，有來接觸tio̍h人ê心神，tī hit時有上帝ê消息傳到tī hit-ê心不止teh艱苦ê約瑟，tùi án-ne伊睏醒了，to̍h得tio̍h確信，也ka-kī淡薄見笑，soah歡喜來娶伊ê bó͘馬利亞過門。伊to̍h用疼痛ê心，來尊敬，soah來照顧chit-ê iáu未出嫁ê老母馬利亞以及hit-ê iáu未出世ê kiáⁿ基督。其實馬利亞是bē-tàng快快來bē記得hiah-ê艱苦ê日，hit款ê經驗是有不時刻tiâu tī伊ê心內。

三月日後ê有一日，to已經黃昏暗，日頭也斜過伯利恆ê山，有tàm落去到tī偤太地hiah-ê liù額ê高原曠野，以及相離遠遠kah穹蒼相對照hiah-ê紫色ê摩押(Mô͘-ap)ê山嶺。Hit時tī hit條thàng伯利恆ê山間ê路-·裡，是有kui大陣ê出外人。接續排真長teh行，也tī hit-ê行列ê中間，有一个鄉村ê婦人人真厭倦騎tī驢-·裡，koh有伊ê末婚ê丈夫，tī身邊kā伊牽驢teh行。因為「當hit時該撒亞努士督(Caesar Augustus)有出詔，命令thong天下lóng戶口調查。約瑟ê世系屬tī大衛ê家，所以tùi加利利ê拿撒勒城，來到偤太到大衛ê城，名叫伯利恆，beh kah伊所聘定ê馬利亞做伙ji̍p戶口。Hit時馬利亞已經有身孕。」

親像án-ne，in有經過chē-chē猶明明ē記得ê，有歷史ê所在。譬喻來講，in行到tī伯利恆，tī hit-ê周圍有一个大ê草場；to̍h是早路得bat tī波斯ê麥園拾麥穗ê所在。Tī城外ê正pêng，koh有一个am孔，to̍h是早tī-hia有chē-chē勇敢ê人，為tio̍h beh tùi伯利恆ê水井，chhiūⁿ水來hō͘大衛lim，致到hō͘人phah死ê所在。又koh離道路無gōa遠，mā是有一个所在，to̍h是眾偤太人看做聖，不止teh siàu念ê，因為早tī-hia雅各有喪失伊ê活命ê光，是為tio̍h「拉結死，埋葬tī以發大(Í-hoat-tāi)ê路邊(後來名伯利恆，to̍h是hit-ê所在)。」

總是約瑟kah馬利亞來到伯利恆ê時，in心內所第一掛心ê，to̍h是hit-ê所beh liâm-piⁿ成ê koh-khah大要緊ê tāi-chì。約瑟不止致意四界teh chhōe，thang hō͘馬利亞歇睏ê所在。因為路頭已經行hiah-ni̍h遠，馬利亞是真thiám頭。設使是平常時，to̍h m̄免煩惱thang tòa ê所在，因為東洋人是不止親切gâu好款待出外人，看這做是神聖ê義務。總是hit時是國勢調查，出外人是真chē聚集tī城-·裡。所以若khah慢到ê人客，無論tī啥物所在，á是客館mā是lóng無房間thang歇睏。

In無位thang歇睏，卻bē-tàng講是啥物人ê錯誤。因為除去tī伊所出來hit-ê世界ê城牆ê頂面，teh看落來hiah-ê崇拜伊ê眾天使，以外tī世間to lóng無人知伊是siáng。所以hiah-ê khiā起tī伊所歡喜ê世界ê人，lóng無beh過責lán，卻是in夠額thang好笑，講，宇宙ê主beh來到tī伊所創造chit-ê細細ê世界，koh也無一位房間thang做伊ê路用。

In後來有歡喜閃避去tī山邊，一个精牲所teh睏ê自然ê洞孔ê內面。Hit時tī-hia lóng無有親切ê婦人人thang幫助馬利亞，又koh嬰á beh出世ê艱苦to已經到tī chit-ê孤獨ê婦人人。Tùi án-ne，伊to̍h生頭chiūⁿ kiáⁿ，用布包伊，續下伊tī馬槽內kah身邊ê精牲做伙來享受伊做紅嬰á siōng早ê安眠。

從來kám bat有啥物嬰á，tiàm tī比chit-ê koh-khah下賤ê狀態來出世tī chit-ê世間?Lán kám無因為án-nekoh-khah疼痛伊?設使伊若來出世tī王宮，有chē-chē宮女thang款待伊，koh有chē-chē祭司頭thang侍候伊，恐驚反轉會續損害tio̍h伊實在ê人格。Chit-ê可憐，無人有注意-·tio̍h ê紅嬰á，tiàm tī hit款無力、tio̍h óa靠人幫助ê狀態，來到tīlán，這事實kah-ná親像伊有kā本身lóng交託lán，teh thèng候lán來疼惜伊，需要lán來歡喜伊。親像tiàm tī chit款會感動人，會giú人ê注意ê狀態，基督有出世成做嬰á來入tī chit-ê世間。

總是lán以上所講chiah-ê，不過有伊ê出世ê故事ê一半niā-niā。Lán tio̍h ē記得眾天使有續出現tī chit-ê故事。Chit兩个世界lóng有顯出tī chit-ê故事ê寫真ê內中。Ǹg望lán不時ē記得chit-ê完全ê寫真，若無，恐驚chit-ê故事會錯誤-·去。

親像早起時ê日頭ê發現仝款，用單純、平常ê法度，上帝有tī chit-ê宇宙ê歷史中，來做出一个thang生驚ê事件，to̍h是有hō͘ hit-ê榮光ê主出現來khiā起tī人ê中間。Lán tī地面所看見ê，是kan-ta馬寮、馬槽、精牲，以及一个婦人人kah一个用布包teh ê嬰á niā-niā。Tī chit中間lán lóng無看見啥物奇異thang生驚ê事tī-·leh。總是lán tio̍h ē記得，tī後來，tùi伊所屬hit-ê世界，有顯出燦爛ê光，來照tī chit-ê故事ê全景，to̍h是tī馬寮ê頂面，tī外面星宿光亮ê所在，有chē-chē天兵極大ê鬧熱，來歡喜基督出世做嬰á來到世間。

所以lántio̍h ē記得，án-ne chiah是一个完全ê故事，一个完全ê寫真。Chit-ê完全ê寫真，to̍h是teh表示有一个神聖ê嬰á，tùi天-·裡beh來到tī地-·裡ê時，hiah-ê tī天-·裡teh照顧伊ê眾天使，有tī外面teh歡喜來保護伊ê出世。Κoh再來講，ta̍k-páilán若beh讀基督傳，lántio̍h ē記得，伊所出來hit-ê世界ê事。Lán有信hit-ê世界是有影。總是lán ê心han-bān，lántiāⁿ-tiāⁿ àilàu-kau，tùi án-ne，lán所畫ê基督ê像，tiāⁿ-tiāⁿ ài失落hit-ê中心點。

Tī基督傳中，第一會感動lánê心ê，實在是hit-chām teh記載hit-ê世界ê出現ê事。Hit-ê音樂ê聲音有án怎chhèng高親像海湧，遍滿tī thong伯利恆ê牧場，來吟大歡喜ê好消息，hō͘眾人lóng有份，也當人民àⁿ耳孔teh聽ê時，chē-chē天兵有án怎歡喜到擋bōe-tiâu，忽然出聲來吟hit-ê頂面ê世界ê讚美ê詩，講，—Tī至高ê位榮光歸tī上帝！

總是lán若無深信hit-ê世界，有不時熱誠teh關心tīlánê chit-ê世界，雖然tùi hit-ê世界有顯出啥物奇異，á是súi-súi ê現象，lán看了mā是無啥物ē giúlánê心，看做無興味ê事，雖然tùi天-·裡有天使出現，mā是反轉ài看做親像kui大陣ê雲霧，來teh cha̍h tī地面lán所有看見ê馬槽，以及嬰á ê像。Chit時lán的確m̄-thang有án-ne想，lán若是無明hit-ê世界，á是看輕hit-ê世界所出現ê事，不過是hō͘ chit-ê完全ê故事，變做一个無相連接，無次序ê故事。因為hit-ê世界ê事，m̄是kan-ta親像人teh做美妙ê詩所teh空想ê niā-niā，是神聖ê事實，平平有結連tī chit-ê gín-á ê故事。Hit-ê世界ê事實，實在是chit-ê包巾ê嬰á ê故事ê一部分。Chit兩个世界，的確tio̍h相結連，平平來看做是實在。Lán tio̍h採集chit兩个世界ê事實，chiah ē-thang完全來畫chit-ê寫真。

在耶穌所看hit-ê世界，to̍h是伊ê祖家。所以伊有時常做伙來teh想chit兩个世界，宛然親像lán常常teh siàu念lánê故鄉，以及lán所bat ê朋友仝款，伊有常常講起天-·裡ê事，也有講起眾天使以及眾神靈ê事，伊若tiàm tī地-·裡有看tio̍h一个細漢ê gín-á ê時，to̍h猶原有看見tī天-·裡hiah-ê teh照顧gín-á ê天使，伊若tiàm tī地-·裡看見一个罪人悔改ê時，猶原有看見tī天-·裡，眾天使ê面前，有為tio̍h伊teh歡喜。伊有感覺hit-ê世界時常包圍tī伊ê身邊，時常關心tīlánchit-ê世界。

Lán tī前已經有講，人類中上帝ta̍k-pái ê啟示，以及tī chit-ê世界所受ta̍k等號有提高精神上ê事，tī bē知tī-chia ê以前，to̍h已經興起tī hit-ê世界。Tī bē出現tī chit-pêng ê 進前，tī hit-pêng tùi老早to̍h已經知影，所以lán thang想，親像永遠ê kiáⁿ ê化身，chit款大ê計謀，tīlán bē知ê以前，tī天-·裡，眾天使穩當beh大大hoah好來歡喜，也到後來in mā是用崇拜ê念頭來歡喜hit-ê舞台有遷徙落來世間，所以lán chiah有thang看見眾天使真歡喜，tī hit暗來吟合宜ê歌，來報大歡喜ê好消息，hō͘眾人lóng有份講，「今á日tī大衛ê城，已經為tio̍h lín生一个拯救ê，to̍h是主基督。」