《《平民ê基督傳》》 |
| | | 轉寄 |
Taⁿ chòe-āu lán ài lâi kóng-khí, bô pó-siú chit-ê kà-sī tī lán Ki-tok-tô͘ ê sìn-gióng ê lāi-bīn, sī bōe ēng-tit ê lí-iû. Ū Ki-tok-tô͘, khiok sī ke̍k sió sò͘ bat teh iau-kiû kóng, lán tio̍h tùi lán ê Sìn-keng lâi san-tû chit kù,"i tùi Sèng Sîn ê koân-lêng tâu-thai, tùi chāi-sek-lí Mâ-lí-ah chhut-sì" ê ōe khí-lâi, ǹg-bāng ē-thang hō͘ hiah-ê chiâⁿ-si̍t teh giâu-gî ê lâng khah pêng-an.
Lūn-khí lâng ài giâu-gî i ê chhù-lí Kàng-tàn ê sū, khiok m̄-sī kīn-tāi sin-sin ê tāi-chì. C hit-khoán giâu-gî sǹg sī chū chá-chá siat-li̍p kàu-hōe ê sî, to̍h í-keng ū lah. Chhin-chhiūⁿ chū chá-chá to̍h í-keng ū chi̍t-ê īⁿ-toan chiá, kiò-chò Khé-lín-sah-suh(Cerin thus), to̍h sī Iô-ha-neh só͘ teh kong-kek ê, i sī í-keng ū teh giâu-gî chit-tiám. Í-āu tī ta̍k sî-tāi mā sī siông-siông ū khòaⁿ-kìⁿ hit-khoán lâng tī-·leh. Hiān-kim chū-jiân mā sī ū nò͘! Put-kò tī chit tiong-kan ū chi̍t hāng cheng-chha tī-·leh. Chá-chêng lóng sī kàu-hōe gōa ê lâng, lóng sī hiah-ê bô sìn Ki-tok sī sîn ê lâng, tī teh giâu-gî sio-chèⁿ i ê chhù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t. Só͘-í Ki-tok ê sîn-sèng kah i ê chhù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t, in lóng sī sio-liân chò-hóe teh sio-chèⁿ. In nā m̄ sī pêⁿ-pêⁿ chiap-la̍p, to̍h sī pêⁿ-pêⁿ kī-choa̍t. Chóng-·sī hiān-kim sī khah ài hun-khui lâi siūⁿ. Ū ê lâng chi̍t bīn sī ū sìn Ki-tok sī sîn, ia̍h chi̍t bīn sī chú-chhiòng chhù-lí Kàng-tàn ê sū, sī tio̍h pàng-hē teh, khòaⁿ-chò sī bē-tàng kái-koat ê būn-tê.
Chit-khoán chhin-chhiat ê kè-bô͘, choan-choan sī ūi-tio̍h thiàⁿ-thàng hoâi-gî chiá chiah lâi siūⁿ ê, sī ǹg-bāng Ki-tok-tô͘ ê sîn-keng hō͘ lâng khah khoài thang sìn. Kî-si̍t che sī bōe ē ê sū. Ki-tok-tô͘ ê Sìn-keng sī koat-toàn bē-tàng chhòng hō͘ i khah iông-ī sìn. In-ūi Ki-tok-tô͘ só͘ sìn ê, to̍h sī choân ú-tiū keng chòe tē-it thang chheⁿ-kiaⁿ, ûi-lân sìn ê sū, to̍h sī sìn kóng, Siōng-tè ū chiâⁿ-chò lâng! tō ū chiâⁿ jio̍k-thé!
Lán ài lán ê Sìn-keng, hō͘ lâng khah khoài thang sìn! Bē lah! Lán só͘ khòa-lū ê, sī hit-khoán chhin-chhiat ê kè-bô͘, m̄-sī ē hō͘ lâng khah khoài sìn lán ê Sìn-keng, hoán-tńg sī ē hō͘ lâng tú-tio̍h koh-khah oh-tit ê būn-tê. In-ūi nā án-ne, āu-lâi tek- khak beh ū chē-chē su-sióng-ka koh gī-lūn kóng, án-chóaⁿ Siōng-tè ē chiâⁿ-chò lâng? Hoān-nā ū chhim-tîm ê su-sióng-ka tiāⁿ-tio̍h sī ē tú-tio̍h chit chióng ê būn-tê, iā soah ài chhut-la̍t chhì-khòaⁿ ē-thang kái-koat bōe. Chhin-chhiūⁿ kó͘-chá ū chi̍t-ê īⁿ-toan chiá, sī m̄ jīn chhù-lí Kàng-tàn ê sū, iā i ū chīn só͘-ē ê khùi-la̍t lâi chhì-khòaⁿ, siūⁿ kóng,"Τī thiⁿ-·ni̍h ê Ki-tok, tī kai-sat Thê-pí-liû ê cha̍p-gō͘ nî, ū tùi hit-ê koân-koân ê só͘-chāi lo̍h-lâi, kā pún-sin kah hit sî óa saⁿ-cha̍p hòe ê tē-·ni̍h ê I-é-su kiat-liân chiâⁿ-chò it-thé."chhin-chhiūⁿ chit khoán ê siat-sióng, beh lâi pó͘-chhiong chhù-lí Kàng-tàn ê sū, lán siūⁿ siáⁿ khoán? Che sī in chòe siān ê só͘ chò, í-gōa ū chē-chē īⁿ-toan chiá ū chhut-la̍t teh chhì-khòaⁿ, Chóng-·sī bô ū khah hó ê kái-soeh. Chhì siūⁿ, kám iáu ū siáⁿ-mi̍h khah hó ê hoat-tō͘ thang lâi kiàn-chèng hō͘ lâng chi̍t bīn ē-thang sìn Ki-tok ê hòa-sin, iā koh chi̍t bīn ē-thang hui jīn i ê chhù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t. Chhin-chhiūⁿ án-ne, lán teh kóng khí ài kā Sìn-keng chhòng hō͘ iông-ī thang sìn, che kî-si̍t sī-bô ì-gī ê ōe.
Lán ū thiaⁿ-kìⁿ lâng teh kóng, sui-jiân I-é-su si̍t-chāi sī Iô-sé-huh kah Mâ-lí-ah lâi seⁿ ê kiáⁿ, ēng án-ne, Siōng-tè mā sī ē-thang lâi oân-sêng i ê hòa-sin ê sū-gia̍p. Chún-chò ū-iáⁿ lâi kóng, chāi Siōng-tè khiok sī bû-só͘ put-lêng. Chóng-·sī chit-ê chhù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t, to ū lâng teh chò-chèng, án-chóaⁿ lán kóng bōe? Chāi Siōng-tè che mā sī iông-ī, thang ēng án-ne lâi oân-sêng i ê hòa-sin ê sū-gia̍p. Chóng-·sī chāi lán che kám sī pêⁿ-pêⁿ iông-ī thang sìn ê sū? Góa teh kî-koài, án-chóaⁿ lán ài ka-kī thui-chhek Siōng-tè ê ì-sù? Ia̍h án-chóaⁿ bô beh chiap-la̍p kàu-hōe í-ki̍p sèng-chheh só͘ chú-tiuⁿ Siōng-tè só͘-ū chò ê sū? Chhin-chhiūⁿ só-sî ê hû-ha̍p tī só ê khoán-sit, i ê chhù-lí Kàng-tàn sī ū hû-ha̍p tī i ê hòa-sin ê sū-si̍t, án-chóaⁿ lán m̄ sìn?
It-tēng m̄-thang! kî-si̍t chit nn̄g-ê kàu-lí, i ê chûn-bông tiāⁿ-tio̍h sī sio kiat-liân. Lán ū keng-giām tio̍h chē-chē ê sū-si̍t, lóng sī piáu-sī án-ne. Ín chi̍t-ê lē lâi kóng, Tek-kok ū chi̍t ūi sîn-ha̍k -ka, i ū kà-sī ha̍k-seng, chi̍t bīn sìn hòa-sin ê tō-lí, ia̍h koh chi̍t bīn hui jīn chhù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t. Chóng-·sī kiat-kio̍k hiah-ê ha̍k-seng, nā m̄ sī pêⁿ-pêⁿ pó-siú chit nn̄g tiâu ê tō-lí, to̍h sī pêⁿ-pêⁿ pàng-sak. Chi̍t pêng ê lâng sī ná chìn-ji̍p tī chhim ê só͘-chāi, lâi liáu-kái Ki-tok sī sîn, sim-lāi tit-tio̍h tōa ê chhui-pek lâi pó-siú i ê chhù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t. Κoh chi̍t pêng ê lâng sī pêⁿ-pêⁿ kī-choa̍t chit nn̄g tiâu ê tō-lí, soah chiâⁿ-chò chi̍t-ê î-it sîn lūn-chiá (Unitanian).
Che sī chē-chē keng-giām, só͘-ū chí-sī lán chai ê kiat-lūn. Nn̄g tiâu ê tō-lí, sī kiâⁿ siāng tiâu ê ūn-miā. Só͘-í lâng nā ài kiàn-siat hit-khoán chiat-thiong ê sìn-gióng, khǹg chiat-thiong ê thāi-tō͘, beh lâi su-siúⁿ Ki-tok-kàu, sī hoán-tńg hō͘ i piàn-chò bô la̍t ê chong-kàu, koh iā sī put-chí bô thò-tòng ê hoat-tō͘.
Chit sî ài lán m̄-bián koh gī-lūn koan-hē lán ê Chú ê ha̍k-soat, chhiáⁿ chò-hóe lâi siūⁿ, lán só͘ thiàⁿ ê Chú ê jîn-keh. Chhiáⁿ lán ēng kî-ī kah kèng-ùi ê liām-thâu lâi siūⁿ i ê hòa-sin ê ò-biāu ê tō-lí, to̍h sī kóng, tō ū chiâⁿ jio̍k-thé! Siōng-tè ū chiâⁿ-chò lâng! Hit-ê bat àⁿ lo̍h-lâi thiàⁿ lán, iā lán iû-goân ū thiàⁿ i ê, to̍h sī Ki-tok, sī Siōng-tè ê éng-oán ê sèng kiáⁿ, sī tùi kó͘-chá í-lâi pún ū ê, chia̍p-chia̍p chhut-hiān. Chhì siūⁿ, chū chá só͘ keng-giām ê Kiù-chú tàn, ta̍k-pái nā siūⁿ-tio̍h Ki-tok ū chhut-sì lâi chò eⁿ-á, hit sî tī hit-ê tan-sûn ê sìn-gióng ê lāi-tiong, kám m̄ sī ū khoài-lo̍k kah pêng-an tī-teh? kòe-khì bô ū khòaⁿ-kìⁿ siáⁿ-mi̍h, tī chiong-lâi mā sī bô ū siáⁿ-mi̍h ē-thang khí-lâi iô-choah chit-ê sū-si̍t. Nn̄g chheng nî kú, kàu-hōe só͘ kiàn-chèng ê, iū-koh kàu-hōe éng-oán só͘ beh sòa chiap-lâi kiàn-chèng ê, to̍h sī kóng,"góa sìn I to̍k-seⁿ ê kiáⁿ, lán ê Chú I-é-su Ki-tok. I tùi Sèng Sîn ê koân-lêng tâu-thai, tùi chāi-sek-lí Mâ-lí-ah chhut-sì."
Taⁿ最後咱ài來講起,無保守chit-ê教示tī咱基督徒ê信仰ê內面,是bōe用得ê理由。有基督徒,卻是極小數bat teh要求講,咱tio̍h tùi咱ê信經來刪除chit句,「伊tùi聖神ê權能投胎,tùi在室女馬利亞出世」ê話起來,ǹg望ē-thang hō͘ hiah-ê 成實teh僥疑ê人khah平安。
論起人ài僥疑伊ê處女降誕ê事,卻m̄是近代新新ê tāi-chì。Chit款僥疑算是自早早設立教會ê時,to̍h已經有lah。親像自早早to̍h已經有一个異端者,叫做Khé-lín-sah-suh(Cerin thus),to̍h是約翰所teh攻擊ê,伊是已經有teh僥疑chit點。以後tī ta̍k時代mā是常常有看見hit款人tī-·leh。現今自然mā是有nò͘!不過tī chit中間有一項精差tī-·leh。早前lóng是教會外ê人,lóng是hiah-ê無信基督是神ê人,tī teh僥疑sio-chèⁿ伊ê處女降誕ê事實。所以基督ê神聖kah伊ê處女降誕ê事實,in lóng是相連做伙teh sio-chèⁿ。In若m̄是平平接納,to̍h是平平拒絕。總是現今是khah ài分開來想。有ê人一面是有信基督是神,亦一面是主倡處女降誕ê事,是tio̍h放下teh,看做是bē-tàng解決ê問題。
Chit款親切ê計謀,專專是為tio̍h疼痛懷疑者chiah來想ê,是ǹg望基督徒ê神經hō͘人khah快thang信。其實這是bōe會ê事。基督徒ê信經是決斷bē-tàng chhòng hō͘伊khah容易信。因為基督徒所信ê,to̍h是全宇宙間最第一thang生驚,為難信ê事,to̍h是信講,上帝有成做人!道有成肉體!
咱ài咱ê信經,hō͘人khah快thang信!Bē lah!咱所掛慮ê,是hit款親切ê計謀,m̄是ē hō͘人khah快信咱ê信經,反轉是ē hō͘人tú-tio̍h koh-khah oh得ê問題。因為若án-ne,後來的確beh有chē-chē思想家koh議論講,án怎上帝會成做人?凡若有深沈ê思想家tiāⁿ-tio̍h是ē tú-tio̍h chit種ê問題,也soah ài出力試看ē-thang解決bōe。親像古早有一个異端者,是m̄認處女降誕ê事,也伊有盡所會ê氣力來試看,想講:「Τī天裡ê基督,tī該撒Thê-pí-liû ê十五年,有tùi hit-ê高高ê所在落來,kā本身kah hit時óa三十歲ê地裡ê耶穌結連成做一體。」親像chit款ê設想,beh來補充處女降誕ê事,咱想啥款?這是in最善ê所做,以外有chē-chē異端者有出力teh試看,總是無有khah好ê解說。試想,kám iáu有啥物khah好ê法度thang來見證hō͘人一面ē-thang信基督ê化身,也koh一面ē-thang非認伊ê處女降誕ê事實。親像án-ne,咱teh講起ài kā信經chhòng hō͘容易thang信,這其實是無意義ê話。
咱有聽見人teh講,雖然耶穌實在是約瑟kah馬利亞來生ê kiáⁿ,用án-ne,上帝mā是ē-thang來完成伊ê化身ê事業。準做有影來講,在上帝卻是無所不能。總是chit-ê處女降誕ê事實,to有人teh做證, án怎咱講bōe?在上帝這mā是容易,thang用án-ne來完成伊ê化身ê事業。總是在咱這kám是平平容易thang信ê事?我teh奇怪,án怎咱ài ka-kī推測上帝ê意思?亦án怎無beh接納教會以及聖冊所主張上帝所有做ê事?親像鎖匙ê符合tī鎖ê款式,伊ê處女降誕是有符合tī伊ê化身ê事實,án怎咱m̄信?
一定m̄-thang!其實chit兩个教理,伊ê存亡tiāⁿ-tio̍h是相結連。咱有經驗tio̍h chē-chē ê事實,lóng是表示án-ne。引一个例來講,德國有一位神學家,伊有教示學生,一面信化身ê道理,亦koh一面非認處女降誕ê事實。總是結局hiah-ê學生,若m̄是平平保守chit兩條ê道理,to̍h是平平放sak。一pêng ê人是ná進入tī深ê所在,來了解基督是神,心內得tio̍h大ê催逼來保守伊ê處女降誕ê事實。Κoh一pêng ê人是平平拒絕chit兩條ê道理,soah成做一个唯一神論者(Unitanian)。
這是chē-chē經驗,所有指示咱知ê結論。兩條ê道理,是行siāng條ê運命。所以人若ài建設hit款折衷(chiat-thiong)ê信仰,khǹg折衷ê態度,beh來思想基督教,是反轉hō͘伊變做無力ê宗教,koh也是不止無妥當ê法度。
Chit時 ài咱m̄免koh議論關係咱ê主ê學說,請做伙來想,咱所疼ê主ê人格。請咱用奇異kah敬畏ê念頭來想伊ê化身ê奧妙ê道理,to̍h是講,道有成肉體!上帝有成做人!Hit-ê bat àⁿ落來疼咱,也咱猶原有疼伊ê,to̍h是基督,是上帝ê永遠ê聖kiáⁿ,是tùi古早以來本有ê,chia̍p-chia̍p出現。試想,自早所經驗ê救主誕,ta̍k-pái若想tio̍h基督有出世來做嬰á,hit時tī hit-ê單純ê信仰ê內中,kám m̄是有快樂kah平安tī-teh ?過去無有看見啥物,tī將來mā是無有啥物ē-thang起來搖choah chit-ê事實。兩千年久,教會所見證ê,又koh教會永遠所beh續接來見證ê,to̍h是講:「我信伊獨生ê kiáⁿ,咱ê主耶穌基督。伊tùi聖神ê權能投胎,tùi在室女馬利亞出世。」