《《平民ê基督傳》》

 | | | 轉寄

Tē it koàn Tī Κhí-thâu 第一卷 Tī起頭「第二章 世界有Teh準備」之一

作者 Tâi-e̍k:Ko Tek-chiong, Siu-tèng: Chng Hūi-phêng&Lîm Chùn-io̍k 2021.01.10

Kèng-jiân sî ti̍t-ti̍t pek-kīn, chhiáⁿ lâi chù-ì khòaⁿ í-hā só͘ beh kóng chit-ê kî-ī ê sū-si̍t! Chit-ê sè-kài sī í-keng ū teh chún-pī! Chhin-chhiūⁿ tōa hái tī bô ì-sek ê tiong-kan, i ê hái-éng tòe go̍eh teh tín-tāng ê khoán-sit, lán chit-ê sè-kài, iā tī bô ì-sek ê tiong-kan, iû-goân ū tòe hit-ê éng-oán ê sè-kài tī-teh tín-tāng. Tng hit-ê sè-kài teh chún-pī beh chhe-khián I-é-su hō͘ lán ê sî, lán chit-ê sè-kài, iā sī ū chún-pī beh gêng-chiap I. Lán chit-má nā hôe-kò͘ kòe-khì ê sè-kài sī cháiⁿ-iūⁿ teh chún-pī, chiū thang chai, chhin-chhiūⁿ ū chi̍t-ê sîn teh sêng-chiū jîn-lūi ê le̍k-sú, lâi chún-pī I-é-su ê lō͘.

Tī chia ū kúi-nā hāng sū-si̍t tī-.leh, tng Ki-tok lâi ê sî, tī sè-kài ū saⁿ-ê bîn-cho̍k chiàm tē-it tōa ê sè-le̍k. Hit saⁿ-ê bîn-cho̍k, chiū-sī Hi-lī-nî, Lô-má, í-ki̍p Iû-thài, chiū-sī hit-ê ū bûn-ngá ê Hi-lī-nî lâng, ū koân-pèng ê Lô-má lâng, í-ki̍p siū lâng oàn-hūn, siū lâng thó-ià ê Iû-thài lâng. In sī tī hit-ê ū bûn-bêng ê sè-kài tiong tē-it iu-siù ê bîn-cho̍k. Hé, to̍h sī! Iû-goân tio̍h-kóng, in chiah sī ū bûn-bêng ê sè-kài. Í-gōa sī-bô lah. Pí-la̍h-to ū sêng-jīn chit-ê sū-si̍t, chiū ēng Hi-bú-lâi, Hi-lī-nî, í-ki̍p La̍h-teng ê bûn-jī, lâi siá si̍p-jī-kè téng ê chám-tiâu. Taⁿ chit saⁿ-ê bîn-cho̍k, tī bô phah-sǹg ê tiong-kan, chiàu khòaⁿ chha-put-to chhin-chhiūⁿ tāi-ke chò-hóe lâi teh chún-pī thèng-hāu I ê lîm-kàu; chit-ê sū-si̍t, chì-chió hō͘ lâng thang siūⁿ sī Siōng-tè só͘ an-pâi ê, kóng án-ne, kám ū kòe-thâu? Hōan-nā lâng bô chun-chông Ki-tok ê, kiám-chhái beh khòaⁿ chit-ê sū-si̍t sī le̍k-sú tiong bô-ì-tiong ê tāi-chì. Chóng-.sī góa teh siūⁿ, hoān-nā ū sêng-jīn tī āu-lâi beh ū chiâⁿ chit-ê hui-siông tōa ê tāi-chì ê Ki-tok-tô͘, tha̍k-tio̍h tong-sî ê le̍k-sú, tek- khak chai, m̄-nā sī kiâⁿ-sé-lé ê Iô-ha-neh, liân chiu-ûi ê sè-kài, iû-goân sī chhe-khián lâi "teh chún-pī Chú ê lō͘." put-koán siáⁿ khoán, í-hā ài lâi khòaⁿ tong-sî só͘ tú-tio̍h ê chōng-hóng.

Thâu chi̍t hāng, Lô-má lâng ū siu-chèng in ê tō-lō͘, lâi chò tōa ê Jîn-kun lîm-kàu ê lō͘-ēng. Chú chêng ê chi̍t sè-kí, hit-chūn ê sè-kài sī ke̍k gâu pun kài-hān, hun-lia̍t chiâⁿ-chò chē-chē sio keh-lī ê sè-sè ê pang-kok, kok kok ū in ê chong-kàu, hong-sio̍k, lu̍t-hoat, koh-chài tāi-ke gâu sio oàn-tò͘, gî sim, gâu sio thâi. In só͘ khiā hit-ê koân-koân ê kok kài, chó͘-chí tāi-ke ê óng-lâi. Pêⁿ-iûⁿ ūi-tio̍h chiàn-lōan ê peng-bé só͘ kiáu-jiáu, hái-bīn in-ūi hái chha̍t chin chē, tì-kàu bōe-tàng thong-hêng. Si̍t-chāi lâi kóng, Chú chêng ê chi̍t sè-kí, Pa-le̍k-su-teng ê lâng m̄-bat khui mn̂g kah gōa-bīn ê lâng sio óng-lâi. Só͘-í chiàu lâng ê ì-sù lâi khòaⁿ, chit-ê phó͘-phiàn ê hok-im beh tit-tio̍h sèng-lī, thang chū-iû thong-hêng tī choân sè-kài, sī bô khó-lêng ê sū.

Tú-tú tī chit hō gûi-ki, ū khòaⁿ-kìⁿ put-chí bêng-hián ê piàn-chhian. Lô-má lâng ū oân-sêng chi̍t-ê tōa-sū gia̍p. Tng I-é-su lîm-kàu ê sî, hiah-ê khiā kok kài lâi sio keh-lī ê kok, bô koh sio hun-khui, sio giâu-gî, I-é-su ū khòaⁿ-kìⁿ chi̍t-ê bô sio thâi pêng-hô ê sè-kài. Lô-má lâng ū chū-chi̍p hiah-ê bô sio liân-lo̍k ê pang-kok, lâi chiâⁿ-chò it-thé, phah-phòa kok lâng ê ài-kok sim, kah kok lâng ka-kī ê chong-kàu, lâi thóng-it sè-kài chò-chiâⁿ chi̍t tāi ê ông-kok. Lô-má ê tōa-lō͘ ū koàn-chhoàn tī i ê bûn-bêng ê kok-lāi. Kai-sat ê tōa koân-le̍k, gâu î-chhî tè-kok ê thài-pêng. Lô-má ê tōa-lō͘ khui-khoah, teh thèng-hāu tōa ê Jîn-kun lîm-kàu. Lán nā khòaⁿ Páu-lô ū hiah-ni̍h chū-iû bô chó͘-gāi, thang lí-hêng kàu tī tè-kok ê ta̍k só͘-chāi, tùi chit hāng chiū thang khòaⁿ-chhut Lô-má ê tōa-lō͘, Lô-má ê chèng-tī, Lô-má ê thài-pêng, lâi khui-khoah sin ê chong-kàu ê ì-gī kàu siáⁿ khoán.
竟然時直直逼近，請來注意看以下所beh講chit-ê奇異ê事實！Chit-ê世界是已經有teh準備！親像大海tī無意識ê中間，伊ê海湧tòe月teh振動ê款式，咱chit-ê世界，也tī無意識ê中間，猶原有tòe hit-ê永遠ê世界tī-teh振動。當hit-ê世界teh準備beh差遣耶穌hō͘咱ê時，咱chit-ê世界，也是有準備beh迎接祂。咱chit-má若回顧過去ê世界是怎樣teh準備，就thang知，親像有一个神teh成就人類ê歷史，來準備耶穌ê路。

Tī chia有幾nā項事實tī-.leh，當基督來ê時，tī世界有三个民族chiàm第一大ê勢力。Hit三个民族，就是希利尼，羅馬，以及偤太，就是hit-ê有文雅ê希利尼人，有權柄ê羅馬人，以及受人怨恨，受人討厭ê偤太人。In是tī hit-ê有文明ê世界中第一優秀ê民族。Hé，to̍h是！猶原tio̍h講，in chiah是有文明ê世界。以外是無lah。彼拉多有承認chit-ê事實，就用希伯來、希利尼，以及拉丁ê文字，來寫十字架頂ê斬條。Taⁿ chit三个民族，tī無phah算ê中間，照看差不多親像大家做伙來teh準備thèng候祂ê臨到；chit-ê事實，至少hō͘人thang想是上帝所安排ê，講án-ne，kám有過頭?凡若人無尊崇基督ê，kiám-chhái beh看chit-ê事實是歷史中無意中ê tāi-chì。總是我teh想，凡若有承認tī後來beh有成chit-ê非常大ê tāi-chì ê基督徒，讀tio̍h當時ê歷史，的確知，m̄-nā是行洗禮ê約翰，連周圍ê世界，猶原是奉差遣來「teh準備主ê路。」不管啥款，以下ài來看當時所tú-tio̍h ê狀況。

頭一項，羅馬人有修正in ê道路，來做大ê人君臨到ê路用。主前ê一世紀，hit-chūn ê世界是極gâu分界限，分裂成做chē-chē相隔離ê細細ê邦國，各國有in ê宗教、風俗、律法，koh再大家gâu相怨妒、疑心，gâu相thâi。In所khiā hit-êkoân-koân ê國界，阻止大家ê往來。平洋為tio̍h戰亂ê兵馬所攪擾，海面因為海賊真chē，致到bē-tàng通行。實在來講，主前ê一世紀，巴勒斯坦ê人m̄-bat開門kah外面ê人相往來。所以照人ê意思來看，chit-ê普遍ê福音beh得tio̍h勝利，thang自由通行tī全世界，是無可能ê事。

Tú-tú tī chit號危機，有看見不止明顯ê變遷。羅馬人有完成一个大事業。當耶穌臨到ê時，hiah-ê khiā國界來相隔離ê國，無koh相分開、相僥疑，耶穌有看見一个無相thâi平和ê世界。羅馬人有聚集hiah-ê無相連絡ê邦國，來成做一體，phah破各人ê愛國心，kah各人家己ê宗教，來統一世界做成一代ê王國。羅馬ê大路有貫串tī伊ê文明ê國內。該撒ê大權力，gâu維持帝國ê太平。羅馬ê大路開闊，teh thèng候大ê人君臨到。咱若看保羅有hiah-ni̍h自由無阻礙，thang旅行到tī帝國ê ta̍k所在，tùi chit項就thang看出羅馬ê大路，羅馬ê政治，羅馬ê太平，來開闊新ê宗教ê意義到啥款。