《《平民ê基督傳》》

 | | | 轉寄

TēGō͘ koàn TĒ6 chiuⁿ TÔ͘TIONG Ê KÀSĪ(ṲI LŪN LÂNG Ê CHEKJĪM)第五卷第六章 途中Ê教示(ṲI 論人Ê責任)

作者 Tâi e̍k:Ko Tekchiong,Siutēng Lîm Chùnio̍k & Chng Hūiphêng 2024.11.03

TĒ6 chiuⁿ TÔ͘TIONG Ê KÀSĪ(ṲI LŪN LÂNG Ê CHEKJĪM)

Tī chit ê tô͘tiong ê kàsī, iûgoân iáu ū putchí iàukín ê tiám tī·leh, chiūsī Iésu ū siat tōa ê phìjū lâi kàsī lâng chaibat jînseng ê chekjīm. Khah tōabīn I m̄sī kóng chi̍t pái nātiāⁿ, úntàng ū ēng chēchē khoán ha̍p tī thiaⁿchiòng ê phìjū lâi kàsī chit tiám. Lō͘ka ū tùi lán kóngkhí Iésu ū koh siat chi̍t ê phìjū, chiūsī óakīn chit ê lúhêng ê bóechām só͘ kóng· ê, “Tng hitsî I íkeng kūn Êlúsalém, in iā phahsǹg Siōngtè ê kok beh liâmpiⁿ hiánbêng.” Iā Máthài iûgoân ū kóngkhí chit ê būntê, putkò sī pa̍tkhoán ê soathoat, hit ê phìjū sī khòaⁿchòe sī chi̍t lépài āu lán sī putchí chhimchai· ê, kiòchòe siū kautài gûná ê phìjū. Máthài sī kìchài lō͘bóe chit ê, sī khah ū siôngsè ê kàsī tī·leh.

Chit ê phìjū ê tiongsim ê susióng só͘ kóng, jînseng chúiàu ê sùbēng, chiūsī chòe chi̍t ê chīntiong ê koánke, lâi chiángkoán chiàu Siōngtè sú ū kautài lán ·ê. Tongsî ê lâng, lia̍h in ê chîⁿchâi íki̍p in ê hó kihōe chòe in kakī ê súiú, iā thang chiàu in kakī ê ìsù lâi ēng i. Kináji̍t ê lâng mā iûgoân sī siāng chi̍tiūⁿ. Só͘í lán ài ēng gōahêng ê khùila̍t, ásī sihêng só͘teksòe, ásī tùi hiah ê tōa hógia̍h ê lâng lâi te̍kpia̍t khioh sòe, ǹgbāng thang chó͘chí in ê hoattián. Chóngsī Iésu sī khòaⁿ kàu tī sūbu̍t ê kunté. Hit ê kunpún ê kiùtī, sī chāi tī lâng ê simkoaⁿ ê piànōaⁿ, kiànkái ê piànōaⁿ. Lán tekkhak tio̍h koanliân tī Siōngtè, íki̍p éngoán ê sèkài, chiah thang lâi liáukái jînseng ê ìgī. Hit ê éngoán ê Sèng Kiáⁿ ū kóng, che sī chiàu Siōngtè só͘ khòaⁿ ê jînseng. Siōngtè sī PĒ. Lín lóng sī hiaⁿtī. Lūn kàu Siōngtè kap íki̍p lán sûi lâng ê chekjīm, lán ê kiànkái tútú sī “chhinchhiūⁿ chi̍t lâng beh khì gōakok; chiū tiàu i kakī ê lô͘po̍k, chiong sú ū· ê kautài in. Chi̍t ê hō͘ i gûn gō͘chheng; chi̍t ê hō͘ i nn̄gchheng; chi̍t ê hō͘ i chi̍tchheng; koh chiàu in ê châitiāu, hō͘ in khì chòe senglí.”

Si̍tchāi lâi kóng, Siōngtè ū chhe lán ta̍klâng lâi chhutsì tī sèkan, ài lán oânsêng chi̍t ê tiāⁿtio̍h ê kangtiâⁿ, lâi pangchān I, lâi tàu ínchhōa chit ê khólîn ê sèkài, hō͘ i chiâⁿchòe chi̍t ê súisúi ê sèkài. Ūitio̍h ài lán lâi ta̍tsêng chit ê bo̍ktek, I ū siúⁿsù lán sûi chi̍tlâng chi̍tlâng ū chēchió ê châitiāu tī·leh. Iā ū chi̍t ji̍t, I beh tùi lán sûi chi̍tlâng chi̍tlâng lâi mn̄g kóng, Góa ê sòekiáⁿ ah, chiong lí itseng só͘ chòe ê kang lâi pò góa chai. Lí ū ànchóaⁿiūⁿ lâi súiōng góa só͘ kautài, só͘ siúⁿsù lí ê châitiāu, lâi oânsêng jînseng ê bo̍ktek? Tùi lí ê sengoa̍h, chit ê sèkài ū ithoat pìⁿchòe kàu lōa súi, koh lí púnsin ê sengoa̍h, ū ōaⁿsin kàu tálo̍h?

TĪchia lán lâi khòaⁿ lán ê Chú ū cháiⁿiūⁿ teh piáusī hit ê chêngkéng. Chiūsī ū chi̍t ê hógia̍h ê thâuke, i ū kakī ê lô͘châi tī·leh. Chit kù “Kakī ê lô͘châi,” chiàu púnbûn Hilīnî ōe tio̍h tha̍k chòe “Siū sokpa̍k ê lô͘po̍k” ê ìsù, iā chiàu góa teh siūⁿ, chit kù chiūsī teh àmsī kóng, inūi Siōngtè ū chhòngchō lán, ū póhō͘ lán, ū chínkiù lán, ū siúⁿsù lán ta̍k hāng ê unsù kap khùila̍t, só͘í lán lâng bô lūn sī jio̍kthé ásī simsîn, si̍tchāi lóng sī sio̍k tī I ê. Só͘í chiàu chit ê phìjū lâi khòaⁿ, bô ū símmi̍h chunkùi ê lâng ū koân thang kóng, “Góa ê chhùpiⁿ sī tongjiân tio̍h kéngsoán hit tiâu ho̍ksāi Siōngtè ê lō͘ khìkiâⁿ, iā góa púnsin sī m̄ engkai tio̍h ho̍ksāi I.” M̄sī lah, lán lóng m̄sī sio̍k tī lán púnsin, iā putkoán lán hoaⁿhí ásī bô, lán sī sio̍ktī Siōngtè.

Chit ê hógia̍h ê thâuke, ū chi̍t ji̍t ài beh chhutgōa khì lúhêng, iā tī bē chhuthoat ê tāiseng, i chiū kiò i ê lô͘po̍k ài beh kautài in sûi chi̍tlâng chi̍tlâng ê kang. Hit ê chêngkéng sī chhinchhiūⁿ ánni: I ê siâⁿmn̂g íkeng khui. Iā sìlián ê béchhia mā íkeng pīpān piān. Iūkoh i ê khehthiaⁿ·ni̍h, ū pâi chi̍t tè tn̂gtn̂g ēng ângsek ê tohkun khàm teh ê toh; iā tohténg ū pâi kim kap gûn chi̍ttui chi̍ttui kim sihsih, chiūsī chi̍tchheng, nn̄gchheng, gō͘chheng, iā chit ê tōa ê thâuke chiū khiāteh lâi khòaⁿ sûi chi̍tê chi̍tê lô͘po̍k ê bīnmāu, lâi liōngsióng in sûi chi̍tlâng chi̍tlâng ê châitiāu, chiah hō͘ in ū chēchió ê chupún khì chiàu in ê gībū chòe senglí. Chit ê thâuke sī putchí chhimchai in ê châitiāu. Tī chit ê katiúⁿ chúgī ê katêng, tùi sèhàn ê sî, in ū cháiⁿiūⁿ teh thitthô, teh thiàubú, i lóng ū chùì teh khòaⁿ, iā chittia̍p in sī íkeng sêngliân, lâi teh suhāu i. Lūn chòe senglí ê sū, choânjiân m̄sī chiàu lán só͘ teh siūⁿ sī lô͘châi ê kang. Lán lóng ū tha̍ktio̍h chi̍t pún siáusoat kiòchòe “Uncle Tom’s Cabin,” Tī hit tiongkan ū teh kóng, tī Bíkok lóng sī ta̍k ji̍t chhe o͘bīn ê lô͘châi chhutkhì chhânhn̂g chòekang. Chóngsī siatsú lán ê lô͘châi nā sī ū thâunáu, ū châitiāu, iā théchit bô lōa ióng· ê, kiatkio̍k chhe in khì chòe kang, Sī bô thang tittio̍h lōachē ê līek. Chūkó͘ ki̍pkim, Ιûthài lâng lóngsī tùi chhutsì chiū chòe senglí. Ūê sī chòe khah siókhóa· ê, iā ūê sī chòe khah tōa ê sūgia̍p. Ta̍k ê lâng lóng sī chiàu i ê khùila̍t. Chhinchhiūⁿ ánni, lán nāsī beh kàsī Ιûthài lâng chaibat jînseng ê chekjīm, lán thang kóng bô koh ū pa̍t ê phìjū thang pí tīchia lán ê Chú só͘ kóng· ê, koh khah ē kámtōng in ê sim.

Chhiáⁿ lán chùì lâi khòaⁿ hiah ê lô͘po̍k, chiūsī khiā tī hit ê tn̂gtn̂g ēng ângsek ê tohkun khàmteh ê tohpiⁿ beh lâi sêngsiū hiah ê gûn· ê. Iā hiah ê gûn sī siáng ê? Hiah ê gûn khaksi̍t chiūsī chit ê chúlâng ê. Hiah ê gûn sī i ê chupún, sī tio̍h ēng chòe I ê lō͘ēng. Só͘í in ū kóng, “Chú ah, lí kautài góa gō͘chheng, nn̄gchheng.”

Chittia̍p chhiáⁿ lâi chùì khòaⁿ chiah ê lô͘po̍k, chiūsī ûióa lâi khiā tī kináji̍t Siōngtè sī pâi tī chit ê sèkài ê tn̂gtn̂g ê siàukūipiⁿ ·ê. Lán sī siū kautài ê châitiāu sī símmi̍h lè? Chiūsī chîⁿchâi, koânle̍k, tēūi, tìsek, sūgia̍p ê châilêng; kap hit hō súi koh gâu kámtōng lâng ê phínhēng, kap kiānkhong ê sinkhu, íki̍p kîthaⁿ. Taⁿ chiah ê unsù sī siáng ê? Chiūsī Siōngtè ê. Iā ūitio̍h ànchóaⁿ chiah chiong chiahê hō͘ lán? SĪ ūitio̍h ài lán tio̍h khì chòe senglí. Chiūsī ài lán lâi chòe i ê lō͘ēng. Iā I ài lán chòe símmi̍h lâi līek I? Tùi tī chit ê khólîn ê sèkài, I ū chin tōa ê kang tī·leh, chiūsī ài hō͘ I chit ê sèkài tī ta̍k hongbīn chiâⁿchòe chi̍t ê khah khoàilo̍k, khah chiâⁿsèng, khah kosiōng ê sèkài, iā nā m̄sī chioh I ê lô͘po̍k ê chhiú, chiū I sī m̄ài ēng pa̍t hoat lâi chòe. Só͘í siatsú I ê lô͘po̍k nā bô beh chòe I ê kang, chiū chit ê khólîn ê sèkài sī tio̍h thènghāu khah bān chiah ē thang tittio̍h I ê chiokhok. Inūi to bô pa̍t mi̍h hoattō͘ tī·leh. Tùi ánni, Siōngtè chiah tio̍h chiong chióngchióng ê châitiāu lâi kautài lán.

Siatsú lán nā bêngpe̍k lán sī ū itchhè ê châitiāu sī Siōngtè sī siúⁿsù lán ê, chittia̍p ài lán koh chìn chi̍tpō͘ lâi khòaⁿ hit ê kiatkio̍k siáⁿ khoán.

Kiatkio̍k thang kóng ū ê teh khoakháu i ê pùū, ásī i ê mn̂ghong, ásī i ê tìhūi, che sī chin thang hiâm ê sū lah! Ū ê lâng ài khoakháu kóng, “Hé, góa sī chhutsì tī hógia̍h ê katêng, iā koh sī chhutsì tī hit hō siōngténg ê katêng. Góa tùi chhutsì chiū ū tìhūi ê unsù tī·leh.” SĪ lah, chóngsī hoántńg tio̍h ūitio̍h ánni lâi kámsiā Siōngtè. Chiah ê chiūsī Siōngtè só͘ siúⁿsù ê tōa ê unsù, chóngsī sī ū kautài tōa ê chekjīm tī·leh. Khahsi̍t bô lūn símmi̍h lâng to bōe ēngtit khòaⁿkhin hiah ê siū Siōngtè kautài khah siókhóa unsù ê lâng. Lí chhutsì tī hit hō pùū, ásī ū bêngbōng ê katêng, m̄sī ūitio̍h ánni, lí chiū tī sèkan sī pí pa̍t lâng khah ū koânlī tī·leh. Lán ê PĒ Siōngtè ū anpâi lí ánni, khaksi̍t sī ūitio̍h ài lí ithoat gâu pangchān pa̍t lâng.

Ásī lán kiám ē thang hótáⁿ chiong lán ê Chúlâng só͘ kautài lán ê châitiāu, kanta ūitio̍h lán púnsin ê līek kap chìnpō͘, lâi súiōng i, sòa bē kìtit Siōngtè, íki̍p lán ê hiaⁿtī ê sū lah?

Ásī lán kiám ēthang tī beh sí ê sî tó tī pīⁿchhn̂g·ni̍h lâi kakī anùi, siūⁿ kóng, góa itseng to bô khì lōani̍h súnhāitio̍h pa̍t lâng? Bo̍ksu tehbeh chíntoàn lâng ê chengsîn chōngthài ū chēchē ê khùnlân ê tiám tī·leh, chiôngtiong chit khoán ê lâng chiūsī in só͘ tēit chia̍pchia̍p tútio̍h ê chi̍tê. Lán ài símchhat hit ê chòe lâng, ài chhâchhut i ê chengsîn chōngthài, ia̍h i sòa chūjiân chūjiân ê khoán tùi lán kóng, “Góa bô phahsǹg Siōngtè beh tōatōa khiànchek góa. Góa iā bô phahsǹg góa bat kò͘ì lâi hāitio̍h símmi̍h lâng.” Chhì siūⁿ kóng chit khoán ōe ê lâng! Kahná chhinchhiūⁿ Siōngtè chhe i lâi sèkan, iā ēng chēchē châitiāu siúⁿsù i, sī kanta ài i siu khílâi khǹgteh, iā bô khì hāitio̍h lâng, chiū íkeng kàugia̍h. Chhì siūⁿ, siatsú ū chi̍t ê tōa ê kiàntiokka lâi sûnsī i ê kangtiâⁿ, hitsî khòaⁿkìⁿ i só͘ chhiàⁿ, só͘ kiongkip ê lâng sī kanta pîntōaⁿ êngêng teh chē tī chhùkè! Hitsî siatsú ū ê lâng tùi i kóng, “Góa lóng bô chòe símmi̍h sionghāi lâng ê sū. Góa mā lóng bô kala̍uh chngá lâi sionghāitio̍h koelō͘ni̍h ê lâng.” Chiàu hit ê sinlô teh khòaⁿ, hit ê thâuke hō͘ i ê sinlô lâi kiongkip i, sī kahná chhinchhiūⁿ kanta ūitio̍h ánni nātiāⁿ. Kîsi̍t siatsú lán ū liáukái Kitok tī chit ê phìjū ê lāitiong sī teh kóng ê kàsī, chiū jînseng tiāⁿtio̍h sī ē putchí piànōaⁿ. Lán tekkhak lóng ē siūⁿtio̍h lán ê kîtóbûn ê ōe kóng, “Ah, goán iáu ū chēchē engkai tio̍h chòe ê sū lóng bô khì chòe!”

Che sī thâuchi̍t tiám ê kàsī. Chiūsī àilán chaiiáⁿ lán ê Chúlâng sī hō͘ lán ê châitiāu, sī ài lán ūitio̍h hó ê sūgia̍p lâi súiōng i.


Chittia̍p koh lâi khòaⁿ pa̍t hongbīn ê susióng. Ū ê lâng tī simlāi beh siūⁿ kóng, chiàu khòaⁿ lán só͘ ū ê châitiāu punliáu sī putchí bô kongtō. Siatsú Siōngtè nā sī hō͘ lán sûilâng ū chekjīm tī·leh, ànchóaⁿ lán bô chiàu kongtō lâi chhutsì? lán tī siāhōe siōng lóng bô thang tiàm tī siāngkhoán ê tēūi. Lán lóng bô pîⁿpîⁿ hógia̍h, ióngkiāⁿ, chhongbêng, ásī pîⁿpîⁿ ū gâu kámtōng lâng ê phínhēng tī·leh. Phìjū lâi kóng, nn̄g ê tapo͘ gínná tiàm tī siāng ha̍kkip, iā nn̄g ê chabó͘ gínná tiàm tī siāng chhùlāi, koh nn̄g ê lâng tiàmtī siāng pàitn̂g, iáukú in ê unsù bô lūn sī tī jio̍kthé, tìsek, tōtek, ásī chengsîn ê hongbīn, lóng ū putchí chengchha tī·leh.

Sī lah, liân tī lán ê tōtek kap chengsîn ê hongbīn to iûgoân sī ánni. Che sī jînseng ê òbiāutiong chi̍t ê tēit ohtit káikoat ê būntôe. Si̍tchāi ū ê lâng sī pí pa̍t lâng khah khoài chiâⁿchòe ū chhinchhiat, ū tō͘liōng ê lâng, khah khoài thunlún, iā khah khoài gâu pangchān lâng, hō͘ lâng tittio̍h hēnghok. Si̍tchāi ū ê lâng sī khoàikhoài ū sìngióng, óakhò Siōngtè ê sim, chóngsī ū ê lâng chhutsì chiū thoânsiūtio̍h kāu giâugî ê sèngchit, chin ohtit chhimsìn Siōngtè. Che sī chi̍t ê chhimchhim ê òbiāu. Lán sī bōe liáukái chit ê òbiāu. Lán iā m̄bián biánkióng beh lâi soatbêng chit ê òbiāu. Che kiùkèng sī koh kethiⁿ hō͘ lán tútio̍h, lūn ûithoân íki̍p kîthaⁿ chēchē khah chhim ho̍kcha̍p ê òbiāu nātiāⁿ.

Chóngsī Iésu m̄sī m̄chaiiáⁿ chit ê khùnlân ê būntôe. I ū sêngjīn che sī chi̍t ê tongbiān ê sūsi̍t. I ū sêngjīn ū ê lâng Siōngtè ū kautài i chi̍tchheng, iā ūê lâng nn̄gchheng, koh ū ê lâng gō͘chheng. I lóng bô soatbêng chit ê būntôe. Chóngsī I ū kiò lán m̄bián ūitio̍h chit tiám lâi khó͘būn. Inūi chit ê phìjū ū hiánchhut chi̍t ê hokim, chi̍t ê hó ê siausit tī·leh, chiūsī kóng, lūn lâng ê unsù ū chengchha, chit ê sūsi̍t m̄sī choânjiân chhut tùi ngó͘jiân ê sū; iā Siōngtè ū chaiiáⁿ, Siōngtè ū teh khòaⁿkò͘, Siōngtè ū teh hunpiat chit ê sūsi̍t, iā ū kóng suijiân ū ê lâng ó͘ siū ê unsù sī khah chió, iáukú i nā ū chīntiong, chiū chiāmchiām kàu lō͘bóe iûgoân ē chhinchhiūⁿ pa̍t lâng sêngsiūtio̍h siāng khoán ê hoaⁿhí kap jia̍tsêng ê chhengchàn. Siōngtè sī beh pîⁿpîⁿ chhengchàn in kóng, “Hó ah, hó koh chīntiong ê lô͘po̍k.” Siōngtè sī oló in sī hó koh chīntiong, m̄sī oló in sī hó koh ū châitiāu, ásī hó koh chòeliáu ū sêngkong. Lán bēthang lóngchóng chiâⁿchòe hit khoán ê lâng. Chóngsī kámsiā Siōngtè, lán ēthang chīntiong tī lán sûilâng só͘ tio̍h chòe ê bîsè ê pō͘hūn, iūkoh che sī Siōngtè só͘ ū tùi lán iaukiû ·ê.

Só͘í bo̍htit sittáⁿ. Iā bo̍htit putpêng. Mā m̄bián kóng sī bô kongtō. Bo̍htit phahsǹg che lóng sī chhut tùi ngó͘jiân ê sū. M̄sī! Siōngtè ū anpâi hō͘ ū ê lâng ū thang pí pa̍t lâng tittio̍h khahchē ê unsù, chóngsī hit ê bo̍ktek mā sī ūitio̍h ài i ū pí pa̍tlâng tamtng khah tōa ê chekjīm. Putlūn siáⁿkhoán, chiàu khòaⁿ lūn unsù ê chhapiat, ūitio̍h beh oânsêng Siōngtè ê kang, iā sī tongjiân ū pitiàu tī·leh. Chêng ji̍t góa ū khòaⁿkìⁿ chi̍t ê hongkhîm ê kisu lâi tī kàuhōe teh siulí hongkhîm. Hit ê kisu ū chiong hongkhîm ê piá tùi téngbīn siāng tōa, kàu tī ēbīn siāng sòe· ê, lóng sòaⁿ khuikhì. Iā góa ū khòaⁿkìⁿ hit ê kisu chin chimchiok, chiong tōa kap sòe ·ê, pîⁿpîⁿ lâi hô sûi chi̍tê chi̍tê sìchiàⁿ ê siaⁿim. I m̄ài hit ê sòe ê piá lâi tân hit ê tōa ki piá ê siaⁿim. I sī ài hiah ê piá lâi chhut chiàu in engkai chhut ê siaⁿim, tùi ánni chiah thang chhut sìchiàⁿ ê imga̍k. Lán kiám m̄sī tio̍h siūⁿ, chit ê tōa ê Chúlâng iûgoân sī chhinchhiūⁿ chit ê khoánsit, lâi teh tôaⁿ chit ê útiū ê khîmpôaⁿ ? Kiám m̄sī tùi tī koh iūⁿ ê siaⁿim, I chiah ū thang tittio̍h thiaⁿkìⁿ chi̍t ê chin hó ê imga̍k leh?

Chhiáⁿ tiapákú saⁿkap lâi siūⁿ tī chit ê phìjū só͘ū hiánchhut koh kòelâi ê susióng. Hiah ê lô͘po̍k lóng chhutmn̂g khì chòe senglí, lâi kethiⁿ in ê chîⁿgûn. Chiôngtiong nn̄g lâng ū khì oa̍hiōng i, iā tùi ánni, chiū ū tittio̍h kethiⁿ. Chóngsī chiôngtiong chi̍t lâng bô khì oa̍hiōng i, chiū sòa tìkàu sòngsit i. Tùi chit ê sūsi̍t, cheksî hō͘ lán thang khòaⁿchhut Siōngtè ê chi̍t tiâu sînsèng ê hoatchek lâi teh soatbêng, cháiⁿiūⁿ ē hō͘ I só͘ū kautài lán ê châitiāu chengchìn, kap thèpō͘ ê chênghêng, iā teh soatbêng lán ê chengsîn sengoa̍h ê chìnpō͘ kap sòngsit ê intoaⁿ. Hit ê hoatchek kánlio̍k thang kóng chhinchhiūⁿ ánni: Ū ēng chiū kethiⁿ. Bô Ēng chiū sòngsit. Chit ê chiūsī Siōngtè ê lu̍thoat teh soatbêng I sī ū kautài lán ê unsù, bô lūn sī jio̍kthé, sī simsîn, íki̍p chengsîn siōng ê unsù ê chìnpō͘ kap tòthè ê chênghêng.
1. Ū ēng chiū kethiⁿ. Tī chūjiân ê sèkài itchhè lóng ūiáⁿ sī ánni. Chhì khòaⁿ hiah ê phahthih·ê ê chhiúkut. Nā lâi kap lán ê chhiú saⁿ píkàu, ànchóaⁿ in ê, ē hiahni̍h ū khùila̍t? Inūi i ū ēng i ê khùila̍t, só͘í ná kethiⁿ. Koh chhìkhòaⁿ hiah ê chhiⁿmî lâng, i ê chhiokkak sī putchí bínchia̍t, kanta ēng chhiú lâi bong niauá hit ê iùiù ê mn̂g chiū ēhiáu hunpiat i ê o͘pe̍h. Si̍tchāi sī ū ēng chiū kethiⁿ.

Iā lán ê chengsîn siōng ê sengoa̍h iûgoân māsī siāng chit tiâu ê líkhì. Kó͘chá ê Kitoktô͘ tùi tī in ū siôngsiông oa̍h tāng in ê simsîn, íki̍p chengsîn siōng ê khùila̍t, lâi kámkak ū Siōngtè tī·leh, iā ū siôngsiông kámkak kîtó ê iàukín, tùi ánni, kiatkio̍k in ê simsîn ū ithoat ióngchòng, ithoat kosiōng, iā kámkak Siōngtè, ná chhinkūn ná si̍tchāi, iā ithoat hoaⁿhí tha̍k Sèngchheh, koh tha̍k liáu ná pêngan, iūkoh khòaⁿ só͘ ū kenggiāmtio̍h ê ta̍k ténghō ê kankhó͘ sū, lóng sī teh chengchìn in ê chengsîn sengoa̍h, ū khòaⁿ bānhāngsū lóng sī teh ínchhōa i ithoat lâi chhinkūn tī Siōngtè.

2. Bô ēng chiū sòngsit. Chiôngtiong hit chi̍t ê lô͘po̍k bô oa̍hiōng i ê châitiāu. I lóng bô khì thau the̍h ásī khì gō͘iōng i, i putkò sī khì kā i siu khílâi khǹg, bô khì ēng i. I phahsǹg jînseng sī bô símmi̍h ìgī tī·leh. I chiah ū siū kautài chi̍t chheng gûn ê châitiāu nātiāⁿ, m̄bián tio̍h ūitio̍h ánni lâi chhauhoân. Só͘í i ū khì kā i tâi teh, thang séng hùikhì, iā phahsǹg suijiân bô khì oa̍hiōng, iûgoân sī ē thang póchûn i ê gûná. Chóngsī bēē lah.

Che iûgoân sī Siōngtè ê lu̍thoat, ū koànchhoàn tī lán itchhè ê sengoa̍h. Chhì khòaⁿ Ìntō͘ ê thokpoatcheng, in ê chhiúkut ūitio̍h m̄bat teh ēng, sòa ko͘tâkhì. Engkok ê sijîn (Dickens) ū siá chi̍t phiⁿ ê siáusoat kiò chòe “Nn̄g ê siâⁿ ê kò͘sū,” chhìkhòaⁿ tī hit ê tiongkan só͘ ū biôsiá hit ê Má Iseng (Dr. Manette), i ūitio̍h m̄bat teh oa̍hiōng i ê chi̍h, sòa sitlo̍h kóngōe ê khùila̍t. Chhìkhòaⁿ hithō bùnchhú, i sī putsî khiākhí tī thô͘té àmàm ê só͘chāi, sòa sitlo̍h i ê sīle̍k. Bíkok ū chi̍t só͘chāi (Kengtucky), ū chi̍t ê tōa ê soaⁿtōng (Mammoth), tī hit lāibīn só͘ ū ê hî kap chúike sī lóng sitbêng, che sī inūi in lóng só͘ tiàm tī hit ê o͘o͘ àmàm ê só͘chāi, tìkàu sitlo̍h in ê sīle̍k. In ê ba̍kchiu khòaⁿliáu lóng sī hóhó, chóngsī lán nā eng toá khì kā i tu̍h, hitsî lán chiah chai in ê ba̍kchiu sī íkeng pháiⁿkhì. Che chiūsī chūjiân ê lu̍thoat. Chiàu chūjiân ê lu̍thoat, chiūsī lán nāsī bô khì oa̍hiōng lán só͘ ū ê khùila̍t, chiū sòa bē thang póchûn lán só͘ ū ê khùila̍t. Si̍tchāi sī bô ēng chiū sòngsit.

Tī lán ê chengsîn sengoa̍h, che iā sī chi̍t ê thang chhiⁿkiaⁿ ê sūsi̍t. Chhinchhiūⁿ ū ê lâng tī kúkú ê tiongkan ū hutlio̍k kîtó kap giánkiù Sèngkeng, iā sòa bô chhutse̍k tī kàuhōe, bô siú Sèngchhan, bô kaupôe Siōngtè. Āulâi hit ê lâng beh gôngngia̍h, i sī chiāmchiām teh chiâⁿchòe chi̍t ê bô sìngióng ê lâng; sòa bô beh sìn pòaⁿ hāng, iā bô beh kîkiû Siōngtè. Che chiūsī chiàu chit ê tōa ê goânlí só͘ kóng ê. Chiūsī bô ēng chiū sòngsit.

Kháláiluh (Carlyle) ū tùi Kholân Keng (Koran) tittio̍h chi̍t ê kò͘sū, chiūsī teh kóngkhí, bat chi̍t pái Mô͘se ū khì thàm hiah ê khiākhí tī Síhái ê kūnhū ê lâng. Hitsî in lóng biáusī Mô͘se, iā kūchoa̍t i, bô beh si̍thêng Mô͘se ê kàsī. Tùi ánni Mô͘se chiū līpia̍t in. Kholân Keng ū kóng, kehji̍t ū ê lâng ū khì khòaⁿ hiah ê lâng pìⁿchiâⁿ símmi̍h khoánsit, hitsî ū khòaⁿkìⁿ in lóng pìⁿchòe kâu. Inūi in sī bô oa̍hiōng in ê lênghûn, tìkàu sòa sitlo̍h i. Chittia̍p in sī pìⁿchòe chengsiⁿ thàmthâu chhutlâi teh khòaⁿ chit ê sèkài, iā khòaⁿliáu sī chi̍t ê o͘àm, chin bîbiāu bēthang káisoattit ê sèkài. Kholân Keng ū kóng, “Chhitji̍t ê tiongkan, in chiah chíū chi̍t pái ēkìtit in sī ū lênghûn.” Chhinchhiūⁿ ánni, Kháláiluh ēng kichhì ê thàitō͘ lâi mn̄g kóng, “Lia̍tūi, lán kiám m̄bat tútio̍h chhinchhiūⁿ chit khoán ê lâng, chiūsī tī chhit ji̍t ê tiongkan, chíū chi̍t pái ēkìtit in sī ū lênghûn?”

Chittia̍p lán ài lâi khòaⁿ hit ê Chúlâng koh tòtńglâi hitsî ê chêngkéng, chhiáⁿ lán senglâi chùì hiah ê lô͘po̍k ê thàitō͘, chiūsī tùi i kóng, “Chú ah, lí hō͘ góa” nn̄gchheng, gō͘chheng. Ah. Sī lah! Lâng ū ūitio̍h Siōngtè lâi chòe chēchē hó ê kangtiâⁿ, hitsî i tio̍h ē ēng hoaⁿhí kámsiā ê sim lâi bêngpe̍k hit ê hó ê tōngki lóng sī chhuttùi Siōngtè sīó͘hō͘ i ê. Hiah ê chīntiong ê chòe kang lâng lóng sī phahsǹg Siōngtè sī putchí ài unsù hō͘ lâng, siúⁿsù lâng. Chóngsī hiah ê bô chīntiong ê chòekang lâng, lóng sī phahsǹg Siōngtè sī putchí ài tùi lâng iaukiû ta̍khāng. "Chú ah, góa chai lí sī giâmhat ê lâng.”

Chittia̍p chhiáⁿ lâi khòaⁿ chit ê phìjū, sī biôsiá chit ê chúlâng ê gâu kó͘bú lâng ê thàitō͘. I sī ài chhengchàn lâng ê hóchhù, bô ài hiánchhut lâng ê khoattiám, iā tùi hiah ê khólîn ê lô͘po̍k, i sī ài khòaⁿkìⁿ in sī kiat hó ê kóechí, iūkoh I sī putchí hoaⁿhí, ū khòaⁿkìⁿ in bô choânjiân hō͘ i sitbāng. Ūiáⁿ, in lóng sī gûchhún ê lâng, koh ū khoattiám tī·leh, in kiàmchhái mā iáu ēthang koh tittio̍h khah hó ê sêngchek. Hit ê tòa sìchheng ê lô͘po̍k, ū tòe hit ê tòa chi̍t bān ê lô͘po̍k ji̍p lâi, iā tōabīn i ū kámkak púnsin sī khah hambān. Chóngsī chhiáⁿ chimchiok lâi thiaⁿ hit ê chúlâng só͘ kóng ê ū tō͘liōng, jia̍tjia̍t ê chhengchàn, hoaⁿhí kap keklē ê ōe, chiūsī kóng, “Hó ah!” Lán chai i sī ài chhengchàn, bô ài khiànchek lâng. Hit ê chúlâng tī bô phahsǹg ê tiongkan, chiong i ê chhiú lâi hōaⁿ tī hit ê lô͘po̍k ê kengthâuténg, koh kā i biánlē kóng, “Hó ah, hó koh chīntiong” chhìsiūⁿ hitsî hit ê khólîn ê lô͘po̍k, m̄chai ū siū biánlē, tittio̍h chòngtáⁿ kàu cháiⁿiūⁿ! Ah, lán sī teh ho̍ksāi ê Chúlâng, chiūsī chit ê khoánsit lah. Só͘í lán tī sitchì ê tiongkan, bo̍htit bōe kìtit chit tiám. Siōngtè m̄sī chuchu teh chhōechhut lán lâng ê chhògō͘, ásī teh sǹg lán lâng ê kòesit. I sī chuchu teh chhōe khòaⁿ lán ū símmi̍h hóchhù, iā chin hoaⁿhí ài chhōechhut lán ê hóchhù.

Ài koh lâi siūⁿ chi̍t hāng. Lán nāsī ū chìnpō͘ i sī siúⁿsù lán ê chîⁿchâi, khùila̍t, hitsî Siōngtè ê pòsiúⁿ sī símmi̍h? Kiámsī chū ánni thêng lán ê kang, iā éngoán lâi chē tī thiⁿ·ni̍h hit ê tōa pàitn̂g lāi ? Chiàu chit ê phìjū só͘ chísī, tùi tī lán só͘ chòe ê kang, i ê pòsióng sī símmi̍h? Hit ê pòsiúⁿ, chiūsī hō͘ lán ithoat tamtng kohkhah chē, khah chòngtāi, kosiōng ê kangchok. Oánjiân chhinchhiūⁿ lâng tī siāhōe, nāsī gâu chīn púnhūn tī siókhóa ê tēūi, chiū āulâi i ē tittio̍h koh khah koâiⁿ ê tēūi, thang chòe khah tōa ê kang. Chhinchhīuⁿ ánni, Iésu ū hiankhui hit ê éngoán ê sèkài ê pò͘lî, lâi piáusī lán chaiiáⁿ lán sī khiākhí tī pôaⁿkè lán só͘ bat ê chi̍t ê khah kóngkhoah ê útiū. I ū kóng, hiānsè chit ê sengoa̍h nā soah, hitsî lâng ê oa̍hmiā sī iáu chiapsòa teh chìnchêng. Lán sī teh kóng sísit, soah chit sèkan ê sengoa̍h, che putkò sī koh chhutsì tī chi̍t ê sin ê sèkài, lâi kenggiāmtio̍h chi̍t ê khah ē kámtōng lâng ê sengoa̍h nātiāⁿ, iā tī hitsî ê chêngkéng, itchhè khòaⁿliáu bô m̄ huisiông ē chhìkek lán ê sim. Só͘í lūn āulâi ê sèkài, m̄sī kanta anhioh, ásī soah lán ê kang ê ìsù, iáukú sī putsî ū khoàilo̍k ê chìnpō͘ tī·leh. Hit ê hó ê lô͘po̍k, sī iáubē ta̍t kàu i ê bo̍ktek tiám, putkò sī ū khòaⁿtio̍h chi̍t ê khah sin, khah sînsèng ê bo̍kphiau nātiāⁿ. I ū hoaⁿhí koh chìnchêng lâi chīn i sin ê chekjīm. “Hó ah, hó koh chīntiong ê lô͘po̍k, lí tī chió ·ê, chīntiong; góa beh siatli̍p lí lâi koán chē· ê, hō͘ lí koán gō͘ ê siâⁿ, cha̍p ê siâⁿ.” Che chiūsī Siōngtè ê pòsióng. M̄sī éngéng kanta chòe chi̍t ê pîntōaⁿ lâng, lâi êngêng chē tī thiⁿ·ni̍h. M̄sī chhinchhiūⁿ hiah ê khólîn ê si̍tgia̍pka kàu khah lāu ê sî, chiū thòeún, ji̍tji̍t kanta chia̍h pá chē teh hanghé, teh thènghāu sí nātiāⁿ. Hoántńg sī chòe chi̍t ê éngoán sī chhengliân lâng, éngoán bô iàsiān lâi hiànsin hōngsū pa̍tlâng, iā khéng chhutkhì gōabīn lâi tôngchêng pa̍tlâng, lâi pangchān, lâi si unhūi tī Siōngtè ê útiū tiong, iā kiámchhái thang kap Kitok saⁿkap chhutkhì tī gōabīn o͘àm ê só͘chāi lâi chhē hiah ê sitlo̍h· ê, kàu tittio̍h. Lán ê Chú só͘ hoaⁿhí ·ê, chiūsī hiah ê kamgoān oa̍hiōng i ê châitiāu, éngoán hoaⁿhí pàngsak kakī hōngsū lâng· ê.



第六章 途中Ê教示(ṲI 論人Ê責任)

Tī chit-ê途中ê教示，猶原iáu有不止要緊ê點tī-·leh，to̍h是耶穌有設大ê譬喻來教示人知bat人生 ê 責任。Κhah大面伊m̄是講一pái niā-niā，穩當有用chē-chē款合tī 聽眾ê譬喻來教示chit點。路加有tùi咱講起耶穌有koh設一个譬喻，to̍h是óa近chit-ê旅行ê尾chām所講ê」，當hit時伊已經近耶路撒冷，in 也phah算上帝ê國beh liâm-piⁿ顯明。」也馬太猶原有講起chit-ê問題，不過是別款ê 說法，hit-ê譬喻是看做是一禮拜後咱所不止深知ê，叫做受交帶銀á ê譬喻。馬太所記載路尾 chit-ê，是khah有詳細 ê教示tī-·leh。

chit-ê譬喻ê中心ê思想是講，人生主要ê使命，to̍h是做一个盡忠 ê管家，來掌管照上帝所有交帶咱-·ê。當時 ê人，掠in ê 錢財以及in ê好機會做in ka-kī ê所有，也thang照in ka-kī ê意思來用伊。今á日ê人mā猶原是siāng一樣，所以咱ài用外形 ê氣力，á是施行所得稅，á是tùi hiah-ê大好額 ê人來特別khioh稅，ǹg望thang阻止in ê 發展。總是耶穌是看到tī 事物 ê根底。Hit-ê根本ê救治，是在tī人ê心肝ê變換，見解 ê變換。咱的確 tio̍h 關連tī上帝，以及永遠ê世界，chiah thang來了解人生 ê意義。Hit-ê永遠ê 聖kiáⁿ有講，這是照上帝所看ê人生。上帝是父，lín lóng是兄弟。論到上帝kah以及咱隨人ê 責任，咱ê 見解 tú-tú是「親像一人beh去外國；to̍h召伊ka-kī ê 奴僕，kā所有ê 交帶 in。一个hō͘伊銀五千；一个hō͘伊兩千；一个hō͘伊一千；koh照in ê 才tiāu，hō͘ in去做seng-lí。」

實在來講，上帝有差咱ta̍k人來出世 tī世間，ài咱完成一个tiāⁿ-tio̍h ê工程，來幫助伊，來tàu 引chhōa chit-ê 可憐 ê世界，hō͘伊成做一个súi-súi ê世界。為tio̍h ài咱來達成 chit-ê目的，伊有賞賜咱隨一人一人有chē少ê 才tiāu tī-·leh。也有一日，伊beh對咱隨一人一人來問講，我ê 細kiáⁿah，kā你一生所做ê工來報我知。你有án怎來使用我所交帶，所賞賜你ê 才tiāu，來完成人生 ê目的？對你ê生活，chit-ê世界有koh-khah變做到jōa súi，koh你本身ê生活，有換新到tó位？

Tī-chia咱來看咱ê主有án怎teh表示 hit-ê情景，to̍h是有一个好額 ê頭家，伊有ka-kī ê 奴才 tī-·leh。Chit句「ka-kī ê 奴才」，照本文Hi-lē-nî話tio̍h讀做「受束縛 ê 奴僕」ê意思，也照我teh想，chit句to̍h是teh暗示講，因為上帝有創造咱，有保護咱，有拯救咱，有賞賜咱ta̍k項ê恩賜kah氣力，所以咱人無論是肉體á是心神，實在lóng是屬tī伊ê。所以照chit-ê譬喻來看，無有啥物尊貴 ê人有權 thang講：「我ê厝邊是當然 tio̍h 揀選hit條服事上帝ê 路去行，也我本身是m̄應該tio̍h 服事伊。」m̄是lah，咱lóng m̄是屬tī咱本身，也不管咱歡喜á是無，咱是屬tī上帝。

Chit-ê好額 ê頭家，有一日ài beh出外去旅行，也tī未出發ê 進前，伊to̍h叫伊ê 奴僕 ài beh 交帶 in 隨一人一人ê工。Hit-ê情景是親像án-ne:伊ê城門已經開。也四輪ê 馬車mā已經準備便。又koh伊ê 客廳裡，有排一塊長長用紅色ê桌巾蓋teh ê桌；也桌頂有排金kah銀一堆一堆金sih-sih，to̍h是一千、兩千、五千，也chit-ê大ê頭家to̍h khiā-teh來看隨一个一个 奴僕 ê面貌，來量想in 隨一人一人ê 才tiāu，chiah hō͘ in有chē少ê 資本去照in ê義務做seng-lí。chit-ê頭家是不止深知in ê 才tiāu。Tī chit-ê 家長主義 ê家庭，tùi細漢 ê時，in有án怎teh thit-thô，teh 跳舞，伊lóng有注意teh看，也chit時 in是已經成年，來teh 侍候伊。論做seng-lí ê事，全然m̄是照咱所teh想是奴才 ê工。咱lóng有讀tio̍h一本小說叫做 “Uncle Tom’s Cabin”，tī hit中間有teh講，tī 美國lóng是ta̍k日差烏面 ê 奴chiah出去田園做工。總是設使咱ê 奴才若是有頭腦，有才tiāu，也體chit無jōa勇ê，結局差in去做工，是bē-tàng得tio̍h jōa chē ê 利益。自古及今，偤太人lóng是tùi出世to̍h做seng-lí。有ê是做khah 小khóa-· ê，也有ê是做khah大ê事業，ta̍k-ê人lóng是照伊ê氣力。親像án-ne，咱若是beh教示偤太人知bat人生 ê 責任，咱thang講無koh有別ê譬喻thang比 tī-chia咱ê主所講-·ê，koh-khah ē感動in ê心。

請咱注意來看hiah-ê 奴僕，to̍h是khiā tī hit-ê長長用紅色 ê桌巾蓋teh ê桌邊beh來承受hiah-ê銀 ê。也hiah-ê銀是啥人 ê？Hiah-ê銀確實to̍h是chit-ê主人ê。Hiah-ê銀是伊ê 資本，是tio̍h用做伊ê路用。所以in有講：「主ah，你交帶我五千，兩千。」

Chit時請來注意看chiah-ê 奴僕，to̍h是圍óa來khiā tī今á日上帝所排 tī chit-ê世界ê長長 ê賬櫃邊ê。咱所受交帶 ê 才tiāu是啥物leh？Τo̍h是錢財、權力、地位、知bat、事業ê才能；kah hit款súi koh gâu感動人ê 品行，kah 健康 ê身軀，以及其他。Taⁿ chiah-ê恩賜是啥人 ê？Τo̍h是上帝ê。也為tio̍h án怎chiah kā chiah-ê hō͘咱？是為tio̍h ài咱tio̍h去做seng-lí，to̍h是ài咱來做伊ê路用。也伊ài咱做啥物來利益伊？對tī chit-ê 可憐 ê世界，伊有真大ê工tī-·leh，to̍h是ài hō͘伊chit-ê世界tī ta̍k方面成做一个khah快樂，khah 成聖，khah 高尚 ê世界，也若m̄是借伊ê 奴僕 ê 手，to̍h伊是m̄-ài用別法來做。所以設使伊ê 奴僕若無beh做伊ê工，to̍h chit-ê 可憐 ê世界是tio̍h thèng候khah慢chiah ē-thang得tio̍h伊ê 祝福，因為to無別物 法度tī-·leh。Tùi án-ne，上帝才 tio̍h kā種種 ê 才tiāu來交帶咱。

設使咱若明白咱所有一切 ê 才tiāu是上帝所賞賜咱ê，chit時 ài咱koh進一步來看hit-ê 結局啥款。

結局 thang講，有ê teh 誇口伊ê 富有，á是伊ê 門風，á是伊ê 智慧，這是真thang嫌 ê事lah!有ê人ài 誇口講：「Hé，我是出世 tī 好額 ê家庭，也koh是出世 tī hit款上等 ê家庭。我tùi出世to̍h有智慧 ê恩賜 tī-·leh。」是lah，總是反轉tio̍h為tio̍h án-ne來感謝上帝。Chiah-ê to̍h是上帝所賞賜 ê大ê恩賜，總是是有交帶大ê 責任 tī-·leh。Κhah實無論啥物人to bē用得看輕 hiah-ê受上帝交帶 khah 小khóa恩賜 ê人。你出世 tī hit款富有，á是有名望 ê家庭，m̄是為tio̍h án-ne，你to̍h tī世間是比別人khah有權利 tī-·leh。咱ê父上帝有安排你án-ne，確實是為tio̍h ài你koh-khah gâu幫助別人。

Á是咱kám ē-thang好膽kā咱ê主人所交帶咱ê 才tiāu，kan-taⁿ為tio̍h咱本身ê 利益kah 進步，來使用伊，soah bē記得上帝，以及咱ê兄弟ê事?

Á是咱kám ē-thang tī beh死ê時倒tī病床裡來ka-kī安慰，想講，我一生to無去jōa-ni̍h損害tio̍h別人？牧師teh-beh 診斷人ê精神狀態有chē-chē ê 困難 ê點tī-·leh，從中chit款ê人to̍h是in所第一chia̍p-chia̍p tú-tio̍h ê一个。咱ài審察 hit-ê做人，ài查出伊ê精神狀態，亦伊soah自然自然 ê款對咱講：「我無phah算上帝beh大大譴責我，我也無phah算我bat 故意來害tio̍h啥物人。」試想講chit款話 ê人！Kah-ná親像上帝差伊來世間，也用chē-chē才tiāu賞賜伊，是kan-taⁿ ài伊收起來khǹg-teh，也無去害tio̍h人，to̍h已經夠額。試想，設使有一个大ê 建築家來巡視伊ê工程，hit時看見伊所倩，所供給ê人是kan-taⁿpîn-tōaⁿ閒閒teh坐tī 厝架！Hit時設使有ê人對伊講：「我lóng無做啥物傷害人ê事，我mā lóng無ka-la̍uh磚á來傷害tio̍h 街路裡ê人。」照hit-ê薪勞teh看，hit-ê頭家hō͘伊ê薪勞來供給伊，是kah-ná親像kan-taⁿ為tio̍h án-ne niā-niā。其實設使咱有了解基督tī chit-ê譬喻ê內中所teh講ê教示，人生tiāⁿ-tio̍h是ē不止變換。咱的確lóng ē想tio̍h咱ê祈禱文 ê話講：「Ah，阮iáu有chē-chē應該tio̍h做ê事lóng無去做！」

這是頭一點ê教示，to̍h是ài咱知影咱ê主人所hō͘咱ê 才tiāu，是ài咱為tio̍h好ê事業來使用伊。

Chit時 koh來看別方面 ê思想，有ê人tī心內beh想講，照看咱所有ê 才tiāu分了是不止無公道。設使上帝若是hō͘咱隨人有責任 tī-·leh，án怎咱無照公道來出世？咱tī社會上 lóng bē-tàng tiàm tī siāng款ê 地位。咱lóng無平平好額、勇健、聰明，á是平平有gâu感動人ê 品行tī-·leh。譬喻來講，兩个ta-po͘ gín-á tiàm tī siāng學級，也兩个cha-bó͘ gín-á tiàm tī siāng厝內，koh兩个人tiàm-tī siāng 拜堂，iáu-koh in ê恩賜無論是tī肉體、知bat、道德，á是精神ê方面，lóng有不止精差tī-·leh。

是lah，連tī咱ê 道德kah精神ê方面 to猶原是án-ne。這是人生 ê奧妙中一个第一oh得解決 ê問題。實在有ê人是比別人khah快成做有親切，有度量 ê人，khah快吞忍，也khah快gâu幫助人，hō͘人得tio̍h 幸福。實在有ê人是快快有信仰，óa靠上帝ê心，總是有ê人出世to̍h傳受tio̍h kāu僥疑ê性質，真oh得深信上帝。這是一个深深ê奧妙。咱是bōe了解chit-ê奧妙，咱也m̄免勉強 beh來說明 chit-ê奧妙。這究竟是koh加添hō͘咱tú-tio̍h，論遺傳以及其他chē-chē khah 深複雜ê奧妙niā-niā。

總是耶穌m̄是m̄知影chit-ê 困難 ê問題，伊有承認這是一个當面ê事實。伊有承認有ê人上帝有交帶伊一千，也有ê人兩千，koh有ê人五千，伊lóng無說明 chit-ê問題。總是伊有叫咱m̄免為tio̍h chit點來苦悶，因為chit-ê譬喻有顯出一个福音，一个好ê消息tī-·leh，to̍h是講，論人ê恩賜有精差，chit-ê事實m̄是全然出tùi 無意中 ê事；也上帝有知影，上帝有teh看顧，上帝有teh分別 chit-ê事實，也有講雖然有ê人所受ê恩賜是khah少，iáu-koh 伊若有盡忠，to̍h漸漸到路尾猶原ē親像別人承受tio̍h siāng款ê歡喜kah熱誠ê 稱讚。上帝是beh 平平 稱讚 in講：「好ah，好koh 盡忠 ê 奴僕。」上帝是o-ló in是好koh 盡忠，m̄是o-ló in是好koh有才tiāu，á是好koh做了有成功。咱bē-tàng lóng總成做hit款ê人。總是感謝上帝，咱ē-thang盡忠tī咱隨人所tio̍h做ê 微細 ê部分，又koh這是上帝所有對咱要求 -·ê。

所以m̄-thang失膽，也m̄-thang不平，mā m̄免講是無公道。M̄-thang phah算這lóng是出tùi 無意中 ê事。M̄是！上帝有安排hō͘有ê人有thang比別人得tio̍h khah chē ê恩賜，總是hit-ê目的mā是為tio̍h ài伊有比別人擔當khah大ê 責任。無論啥款，照看論恩賜 ê差別，為tio̍h beh完成上帝ê工，也是當然有必要 tī-·leh。前日我有看見一个風琴ê技師來tī 教會teh 修理風琴。Hit-ê技師有kā風琴 ê pi-á tùi 頂面siāng大，到tī下面siāng細ê，lóng散開去。也我有看見hit-ê技師真 chim-chiok，kā大kah細ê，平平來和一个一个四正 ê聲音。伊m̄-ài hit-ê細ê pi-á來tân hit-ê大支pi-á ê聲音。伊是ài hiah-ê pi-á來出照in應該出ê聲音，tùi án-ne才 thang出四正ê音樂。咱kám m̄是tio̍h想，chit-ê大ê主人猶原是親像chit-ê款式，來teh彈chit-ê宇宙ê 琴盤 ?Kám m̄是tùi tī koh-iūⁿ ê聲音，伊chiah有thang得tio̍h聽見一个真好ê音樂 ?

請一時á久做伙來想tī chit-ê譬喻所有顯出koh過來ê思想，hiah-ê 奴僕lóng出門去做seng-lí，來加添in ê 錢銀。從中兩人有去活用伊，也tùi án-ne，to̍h有得tio̍h加添。總是從中一人無去活用伊，to̍h soah致到喪失伊。Tùi chit-ê事實，即時hō͘咱thang看出上帝ê一條神聖 ê 法則來teh 說明，án怎ē hō͘伊所有交帶咱ê 才tiāu精進，kah退步ê情形，也teh 說明咱ê精神生活ê 進步kah喪失 ê因端。Hit-ê 法則簡略thang講親像án-ne:有用to̍h加添，無用to̍h喪失。chit-ê to̍h是上帝ê 律法 teh 說明伊所有交帶咱ê恩賜，無論是肉體，是心神，以及精神上ê恩賜 ê 進步kah倒退ê情形。
1）有用to̍h加添：Tī自然 ê世界一切lóng有影是án-ne，試看hiah-ê phah鐵ê ê 手骨。若來kah咱ê 手相比較，án怎in ê，ē hiah-ni̍h有氣力？因為伊有用伊ê氣力，所以ná加添。Κoh試看hiah-ê青瞑人，伊ê觸覺是不止敏捷，kan-taⁿ用手來摸貓á hit-ê幼幼ê毛，to̍h ē曉分別伊ê烏白，實在是有用to̍h加添。
也咱ê精神上 ê生活猶原mā是siāng chit條 ê理氣，古早ê基督徒 tùi tī in有常常活動 in ê心神，以及精神上 ê氣力，來感覺有上帝tī-·leh，也有常常感覺祈禱ê要緊。Tùi án-ne，結局 in ê心神有koh-khah勇壯，koh-khah高尚，也感覺上帝，ná 親近ná實在，也koh-khah歡喜讀聖冊，koh讀了ná平安，又koh看所有經驗tio̍h ê ta̍k 等號 ê艱苦事，lóng是teh精進in ê精神生活，有看萬項事lóng是teh 引chhōa伊koh-khah來親近tī上帝。
2）無用to̍h喪失：從中hit一个奴僕無活伊ê 才tiāu，伊lóng無去偷the̍h á是去誤用伊，伊不過是去kā伊收起來khǹg，無去用伊。伊phah算人生是無啥物意義 tī-·leh，伊chiah有受交帶一千銀 ê 才tiāu niā-niā，m̄免tio̍h為tio̍h án-ne來操煩。所以伊有去kā伊埋teh，thang省費氣，也phah算雖然無去活用，猶原是ē-thang保存伊ê銀á，總是bē-ē lah。 這猶原是上帝ê 律法，有貫串tī咱一切 ê生活。試看印度ê托缽僧，in ê 手骨為tio̍h m̄-bat teh用，soah枯tâ去。英國ê詩人(Dickens)有寫一篇ê小說叫做「兩个城ê故事」，試看tī hit-ê中間所有描寫hit-ê馬醫生(Dr。Mane t te)，伊為tio̍h m̄-bat teh 活用伊ê舌，soah失落講話 ê氣力。試看hit款 bùn鼠，伊是不時khiā起tī土底暗暗ê所在，soah失落伊ê視力。美國有一所在(Kengtucky)，有一个大ê山洞(Mammoth)，tī hit內面所有ê魚kah水雞是lóng失明，這是因為in lóng是tiàm tī hit-ê烏烏暗暗ê所在，致到失落in ê視力。In ê目chiu看了lóng是好好，總是咱若用刀á去kā伊tu̍h，hit時咱才知in ê目chiu是已經pháiⁿ去，這to̍h是自然 ê 律法。照自然 ê 律法，to̍h是咱若是無去活用咱所有ê氣力，to̍h soah bē-tàng保存咱所有ê氣力，實在是無用to̍h喪失。

Tī咱ê精神生活，這也是一个thang生驚ê事實。親像有ê人tī 久久 ê中間有忽略祈禱kah研究聖經，也soah無出席 tī 教會，無守聖餐，無交陪上帝。後來hit-ê人beh gông-ngia̍h，伊是漸漸 teh成做一个無信仰ê人；soah無beh信半項，也無beh祈求上帝。這to̍h是照chit-ê大ê原理所講ê，to̍h是無用to̍h喪失。

Khá-lái-luh(Carlyle)有tùi可蘭經(Koran)得tio̍h一个故事，to̍h是teh講起，bat一pái 摩西有去探 hiah-ê khiā起tī死海ê kūn-hū/近附ê人。Hit時in lóng 藐視摩西，也拒絕伊，無beh實行摩西ê教示。Tùi án-ne，摩西to̍h離別in。可蘭經有講，隔日有ê人有去看hiah-ê人變成啥物款式，hit時有看見in lóng 變做猴。因為in是無活用 in ê靈魂，致到soah失落伊。chit時 in是變做精牲探頭出來teh看chit-ê世界，也看了是一个烏暗，真微妙bē-tàng解說得 ê世界。可蘭經有講：「七日ê中間，in chiah只有一pái ē記得in是有靈魂。」親像án-ne，Khá-lái-luh用譏刺ê態度來問講：「列位，咱kám m̄-bat tú-tio̍h親像chit款ê人，to̍h是tī 七日ê中間，只有一pái ē記得in是有靈魂？」

Chit時咱ài來看hit-ê主人koh tò-tńg來hit時ê情景，請咱先來注意hiah-ê 奴僕 ê態度，to̍h是對伊講：「主ah，你hō͘我」兩千，五千。Ah，是lah!人有為tio̍h上帝來做chē-chē好ê工程，hit時伊tio̍h ē用歡喜感謝 ê心，來明白 hit-ê好ê 動機lóng是出tùi上帝所hō͘伊ê。Hiah-ê 盡忠 ê做工人lóng是phah算上帝是不止ài恩賜 hō͘人，賞賜人。總是hiah-ê無盡忠 ê做工人，lóng是phah算上帝是不止ài tùi人要求 ta̍k項。」主ah，我知你是嚴轄 ê人。」

Chit時請來看chit-ê譬喻，所描寫chit-ê主人ê gâu鼓舞人ê態度。伊是ài稱讚人ê好處，無ài顯出人ê 缺點，也tùi hiah-ê 可憐 ê 奴僕，伊是ài看見in所結好ê 果子，又koh伊是不止歡喜，有看見in無全然hō͘伊失望。有影，in lóng是愚蠢 ê人，koh有缺點tī-·leh，in kiàm-chhái mā猶ē-thang koh得tio̍h khah好ê 成績。Hit-ê帶四千ê 奴僕，有tòe hit-ê帶一萬 ê 奴僕入來，也大面伊有感覺本身是khah ham-bān。總是請chim-chiok來聽hit-ê主人所講ê有度量，熱誠 ê 稱讚，歡喜kah 激勵 ê話，to̍h是講：「好ah!」咱知伊是ài稱讚，無ài譴責人。Hit-ê主人tī無phah算ê中間，kā伊ê 手來hōaⁿ tī hit-ê 奴僕 ê 肩頭頂，koh kā伊勉勵講：「好ah，好koh 盡忠。」試想hit時hit-ê 可憐 ê 奴僕，m̄知有受勉勵，得tio̍h壯膽到án怎！Ah，咱所teh服事 ê主人，to̍h是chit-ê款式lah。所以咱tī 失志 ê中間，m̄-thang bē記得chit點。上帝m̄是tiāⁿ-tiāⁿ teh chhōe出咱人ê 錯誤，á是teh 算咱人ê 過失。伊是tiāⁿ-tiāⁿ teh chhōe看咱有啥物好處，也真歡喜ài chhōe出咱ê好處。

Ài koh來想一項，咱若是有進步伊所賞賜咱ê 錢財、氣力，hit時上帝ê 報賞是啥物？Kám是自án-ne停咱ê工，也永遠來坐tī天裡hit-ê大拜堂內?照chit-ê譬喻所指示，tùi tī咱所做ê工，伊ê 報賞是啥物？Hit-ê 報賞，to̍h是hō͘咱koh-khah擔當koh-khah chē，khah 壯大、高尚 ê工作。宛然親像人tī社會，若是gâu 盡本份 tī 小khóa ê 地位，to̍h後來伊ē得tio̍h koh-khah 高 ê 地位，thang做khah大ê工。親像án-ne，耶穌有掀開hit-ê永遠ê世界ê 布簾，來表示咱知影咱是khiā起tī pôaⁿ過咱所bat ê一个khah廣闊ê宇宙。伊有講，現世 chit-ê生活若soah，hit時人ê活命是猶接續teh進前。咱所teh講死失，soah chit世間ê生活，這不過是koh出世 tī一个新ê世界，來經驗tio̍h一个khah會感動人ê生活niā-niā，也tī hit時ê情景，一切看了lóng 非常ē刺激咱ê心。所以論後來ê世界，m̄是kan-taⁿ安息，á是soah咱ê工 ê意思，iáu-koh是不時有快樂ê 進步tī-·leh。Hit-ê好ê 奴僕，是iáu未達到伊ê目的點，不過是有看tio̍h一个khah新，khah神聖 ê目標niā-niā。伊有 koh chìn前來盡歡喜新ê 責任。」好ah，好koh 盡忠 ê 奴僕，你tī 少-·ê，盡忠；我beh設立你來管chē-·ê，hō͘你管ê城，十ê城。」這to̍h是上帝ê 報賞。M̄是tiāⁿ-tiāⁿkan-taⁿ做一个pîn-tōaⁿ，來閒閒坐tī天裡。M̄是親像hiah-ê 可憐 ê 實業家到khah老ê時，to̍h退隱，日日kan-taⁿ食飽 坐teh烘火，teh thèng候死niā-niā。反轉是做一个永遠是青年人，永遠無厭倦來獻身奉事別人，也肯出去外面來同情別人，來幫助，來施恩惠tī上帝ê宇宙中，也hoān-sè thang kah基督做伙出去tī外面烏暗ê所在來chhōe hiah-ê失落-·ê，到得tio̍h。咱ê主所歡喜-·ê，to̍h是hiah-ê 甘願活用伊ê 才tiāu，永遠歡喜放sak ka-kī奉事人-·ê。