《《平民ê基督傳》》

 | | | 轉寄

Tēsì koàn Tēpeh chiuⁿ itpoaⁿ ê bînchiòng 第四卷第八章一般Ê民眾

作者 Tâi e̍k:Ko Tekchiong,Siutēng Lîm Chùnio̍k & Chng Hūiphêng 2024.07.21






Tēpeh chiuⁿ itpoaⁿ ê bînchiòng

Lán nā bô siókhóa liáukái itpoaⁿ ê bînchiòng pōekéng, to̍h bētàng sìchiàⁿ bêngpe̍k Iésu tī Kapehnáum, íki̍p tī Galílaiah thoântō ê lóngchóng ê chêngkéng. Lán putsî to ū kámkak tio̍h tī I ê bīnchêng ū hó kaupôe ê bînchiòng, putchí hoaⁿhí lâi thiaⁿ Iésu ê kàsī. Chitê sūsi̍t tiantò chhinchhiūⁿ chi̍tê thang gôngngia̍h ê sū. Inūi lán tiāⁿtiāⁿ ài siūⁿ kóng itpoaⁿ ê jînbîn lóng sī bújio̍k Iésu, kīchoa̍t Iésu. Lán tiāⁿtiāⁿ sī teh siūⁿ kóng I sī siū itpoaⁿ ê kokbîn só͘ hoánkhòng, só͘ kīchoa̍t ê lâng; iā ūitio̍h chit khoán sêngkiàn ê énghióng, tìkàu sòa bô siáⁿ chùì tio̍h hiahê tansûn ê bînchiòng, íki̍p hiahê sêngsi̍t ê lâng ū ánchóaⁿ sîsiông teh kui ǹg I, ài thiaⁿ I ê kàsī, himbō͘ I ê jînkeh, chin hoahhó I ê tōlí.

I bêngbêng sī putchí ū jînbōng, itpoaⁿ ê chèng lâng lóng pekchhiat ài thiaⁿ I ê kàsī. Tī Hokimsu tiong, ta̍k bīn to lóng ū teh kóng khí, ū chin chē jia̍tsim ê lâng teh óa lâi chiūkīn Ii. Chhinchhiūⁿ lán ū tha̍k tio̍hkóng,"ū kui tōatīn ê lâng teh oekhoeh I.""Chèng lâng lóng teh chhōe I.""Τhong siâⁿ lóng chūchi̍p tī mn̂gkháu.""lâng tùi sùhong chiūkīn I.""chèng lâng thiaⁿkìⁿ to̍h tùi chiahê siâⁿ pō͘hêng tòe I.""Iésu ê lāubú kah hiaⁿtī lâi chiūkīn I; inūi lâng chē bōe tit kīn óa."Koh ū hiatlāu ê hūjînlâng tio̍h tī kui tōatīn ê chèng lâng ê tiongkan tùi I ê kachiahāu chìnchêng kiâⁿ oákhì chiūkīn I, mā ū 5000 lâng kintòe I, lâi tittio̍h I ê iúⁿchhī. Iūkoh lán iā ē kìtit Iésu tùi piàn bīniông ê soaⁿténg lo̍hlâi ê sî, ū kui tōatīn lâng tī soaⁿkha teh thènghāu I. Si̍tchāi putsî ū kui tōatīn jia̍tsim ê lâng teh oekhoeh I."chèng lâng koh chūchi̍p, tìkàu in bōe kò͘tit chia̍h." Chiàu khòaⁿ I sī chhinchhiūⁿ khipchio̍h, tōatōa ū la̍t ē giú chēchē lâng lâi chiūkīn I. Chèng lâng lóng himbō͘ ài chhinkīn I, chèng lâng m̄ sī kantaⁿ chhut tùi hò͘kî sim, si̍tchāi sī ū chiâⁿsi̍t teh himbō͘ I.

Chhiáⁿ lán ē kìtit, chitê chêngkéng m̄ sī kantaⁿ tī khah chá tiàmtī Galílaiah ê sîtāi ê chōnghóng niāniā. Chitê chêngkéng si̍tchāi sī ū chiapsio̍k tī I ê itseng, liânkàu tī I beh lîmchiong ê sî, mā sī iûgoân ū kui tōatīn lâng teh tòe I. Liân tī hitê gâu hoántùi I ê Êlúsalem̀, chèng lâng to iûgoân hoaⁿhí thiaⁿ I ê ōe. Iôhaneh kóng,"Iûthàilâng kohkhah chhōe beh thâi I,"hitê ìsù sī teh chí bêng hiahê hoántùi I ê Hoatlīsài tóng. Chóng·sī lūnkàu itpoaⁿ ê jînbîn, koattoàn sī m̄bat chhōe kihōe siūⁿ beh thâi I. In lóng sī I ê pêngiú, I ê iónghō͘ chiá. Tī hitê kháisoân ê Anhiohji̍t, Iésu íki̍p ha̍kseng tāike khiâ lî chìnchêng beh chiūⁿ Êlúsalem̀ ê sî, ū kui tōatīn ê lâng chūchi̍p tī kelō͘·ni̍h. Iā keh chákhí tī sèngtiān ni̍h,"jînbîn lóng tìì thiaⁿ I.""Τùi ánne, Hoatlīsài lâng to̍h kóng, ' lán nā iôngún I ánne. Chèng lâng beh lóng sìn I. Koh kóng, ' khókiàn lín lóng bô chháikang, lín khòaⁿ thong sèkan lóng khì tòe I lah."

Si̍tchāi tùi thâu kàu bóe, I sī chi̍tê ū jînbōng ê enghiông. Itpoaⁿ ê jînbîn sī lóng ūi I. Jînbîn nāsī ū kīn tī I ê sin piⁿ ê sî, I putsî sī thòtòng. Hiahê tùite̍k chhōe phāng ài beh lia̍h I, hit sî in "ū kiaⁿ chèng lâng.""In kóng tng chehkî m̄thang, khióngkiaⁿ jînbîn ū jiáuloān." M̄chiah in tio̍h sáilōng Iôtah,"tng jînbîn bô tīteh ê sî" lâi bē I. In tio̍h thènghāu chèng lâng lóng khì hiohkhùn hit sî, in chiah káⁿ lâi lia̍h I. Ūiáⁿ, tī hitê siū símmn̄g ê hit chákhí, ū kui tīn ê lâng chòhóe tōasiaⁿ âukiò kóng,"tèng I tī si̍pjīkè." iā hiahê kiattóng ê pôesímchiá lóng thiaⁿ chèsi ê ōe, ài tháupàng Palia̍ppa, bia̍tbô Iésu. Chóng·sī tī Golgóthah khòaⁿkìⁿ Iésu sí tī si̍pjīkè ê "chèng lâng, khòaⁿkìⁿ chiahê tāichì, lóng tûiheng tò·khì."

Siatsú góa sī Iûthài ê Kitoktô͘, góa to̍h beh hoántùi, m̄ goān jīn kóng Iûthài ê bînchiòng ū kīchoa̍t Iésu Kitok. Hiahê ū koânui ê lâng ū lah. Hiahê jînbîn ê tāipiáu chiá ū lah. Ia̍h jînbîn chènglâng putkò to khah kiaⁿ chèsi, só͘í hit ji̍t khòaⁿkìⁿ chiahê sū, kantaⁿ tûiheng lâi līkhui Golgóthah tò khì in tau. Siatsú in tī hit ji̍t nāsī iáu ū in ê chhutmiâ ê sianchó͘ ê chengsîn tī·leh, in úntàng liân Chú ê chi̍t ki thâumn̂g to bô beh iôngún lâng lâi kha̍p·tio̍h, mā sòa ē phahphòa chèsi kah Hoatlīsài lâng, íki̍p chèng pengteng ê sengkhu. Inūi suijiân in ū khah bô támliōng, iáukoh in ê sim tùi thâu kàu bóe, si̍tchāi lóng sī ūi I. Lán thang ēng kèngkhiân ê liāmthâu lâi siūⁿ kóng tī símphòaⁿ ê ji̍t, Kitok úntàng ē kìtit thang thè Isulael piānkái chiah tio̍h.

Lán tāike siūⁿ liáu putchí thè I hoaⁿhí, inūi tī Galílaiah chitê chhìliān ê nî, I ū thang tittio̍h chit chióng khoàilo̍k ê kenggiām. Si̍tchāi sī chin thang hoaⁿhí, inūi suijiân iáubōe lóng phó͘phiàn ài beh lâi tòe I. Iáukoh tī I ê sin piⁿ ū chēchē chhinchhiat ê lâng teh tòe I. Ia̍h tùi in tiongkan, chìchió to ū tāmpo̍h lâng koatsim beh chò I ê ha̍kseng. In sī gûgōng ê jînbîn. In tōabīn lóng sī sio̍k tī chit sèkan ê lâng, in bētàng chìnpō͘ lâi liáukái I ê kosiōng ê susiúⁿ. Suijiân in bōeē, iáukoh in tùi tī I ū hiánchhut thiàⁿthàng ê liāmthâu tī·leh. In ū putchí jia̍tsim teh siūⁿ, ū chi̍t ji̍t ài lâi ngē lia̍h I chò ông, I to̍h cheksî siaubia̍t in ê ǹgbāng. I sībô himbō͘ beh lâi chē tī Isulael gōahêng ê ôngūi, to̍kto̍k sī beh chò ông lâi chē tī lâng ê simlāi ê ôngūi. Iésu siaubia̍t in ê ǹgbāng ê sî, ū hō͘ in putchí sitbōng ê khoán, Chóng·sī in bô ūitio̍h ánne lâi pàngsak I, suijiân in ê sītōa ū putchí bôêng, teh iā hitkhoán giâugî ê chéngchí. Che sī kîī ê chênghêng. Lán thang siūⁿ I tùi in chèng tāike m̄chai kámsióng siáⁿ khoán, tōabīn I tùi in ê kámsióng sī chhinchhiūⁿ I tùi hitê himbō͘ beh tòe I ê lâng, só͘ kóng ê ōe ê khoánsit."Iésu khòaⁿ i, thiàⁿ i, to̍h kā i kóng lí iáu khiàm chi̍t hāng; koh lâi tòe góa."

Iésu ū thiàⁿthàng in. Ū lâng bat kóng Siōngtè ū thiàⁿthàng phó͘thong ê lâng. Tùi ánne, I chiah ū chhòngchō hiahni̍h chē ê phó͘thong lâng. Ia̍h in tāike mā sī thiàⁿthàng I. In tiāⁿtio̍h ài thiàⁿthàng I. Inūi I sī hiahni̍h chiàu lâng ê khoán, hiahni̍h hó kaupôe, hiahni̍h khoàilo̍k ê lâng. Κoh I sī chhinchhiūⁿ in tiongkan ê chi̍tê. I sī chènglâng tiong ê chi̍t lâng, iā chhinchhiūⁿ in tiongkan ê chi̍t lâng, gâu líkái in, gâu tôngchêng in. I m̄ sī chhinchhiūⁿ hitkhoán êngêng, bô sūlō͘ ê tiatha̍kchiá, kantaⁿ chē·teh, tùi hiahê kankhó͘ ê jînbîn, lâi teh kóng tiatha̍k. Kîsi̍t tī chènglâng tiong bô chi̍tê ū pí I kohkhah sànchhiah, á·sī ū pí I tio̍h bôa kohkhah tāng. In chai hitê teh kàsī in tio̍h khòaⁿtiōng gī khah kòethâu tī bu̍tchit ê khoàilo̍k·ê, sī chi̍tê bô chîⁿ koh bô chhù thang khiā ê lâng; in chai I sī chi̍tê lôtōng chiá, kàugia̍h bêngpe̍h lâng ê iàsiān, pōe tāngtàⁿ sī siáⁿmi̍h khoánsit, íki̍p Siōngtè tùi chitê iàsiān ê sèkài, só͘ beh siúⁿsù ê pêngan, to̍h kóng,"Τio̍h lâi chiūkīn góa, góa beh hō͘ lín anhioh."

Suijiân I kàugia̍h bêngpe̍k lán lâng só͘ū tēit pháiⁿ ê tiám, iáukoh I mā sī ū chi̍tkhoán ê châitiāu, gâu koanchhat lán lâng só͘ū chò hó ê só͘chāi. I ū susiúⁿ lâng ê hóchhù, I ū ǹgbāng lâng ê hóchhù, I ū sêngchiū lâng ê hóchhù, I ū hoathui lâng ê hóchhù. Góa bat ū chi̍t ji̍t tha̍ktio̍h I chi̍tê ha̍kseng, to̍h sī tāiha̍k kàusiū ê sū. Chitê kàusiū ê ha̍kseng tiong, bat ū chi̍tê lūn I ê siansiⁿ ê sū kóng,"I putsî siūⁿ kóng goán sī bētàng hiâm ê lâng, ia̍h só͘í goán tekkhak tio̍h chò hitkhoán ê lâng."

Sī lah, lán putchí thang ūitio̍h I lâi kámkak hoaⁿhí, inūi tī hitkhoán sitbōng, gō͘kái, oànhūn kah pōebiū ê sîtāi, ū hiah chē ê tansûn ê jînbîn teh ìhiòng I. Lán kám bô siókhóa kámkak lán khóliân ê jînlūi, tùi tī Siōngtè ê koanhē, sī bênghián iáu ū ǹgbāng ê só͘chāi tīleh? inūi chiahê lâng m̄ sī lóng sèngjîn, putkò sī pêngsiông ū chōe ê jînbîn niāniā. Iáukoh Siōngtè ū chiâⁿchò lâng ê iūⁿsiùⁿ, lâi hiahni̍h ìhiòng in tāike. Κiámchhái lán bô kah chhinchhiūⁿ sînha̍kka só͘ kàsī ê khoán, kàu hiahni̍h chêchoân pháiⁿ ê lâng, kàu "hiahni̍h hn̄ghn̄g līkhui goânpún ê gī" ê lâng. Siatsú lán ū si̍tchāi ài beh bêngpe̍k I, Siōngtè úntàng beh giú lán, hō͘ lán lóngchóng kīn óa tī I ê sin piⁿ.

Chitê sūsi̍t ū thêchhut chi̍tê iàukín ê būntê, lán chit sî ài lâi siūⁿ. Lán tùi tī khah chá, chitê kò͘sū chaiiáⁿ, hittia̍p ê chèng lâng lóng oekhoeh I, himbō͘ I. Chóng·sī kináji̍t to̍h m̄ sī ánne, hiānkim lán ê chongkàu, só͘ tēit thòngkhó͘ sitbōng ê sū, to̍h sī tōatosò͘ ê chèng lâng lóng līkhui kàuhōe.

Khiok tī Iésu ê sîtāi, in iûgoân sī ū līkhui kàuhōe. Chóng·sī tī hiānkim, sī kohkhah siongtiōng, koh sī chi̍tê bênghián tiōngtāi ê būntê. Inūi khah chá lâng lóng bô teh chùì in, lâng lóng bô teh koansim in. Lôtōng kaikip ê lâng tī jînseng ê kēngcheng ū khah su lâng, in lóng hō͘ lâng khòaⁿ bô khí. Iáukoh tī chionglâi in to̍h úntàng bô beh sulâng, lâng beh khòaⁿ in ū khí. Chhinchhiūⁿ Auchiu tāichiàn āu, tī chitê siāhōe káichō siōng, siáⁿmi̍h lâng teh chò thâu? M̄ sī kunông, mā m̄ sī choanchè chiá, hoántńg sī itpoaⁿ ê bînchiòng. Inūi ánne, kimji̍t tōatosò͘ ê bînchiòng lâi kah kàuhōe sio kehlī, bô ónglâi, si̍tchāi sī te̍kpia̍t tio̍h chùì ê chi̍tê tiōngtāi ê būntê. Inūi kèngjiân hiānsè chò thâu ê sī bînchiòng, nāsī ánne, siáⁿ lâng beh lâi koánhat chiahê teh koánhat lâng ê itpoaⁿ ê bînchiòng ah? siáⁿ lâng beh lâi khiànchek in, chítō in ah? chi̍tê ê kunông nāsī ū chhògō͘, lán itpoaⁿ ê bînchiòng to̍h thang khiànchek i. Siatsú i só͘ chò engkai tio̍h lut ôngūi ê sî, lán bînchiòng thang lut i. Chóng·sī chit sî bînchiòng kèngjiân sī teh chò thâu ê sîtāi, in nā ū chhògō͘, to̍h bô lâng thang khiànchek in. Bô lâng thang lut in ê ôngūi. Tûliáu chongkàu ígōa, bô pō͘ thang khiànchek in. Tûliáu Kitok ígōa, bô pō͘ thang chítō in. Siatsú bînchú chúgī nā iáukoh kah lán ê kàuhōe sio kehlī, lán si̍tchāi sī tio̍h ūitio̍h chiàncheng āu, chitê sin ê sèkài lâi thó͘khùi!

Ūitio̍h siáⁿmi̍h intoaⁿ, hiānsî ê bînchiòng thài lóng kah kàuhōe keh lǐlī leh? In úntàng beh kóng che sī kàuhōe ū chhògō͘ lah, sī chūchheng Kitoktô͘ ū chhògō͘ lah. Ūiáⁿ, hiānkim tōatosò͘ teh hoántùi Kitok, che sī chi̍tê chhutmiâ ê sūsi̍t. Góa bat ū tha̍ktio̍h chi̍tê hoántùi kàuhōe ê tùchiá, to̍h sī lôtōng kaikip ê ūntōng ê chhutmiâ ê chítō chiá só͘ tù ê chheh. I putchí ke̍klia̍t lâi lémē Kitokkàu. Chóng·sī chin kîkoài, i ū ke chi̍t kù ōe teh kóng,"Iésu to̍h m̄ sī chhinchhiūⁿ kimji̍t ê kàutô͘ ê khoán, siatsú Iésu nā koh chhuthiān tī lán tiongkan, lán kimji̍t ê lâng tekkhak beh chhinchhiūⁿ kó͘chá, oeoe khoehhoeh lóng beh oákhì chiūkīn I." góa teh kîkoài, m̄chai I púnsin beh bô? Hoānsè beh. Putkò in beh sūnho̍k I á·sī m̄, che khiok sī pa̍t būntê. Sūsi̍t bînchiòng púnsin iā sī tio̍h tōatōa chūchek chiah ē ēngtit. Chiàu khòaⁿ lán kimji̍t ê lâng sînkeng ū khah kòebín, lâi teh símgī tōatosò͘ ê lâng m̄ ài khì kàuhōe ê intoaⁿ. Chiàu góa teh siūⁿ hitê chúiàu ê líiû, bô pa̍t mi̍h, chíū sī inūi in to simlāi bô siūⁿ ài beh khì kàuhōe. In to bô kàugia̍h koansim tī khah tiōngiàu ê būntôe, só͘í chiah bô beh khì kàuhōe.

Chóng·sī kàuhōe mā sī iûgoân tekkhak tio̍h tōatōa chūchek lah, khaksi̍t kàuhōe tekkhak tio̍h ēthang piáusī Kitok ê chengsîn, ǹgbāng thang chhinchhiūⁿ chásî, hō͘ Iésu gâu khipín chèng lâng. Tīchia khiok iā ū tāmpo̍h chhògō͘ tī·leh, só͘í góa ǹgbāng lán chaiiáⁿ, lán ê kàuhōe tútú tio̍h kiâⁿ siáⁿmi̍h lō͘.

Góa bat chi̍t pái, chhéngkàu chi̍t ūi ū siū kàuio̍k ê lôtōng chiá. Hit sî i ū tùi góa kóng,"hiānkim ê kàuhōe nā káⁿ chhutthâu, chhinchhiūⁿ lín kàuhōe ê thâu, Iésu ê khoán, lâi ūi bînchiòng, ūi lôtōng chiá lâi kah chupúnka chò tùite̍k. Hit sî lí úntàng beh khòaⁿkìⁿ kui tōatīn lâng, koh chi̍t pái chhinchhiūⁿ chásî kāngkhoán, beh lâi kintòe I."Chóng·sī che sī bôiáⁿ ê ōe, inūi lán ê Chú Iésu, kîsi̍t mā lóng bô ūi tó ūi chi̍t pêng, putkò sī ū ūi chènggī hoántùi chōeok; chànsêng hiseng ê hêngûi, hoántùi kò͘ kí ê só͘ chò. I sī choânjiân bô ū kaikip ê phiankiàn tī·leh. M̄ sī lah! siatsú kàuhōe ū ūi tó ūi chi̍t pêng, úntàng sī bētàng tāipiáu Kitok, ia̍h kàu bóe liân lôtōng chiá to mā sòa iûgoân bētàng hoaⁿhí lán ê kàuhōe. Siatsú nā ēthang kóng Iésu sī lóng bô phô͘tháⁿ hiahê khah kosiōng ê kaikip ê lâng, mā iûgoân thang kóng I lóng bô teh phô͘tháⁿ hiahê teh kintòe I ê bînchiòng. Si̍tchāi I ū thiàⁿthàng itpoaⁿ ê bînchiòng, Chóng·sī I mā sī ū ióngkám koh sêngsi̍t sim lâi khoánthāi in. Tī sèkài chiônglâi bat hiseng kakī lâi ho̍ksāi chèng lâng·ê, chiôngtiong Iésu sī tēit chhengpe̍h ê lâng. In ū chhògō͘, I to̍h kàsī in, in ū kò͘ kakī, I to̍h tùi in thôaⁿ pàngsak kakī ê tōlí. I hoanhù in hoânsū ài ū kunchú. I ū kàsī in tio̍h bêngpe̍k lâng ê hēnghok, putchāi tī gōahêng ê pùū.

Kàuhōe ê iáubū sī tio̍h chunsiú I ê tōlí, phìjū lâi kánglūn lôtōng būntê, chin chē lâng teh Chú chhiòng kóng chò kàuchitchiá tio̍hài ū kángkiù kanggia̍p būntê. Góa khòaⁿ che sī bô pitiàu. Chiàu góa khòaⁿ, kengchè ê būntê, ū saⁿê tongsūchiá tīleh: it sī chupúnka, to̍h sī teh kiongkip lôtōng ê châiliāu; nn̄g sī lôtōng chiá, he̍ksī ēng chhiú á sī ēng thâunáu· ê, in ê kang sī teh sengsán á·sī teh hunphòe mi̍h; saⁿ sī siauhùi chiá, nāsī bô lâng thang siau in só͘ chò ê mi̍h, kiatkio̍k in nn̄gūi sī bētàng chûn li̍p. Cháchêng sī chupúnka khah ū koânle̍k lâi appek lôtōng chiá, íki̍p siauhùi chiá. Chóng·sī hiānkim ê lôtōng chiá, sī teh chhì khòaⁿtio̍h ánchóaⁿ chiah thang lâi tittio̍h hitê koânpèng. Ia̍h nā chò ē lâi, to̍h siauhùi chiá tōabīn iûgoân mā sī ū teh ǹgbāng beh appek in. Tī chit sî lán ê kàuhōe ê sùbēng sī tio̍hài tāipiáu Kitok lâi tùi chupúnka, lôtōng chiá, íki̍p siauhùi chiá, pêⁿpêⁿ lâi khó͘khǹg kóng,"Lín sī hiaⁿtī, siáⁿsū sio khihū ah?Lín ê Chú to̍h sī Kitok, sī chi̍tê, ia̍h lín lóng sī hiaⁿtī."

Hiānkim ū chēchē kaikip, lóng sī gâu ūitio̍h kakī lâi chengchiàn, tùi hitkhoán ūntōng, lán ê kàuhōe khiok tekkhak m̄ thang ūi tó ūi chi̍t pêng, iáukoh tī chia iáu ū chi̍t kaikip, lán kàuhōe tekkhak tio̍h ūi i, to̍h sī hiahê khóliân sànchhiah·ê, bô lâng pangchō͘·ê, siū appek ê lâng. Kòekhì kàuhōe khah bô teh chò chitê tāichì, in chhiⁿchhám teh âukiò ê siaⁿ, siôngsiông ū thàu kàu tī lán ê Chú ê hīⁿkhang, kóng,"Lín Kitoktô͘ thài hiahni̍h bôêng teh chínkiù lâng ê lênghûn, tìkàu sòa bô sîkan thang lâi pangchō͘ lâi chínkiù goán."kináji̍t ê kàuhōe tekkhak tio̍h kohkhah ū koansim tī hiahê bô ióa khóliân ê lâng, lâi póhō͘ in, chhinchhiūⁿ tiongsèkí kàuhōe só͘ chò ê kāngkhoán.

Siatsú chionglâi kàuhōe nāsī kóngtio̍h sìchiàⁿ lâi piáubêng Kitok, thang hō͘ bînchiòng koh chi̍t pái lâi tòe I, kàuhōe tekkhak sī tio̍h kongjiân chhutthâu lâi iónghō͘ hiahê khóliân bô ióa ê lâng. Kàuhōe tekkhak tio̍h iàukín lâi Chú chhiòng siāhōe·ê ê chongkàu.

Lán só͘ teh kóng ê siāhōe·ê ê chongkàu sī siáⁿmi̍h ìsù?

Tī Hila̍h kàuhōe ū liûthoân teh kóng khí, nn̄gūi lâng só͘ tēit hoaⁿhí ê sèng chiá, it to̍h sī kiòchò sèng chiá Koasean(St. Cassian); jī sī kiòchò sèng chiá Nîkolia̍p(St. Nicholas). Sèng chiá Koasean sī tāipiáu kòjîn·ê ê Kitokkàu ê lâng. I putchí koansim tī i ê lênghûn kah i ê chínkiù ê sū; i ta̍k ji̍t ū lépài, iā siôngsiông kìmchia̍h lâi khó͘chhó͘ kakī. Sèng chiá Nîkolia̍p sī tāipiáu siāhōe·ê ê Kitokkàu ê lâng. I ê itseng thang kóng sī hōngsū ê sengoa̍h. I ū ūitio̍h Kitok lâi pangchō͘ hiahê khóliân ê lâng; I ū khòaⁿhō͘ hiahê phòapēⁿ·ê, I ū iónghō͘ hiahê siū appek·ê; I ū thiàⁿthàng hiahê sèhàn ê kiáⁿjî.

Chiàu in ê liûthoân ū kóng, āulâi Koasean ū sí, iā siōng khí khì thiⁿ·ni̍h ê sî, Chú ū mn̄g i kóng,
"Koasean, lí tùi hia teh chiūⁿlâi ê sî, tī tē·ni̍h lí khòaⁿkìⁿ siáⁿmi̍h bô?"
"Chú ah, góa ū khòaⁿkìⁿ chi̍tê thoachhia·ê, tī thô͘môe khut lāi, teh nòa lâi nòa khì, teh bētàng thang khílâi."
"Ia̍h lí ū pangchō͘ I chò siáⁿmi̍h bô?"
"Chú ah, bô; inūi góa beh lâi kìⁿ Lí ê bīn, góa khióngkiaⁿ phah lasâm góa ê pe̍h saⁿ."
Āulâi Nîkolia̍p ia̍h lâi, sengkhu ùòe, bak chēchē thô͘môe chin lahsap.
Hit sî Chú ū mn̄g i kóng,
"Nîkolia̍p ah, lí siáⁿsū ùòe bak hiahni̍h chē thô͘môe ?"
Nîkolia̍p kóng,
"Chú ah, góa khòaⁿkìⁿ chi̍tê khóliân ê thoachhia·ê, tī thô͘môe khut, teh nòa lâi nòa khì, ia̍h góa ū àⁿ lo̍hkhì kā i tàu giâ hitê chhialián, lâi pangchō͘ i khílâi."

Chú kóng,"Nîkolia̍p ah, lí só͘ chò sī chin hó. Κoasean ah, inūi lí ū sèjī lâi pósioh lí hit niá siū sélé ê pe̍h saⁿ, só͘í in tī sèkan ta̍k nî, beh chi̍t ji̍t lâi siàu liām lí ê êngkng. Nîkolia̍p ah, inūi lí ū pangchō͘ lí ê hiaⁿtī, thoatchhut thô͘môe ê kankhó͘, só͘í lí ū thang tittio̍h sì ji̍t."

Chitê liûthoân sī thang chò phìjū lâi kàsī lán, Iésu ū ūitio̍h hiahê tiàmtī thô͘khut lāi, teh nòa lâi nòa khì ê khóliân ê lâng lâi sí, só͘í khòaⁿ lán ê kàuhōe ū pangchō͘ in kàu siáⁿmi̍h thêngtō͘, Siōngtè beh chiàu hitê thêngtō͘ lâi chiokhok i, hō͘ i hengkhí.

Iáukoh chitê liûthoân, iûgoân thang soatbêng tī kimji̍t ê kàuhōe, só͘ū ê nn̄g khoán ê chongkàu. Thâu chi̍tkhoán, sī ēng choânsim sîn lâi susiúⁿ púnsin ê lênghûn, púnsin ê chínkiù, púnsin tùi kakī ê chengsîn sengoa̍h ê chekjīm. Chit khoán lán hoānsè thang kiòchò sī kòjîn·ê ê chongkàu. Hoân nā ū lâng jia̍tsim tī siāhōe hōngsū·ê, m̄thang khòaⁿ khin chittiám. Inūi che sī chongkàu sengoa̍h ê kinpún. Tī ta̍k sîtāi íkeng ū chēchē sèngtô͘ íki̍p enghiông, ū tittio̍h Siōngtè ê be̍ksī, hiseng itchhè lâi tô͘bô͘ chiâⁿsèng ê sengoa̍h. Chitkhoán kòjîn· ê ê chongkàu, tio̍h ū chìnpō͘ kàu kohkhah chhim, kohkhah ū la̍t, to̍h kàuhōe íki̍p sèkài, tī chionglâi chiah ū tōa ê ǹgbāng tī·leh. Chóng·sī chongkàu nā kohkhah chhim, kohkhah ū la̍t, to̍h bô kantaⁿ boánchiok hitkhoán kòjîn·ê ê chongkàu sengoa̍h. Chongkàu nā ū koh khah tn̂g tōa, kàu bóe chūjiân sī tio̍h ū khui hoe, koh ū kiatchí. Chongkàu nā ū kohkhah chiâⁿchò chhinchhiūⁿ Kitok ê khoánsit, kàu bóe to̍h piànsêng gâu thiàⁿ lâng, gâu liânbín lán ê tângphōaⁿ; nā ū tângphōaⁿ hō͘ chōeok só͘ ûikhùn, lán tio̍h gâu hiánchhut tôngchêng ê sim, lâi kah i chòhóe kankhó͘; nā ū tângphōaⁿ siū bô kongtō ê khoánthāi, lán tio̍h ē gâu thè in siūkhì, tio̍h ū ióngkám jia̍tsêng ê sim, kamgoān ūitio̍h in lâi hùi liáu sîkan kah chengsîn, ū koatsim kamgoān piàn sèⁿmiā ài pangchō͘ in, ǹgbāng in chìchió ēthang lâi chiàu in só͘ū ê hóchhù lâi oa̍h.

Siatsú chionglâi Siōngtè ê kàuhōe nāsī kóngtio̍h thêko itpoaⁿ ê bînchiòng, tio̍h kiòchhéⁿ chèng lâng, lâi jia̍tsêng cháuchhōe lán ê Chú, lán tekkhak sī tio̍h thêko in kàu tī khahkoân, khah khoah ê chongkàu koanliām. Kàuhōe tekkhak m̄thang kantaⁿ siūⁿ, beh lâi anùi hiahê chhiⁿchhám· ê niāniā; kàuhōe tekkhak tio̍h khólī siáⁿmi̍h hoattō͘ thang chó͘chí in ê chhiⁿchhám ê goânthâu. Kàuhōe tekkhak m̄thang kantaⁿ siūⁿ beh lâi tāmpo̍h káichō hiahê ài chia̍h chiú·ê, íki̍p pháiⁿ phínhēng·ê, lia̍h ánne chò boánchiok, iā tekkhak m̄thang iáukoh iôngún hitkhoán chhaputto tiāⁿtio̍h koh ín khí in ài lim chiú kah hòngtōng ê khoânkéng. Kàuhōe tekkhak tio̍h koansim tī siāhōe ê khoânkéng, ē hiáu jīnbêng kàu tī siáⁿmi̍h thêngtō͘, sī ū énghióng tio̍h chèng lâng ê phín sèng; kàuhōe tekkhak tio̍h chísī kokbîn chaiiáⁿ, kokbîn ê phínsèng sī pí lán kokbîn ê pùū kohkhah kùitiōng; kàuhōe tekkhak tio̍h kéngtiàu i chò hó ê kiáⁿ jî, chhongbêng, bênglí ê lâng, senglí lâng, sūgia̍pka, lôtōng chiá lâi chhutthâu; sòa iaukiû in tio̍h kā in ūitio̍h kakī ê sūgia̍p, só͘ beh hùi liáu ê sîkan kah susiúⁿ, íki̍p khùila̍t, poah tāmpo̍h lâi hiàn chò Kitok ê lō͘ēng; kàuhōe tekkhak tio̍h tùi hiahê tī lépàiji̍t chhutji̍p tī kàuhōe chhēng súisúi ê ichiûⁿ ê sìntô͘, lâi kiànchèng hō͘ in chai, siatsú in nā kantaⁿ ēng choân chengsîn lâi teh kiànli̍p kakī ê lêngsèng niāniā, sī iáubōe oânsêng Siōngtè kéngtiàu in ê tōa ê bo̍ktek; tio̍h tùi in kiànchèng, hō͘ in chai tio̍h chhiauoa̍t tī púnsin ê chínkiù kah tekhēng ê chìnpō͘, tio̍h chìnchêng lâi siàu liām, m̄nā sī tī hn̄ghn̄g ê gōapang ê só͘chāi ê lâng niāniā, koh iā tio̍h siàu liām tī púnkok só͘ū chēchē bô lâng thang pangchō͘ ê lâng, chhinchhiūⁿ tiàmtī pînbînkhut·ê, tī pēⁿīⁿ·ê, tī chûhūiīⁿ·ê, tī chiútiàm· ê, tī tǹgtiàm ·ê, íki̍p hiahê khiākhí tī pháiⁿ chhù ê khóliân bô lâng teh koánkò͘ ê sè kiáⁿ. Che sī kàuhōe só͘ tio̍h chò ê sūgia̍p; siatsú ū lâng beh tùi lán kóng kàuhōe tekkhak tio̍h îchhî i sìchiàⁿ ê sùbēng, kantaⁿ lâi chínkiù lâng ê lênghûn, hit sî lán beh ìn kóng, kàuhōe nā thàn i ê Chú Iésu ê hoattō͘, lâi chínkiù lâng ê lênghûn to̍h sī kàugia̍h. Sī lah, kàuhōe si̍tchāi ê sùbēng, sī beh chínkiù lâng ê lênghûn, Chóng·sī lán tio̍h ē liáukái Kitok sī ēng siáⁿmi̍h hoattō͘ lâi teh chínkiù lâng ê lênghûn. I to̍h sī ēng súisúi hiseng ê chengsîn, lâi kámtōng lâng ê sim, ēng hiaⁿtī só͘ khòaⁿ ē tio̍h ê thiàⁿ, lâi kàsī in sìngióng in só͘ khòaⁿ bōe tio̍h ê Siōngtè ê thiàⁿ. Lán nāsī ánne chò, hoānsè hiahê līkhui kàuhōe ê tōatosò͘ ê lâng, úntàng ē chhinchhiūⁿ tī Galílaiah ê khoánsit, lâi chò I ê ha̍kseng. Κiámchhái lán ē koh chi̍t pái khòaⁿkìⁿ kui tōatīn lâng lâi kintòe tī I ê sin piⁿ.




第八章 一般Ê民眾

咱若無小khóa 了解一般ê民眾背景，to̍h bē-tàng四正明白耶穌tī迦百農，以及tī加利利傳道ê lóng總 ê情景。咱不時to有感覺tio̍h tī伊ê面前有好交陪ê民眾，不止歡喜來聽耶穌ê教示。Chit-ê事實顛倒親像一个thang gông-ngia̍h ê事。因為咱tiāⁿ-tiāⁿ ài想講一般ê人民lóng是侮辱耶穌，拒絕耶穌。咱tiāⁿ-tiāⁿ是teh想講伊是受一般ê國民所反抗，所拒絕ê人；也為tio̍h chit款成見ê影響，致到續無啥注意tio̍h hiah-ê 單純 ê民眾，以及hiah-ê誠實ê人有án怎時常teh 歸ǹg伊，ài聽伊ê教示，欣慕伊ê人格，真hoah-hó伊ê道理。

伊明明是不止有人望，一般ê眾人lóng迫切ài聽伊ê教示。Tī福音書中，ta̍k面to lóng有teh講起，有真chē熱心ê人teh óa來就近伊。親像咱有讀tio̍h講：「有kui大陣 ê人teh oe-khoeh伊。」「眾人lóng teh chhōe伊。」「Τhong城lóng聚集tī門口。」「人tùi四方就近伊。」「眾人聽見to̍h tùi chiah-ê城步行tòe伊。」「耶穌ê老母kah兄弟來就近伊；因為人chē bōe得近óa。」Koh有血漏ê婦人人tio̍h tī kui大陣 ê眾人ê中間tùi伊ê ka-chiah後進前行óa去就近伊，mā有5000人跟tòe伊，來得tio̍h伊ê養飼。又koh咱也ē記得耶穌tùi變面容ê山頂落來ê時，有kui大陣人tī山腳 teh thèng候伊。實在不時有kui大陣熱心ê人teh oe-khoeh伊。「眾人koh聚集，致到in bōe顧得食。」照看伊是親像吸石，大大有力ē giú chē-chē人來就近伊。眾人lóng欣慕ài 親近伊，眾人m̄是kan-taⁿ出tùi好奇心，實在是有誠實teh欣慕伊。

請咱ē記得，chit-ê情景m̄是kan-taⁿ tī khah早tiàm-tī加利利ê時代ê狀況niā-niā。Chit-ê情景實在是有接續tī伊ê一生，連到tī伊beh臨終ê時，mā是猶原有kui大陣人teh tòe伊。連tī hit-ê gâu 反對伊ê耶路撒冷，眾人to猶原歡喜聽伊ê話。約翰講：「偤太人koh-khahchhōe beh thâi伊，」hit-ê意思是teh指明hiah-ê 反對伊ê 法利賽黨。總是論到一般ê人民，決斷是m̄-bat chhōe機會想beh thâi伊。In lóng是伊ê朋友，伊ê擁護者。Tī hit-ê凱旋ê安息日，耶穌以及學生大家騎驢進前beh上耶路撒冷ê時，有kui大陣 ê人聚集tī 街路裡。也隔早起tī聖殿裡，「人民lóng致意聽伊。」「Τùi án-ne，法利賽人to̍h講：『咱若容允伊án-ne。眾人beh lóng信伊。』Koh講：『可見lín lóng無chhái-kang，lín看thong世間lóng去tòe伊lah。』」

實在tùi頭到尾，伊是一个有人望 ê英雄。一般ê人民是lóng為伊。人民若是有近tī伊ê身邊 ê時，伊不時是妥當。Hiah-ê 對敵chhōe縫ài beh掠伊，hit時in「有驚眾人。」「In講當節期m̄-thang，恐驚人民有擾亂。」所以in tio̍h使弄猶大，「當人民無 tī-teh ê時」來賣伊。In tio̍h thèng候眾人lóng去歇睏hit時，in chiah敢來掠伊。有影，tī hit-ê受審問 ê hit早起，有kui陣 ê人做伙大聲喉叫講：「釘伊tī十字架。」也hiah-ê 結黨 ê陪審者lóng聽祭司ê話，ài tháu放Pa-lia̍p-pa，滅無耶穌。總是tī各各他看見耶穌死tī十字架ê「眾人，看見chiah-ê tāi-chì，lóng搥胸tò-·去。」

設使我是偤太ê基督徒，我to̍h beh反對，m̄願認講偤太ê民眾有拒絕耶穌基督。Hiah-ê有權威ê人有lah。Hiah-ê人民ê代表者有lah。亦人民眾人不過to khah驚祭司，所以hit日看見chiah-ê事，kan-taⁿ槌胸來離開各各他tò去in tau。設使in tī hit日若是iáu有in ê出名ê先祖 ê精神tī-·leh，in穩當連主ê一支頭毛to無beh容允人來kha̍p-·tio̍h，mā續ēphah破祭司kah法利賽人，以及眾兵丁ê身軀。因為雖然in有khah無膽量，iáu-koh in ê心tùi頭到尾，實在lóng是為伊。咱thang用敬虔ê念頭來想講tī審判ê日，基督穩當ē記得thang替以色列辯解chiah tio̍h。

咱大家想了不止替伊歡喜，因為tī加利利chit-ê試練 ê年，伊有thang得tio̍h chit種快樂ê經驗。實在是真thang歡喜，因為雖然iáu未lóng普遍ài beh來tòe伊。Iáu-koh tī伊ê身邊有chē-chē親切ê人teh tòe伊。亦tùi in中間，至少to有淡薄人決心beh做伊ê學生。In是愚戇 ê人民。In大面lóng是屬tī chit世間ê人，in bē-tàng進步來了解伊ê高尚ê思想。雖然in bōe-ē，iáu-koh in tùi tī伊有顯出疼痛ê念頭tī-·leh。In有不止熱心teh想，有一日ài來硬掠伊做王，伊to̍h即時消滅 in ê ǹg望。伊是無欣慕beh來坐tī以色列外形ê王位，獨獨是beh做王來坐tī人ê心內 ê王位。耶穌消滅 in ê ǹg望ê時，有hō͘ in不止失望ê款，總是in無為tio̍h án-ne來放sak伊，雖然in ê序大有不止無閒，teh掖hit款僥疑ê 種子。這是奇異ê情形。咱thang想伊tùi in眾大家m̄知感想啥款，大面伊對 in ê 感想是親像伊對 hit-ê欣慕beh tòe伊ê人，所講ê話ê款式。「耶穌看伊，疼伊，to̍h kā伊講你iáu 欠一項；koh來tòe我。」

耶穌有疼痛in。有人bat講上帝有疼痛普通ê人。Tùi án-ne，伊chiah有創造hiah-ni̍h chē ê普通人。亦in大家mā是疼痛伊。In tiāⁿ-tio̍h ài疼痛伊。因為伊是hiah-ni̍h照人ê款，hiah-ni̍h好交陪，hiah-ni̍h快樂ê人。Κoh伊是親像in中間ê一个。伊是眾人中ê一人，也親像in中間ê一人，gâu理解in，gâu同情in。伊m̄是親像hit款閒閒，無sū-lō͘ ê哲學者，kan-taⁿ坐-·teh，tùi hiah-ê 艱苦 ê人民，來teh講哲學。其實tī眾人中無一个有比伊koh-khah sàn-chhiah，á是有比伊tio̍h磨 koh-khah重。In知hit-ê teh教示in tio̍h看重義khah過頭tī 物質ê快樂-·ê，是一个無錢 koh無厝thang khiā ê人；in知伊是一个勞動者，夠額明白人ê厭倦，背重擔是啥物款式，以及上帝tùi chit-ê厭倦ê世界，所beh賞賜ê平安，to̍h講：「Τio̍h來就近我，我beh hō͘ lín安息。」

雖然伊夠額明白咱人所有第一pháiⁿ ê點，iáu-koh伊mā是有一款ê 才tiāu，gâu 觀察咱人所有做好ê所在。伊有思想人ê好處，伊有ǹg望人ê好處，伊有成就人ê好處，伊有發揮人ê好處。我bat有一日讀tio̍h伊一个學生，to̍h是大學教授ê事。Chit-ê教授ê學生中，bat有一个論伊ê先生ê事講：「伊不時想講阮是bē-tàng嫌 ê人，亦所以阮的確tio̍h做hit款ê人。」

是lah，咱不止thang為tio̍h伊來感覺歡喜，因為tī hit款失望、誤解、怨恨kah悖謬ê時代，有hiah chē ê 單純 ê人民teh 意向伊。咱kám無小khóa感覺咱可憐ê人類，tùi tī上帝ê關係，是明顯iáu有ǹg望ê所在tī--leh ?因為chiah-ê人m̄是lóng聖人，不過是pêng常有罪ê人民niā-niā。Iáu-koh上帝有成做人ê樣相，來hiah-ni̍h意向in大家。Κiám-chhái 咱無kah親像神學家所教示ê款，到hiah-ni̍h齊全pháiⁿ ê人，到「hiah-ni̍h遠遠離開原本 ê義」ê人。設使咱有實在ài beh明白伊，上帝穩當beh giú咱，hō͘咱lóng總近óa tī伊ê身邊。

Chit-ê事實有提出一个要緊ê問題，咱chit時 ài來想。咱tùi tī khah早，chit-ê故事知影，hit-tia̍p ê眾人lóng oe-khoeh伊，欣慕伊。總是今á日to̍h m̄是án-ne，現今咱ê 宗教，所第一痛苦失望ê事，to̍h是大多數ê眾人lóng離開教會。

卻tī耶穌ê時代，in猶原是有離開教會。總是tī現今，是koh-khah傷重，koh是一个明顯重大ê問題。因為khah早人lóng無teh注意in，人lóng無teh關心in。勞動階級ê人tī人生ê 競爭有khah輸人，in lóng hō͘人看無起。Iáu-koh tī將來in to̍h穩當無beh輸人，人beh看in有起。親像歐洲大戰後，tī chit-ê社會改造上，啥物人teh做頭？M̄是君王，mā m̄是專制者，反轉是一般ê民眾。因為án-ne，今日大多數ê民眾來kah教會相隔離，無往來，實在是特別 tio̍h注意ê一个重大ê問題。因為竟然現世做頭ê是民眾，若是án-ne，啥人 beh來管轄chiah-ê teh管轄人ê一般ê民眾ah?啥人 beh來遣責in，指導in ah?一个 ê君王若是有錯誤，咱一般ê民眾to̍h thang遣責伊。設使伊所做應該tio̍h lut王位 ê時，咱民眾thang lut伊。總是chit時民眾竟然是teh做頭ê時代，in若有錯誤，to̍h無人thang遣責in。無人thang lut in ê王位。除了宗教以外，無步thang遣責in。除了基督以外，無步thang指導in。設使民主主義若iáu-koh kah咱ê教會相隔離，咱實在是tio̍h為tio̍h戰爭後，chit-ê新ê世界來吐氣！

為tio̍h啥物因端，現時ê民眾thài lóng kah教會隔離離leh？In穩當beh講這是教會有錯誤lah，是自稱基督徒有錯誤lah。有影，現今大多數 teh反對基督，這是一个出名ê事實。我bat有讀tio̍h一个反對教會ê著者，to̍h是勞動階級ê運動 ê出名ê 指導者所著 ê冊。伊不止劇烈來lé罵基督教。總是真奇怪，伊有加一句話teh講：「耶穌to̍h m̄是親像今日ê教徒ê款，設使耶穌若koh出現 tī咱中間，咱今日ê人的確beh親像古早，oe-oe khoeh-hoeh lóng beh óa去就近伊。」我teh奇怪，m̄知伊本身beh無？Hoān-sè beh。不過in beh順服iá是m̄，這卻是別問題。事實民眾本身也是tio̍h大大自責chiah ē用得。照看咱今日ê人神經有khah過敏，來teh審議大多數ê人m̄ ài去教會ê因端。照我teh想hit-ê主要 ê理由，無別物，只有是因為in to心內無想ài beh去教會。In to無夠額關心tī khah重要ê問題，所以chiah無beh去教會。

總是教會mā是猶原的確tio̍h大大自責lah，確實教會的確tio̍h ē-thang表示基督ê精神，ǹg望thang親像早時，hō͘耶穌gâu 吸引眾人。Tī-chia卻也有淡薄錯誤tī-·leh，所以我ǹg望咱知影，咱ê教會tú-tú tio̍h行啥物路。

我bat一pái，請教一位有受教育ê勞動者。Hit時伊有對我講：「現今ê教會若敢出頭，親像lín教會ê頭，耶穌ê款，來為民眾，為勞動者來kah資本家做對敵。Hit時你穩當beh看見kui大陣人，koh一pái親像早時仝款，beh來跟tòe伊。」總是這是無影 ê話，因為咱ê主耶穌，其實mā lóng無為 tó位一pêng，不過是有為正義反對罪惡；贊成犧牲ê 行為，反對顧己ê所做。伊是全然無有階級ê偏見 tī-·leh。M̄是lah!設使教會有為 tó位一pêng，穩當是bē-tàng代表基督，亦到尾連勞動者to mā續猶原bē-tàng歡喜咱ê教會。設使若ē-thang講耶穌是lóng無phô͘-tháⁿ hiah-ê khah高尚ê 階級ê人，mā猶原thang講伊lóng無teh phô͘-tháⁿ hiah-ê teh跟tòe伊ê民眾。實在伊有疼痛一般ê民眾，總是伊mā是有勇敢koh誠實心來款待in。Tī世界從來bat犧牲ka-kī來服事眾人-·ê，從中耶穌是第一清白 ê人。In有錯誤，伊to̍h教示in，in有顧ka-kī，伊to̍h對in傳放sak ka-kī ê道理。伊吩咐in凡事ài有君子。伊有教示in tio̍h明白人ê 幸福，不在tī外形ê富有。

教會ê要務是tio̍h遵守伊ê道理，譬喻來講論勞動問題，真chē人teh主倡講做教職者tio̍h-ài有講究工業問題。我看這是無必要。照我看，經濟 ê問題，有三个當事者tī--leh:一是資本家，to̍h是teh供給勞動 ê材料；二是勞動者，或是用手á是用頭腦-· ê，in ê工是teh生產á是teh分配物；三是消費者，若是無人thang消in所做ê物，結局in兩位是bē-tàng存立。早前是資本家khah有權力來壓迫勞動者，以及消費者。總是現今ê勞動者，是teh試看tio̍h án怎chiah thang來得tio̍h hit-ê權柄。亦若做ē來，to̍h消費者大面猶原mā是有teh ǹg望beh壓迫in。Tī chit時咱ê教會ê使命是tio̍h-ài代表基督來對資本家、勞動者，以及消費者，平平來苦勸講：「Lín是兄弟，啥事相欺負ah?Lín ê主to̍h是基督，是一个，亦lín lóng是兄弟。」

現今有chē-chē階級，lóng是gâu為tio̍h ka-kī來征戰，對hit款運動，咱ê教會卻的確m̄-thang為 tó位一pêng，iáu-koh tī chia iáu有一階級，咱教會的確tio̍h為伊，to̍h是hiah-ê可憐sàn-chhiah-·ê，無人幫助-·ê，受壓迫ê人。過去教會khah無teh做chit-ê tāi-chì、in悽慘teh喉叫ê聲，常常有thàu到tī咱ê主ê 耳孔，講：「Lín基督徒thài hiah-ni̍h無閒teh拯救人ê靈魂，致到續無時間thang來幫助來拯救阮。」今á日ê教會的確tio̍h koh-khah有關心tī hiah-ê無依óa可憐ê人，來保護in，親像中世紀教會所做ê仝款。

設使將來教會若是講tio̍h四正來表明基督，thang hō͘民眾koh一pái來tòe伊，教會的確是tio̍h公然出頭來擁護 hiah-ê可憐無依óa ê人。教會的確tio̍h要緊來主倡社會的ê 宗教。

咱所teh講ê社會的ê 宗教是啥物意思？

Tī希臘教會有流傳teh講起，兩位人所第一歡喜ê聖者：一to̍h是叫做聖者Koa-se-an(St. Cassian)；二是叫做聖者Nî-ko-lia̍p(St. Nicholas)。聖者Koa-se-an是代表個人的ê基督教ê人。伊不止關心tī伊ê靈魂 kah伊ê拯救ê事；依ta̍k日有禮拜，也常常禁食來苦楚ka-kī。聖者Nî-ko-lia̍p是代表社會的ê基督教ê人。伊ê一生thang講是奉事ê生活。伊有為tio̍h基督來幫助hiah-ê可憐ê人；伊有看護 hiah-ê破病-·ê，伊有擁護 hiah-ê受壓迫-·ê；伊有疼痛hiah-ê細漢ê kiáⁿ兒。

照in ê流傳有講，後來Koa-se-an有死，也上起去天裡ê時，主有問伊講：
「Koa-se-an，你tùi hia teh上來ê時，tī地裡你看見啥物無？」
「主ah，我有看見一个拖車-·ê，tī土糜窟內，teh nòa來nòa去，teh bē-tàng thang起來。」
「亦你有幫助伊做啥物無？」
「主ah，無；因為我beh來見你ê面，我恐驚phah la-sâm我ê白衫。」
後來Nî-ko-lia̍p亦來，身軀污穢，bak chē-chē土糜真lah-sap。
Hit時主有問伊講：
「Nî-ko-lia̍p ah，你啥事污穢bak hiah-ni̍h chē土糜 ?」
Nî-ko-lia̍p講：
「主ah，我看見一个可憐ê 拖車-·ê，tī土糜窟，teh nòa來nòa去，亦我有àⁿ落去kā伊tàu giâ hit-ê車輪，來幫助伊起來。」

主講：「Nî-ko-lia̍p ah，你所做是真好。Κoa-se-an ah，因為你有細膩來保惜你hit領受洗禮ê白衫，所以in tī世間ta̍k年，beh一日來siàu念你ê榮光。Nî-ko-lia̍p ah，因為你有幫助你ê 兄弟，脫出土糜ê 艱苦，所以你有thang得tio̍h四日。」

Chit-ê流傳是thang做譬喻來教示咱，耶穌有為tio̍h hiah-ê tiàm-tī土窟內，teh nòa來nòa去ê可憐ê人來死，所以看咱ê教會有幫助in到啥物程度，上帝beh照hit-ê程度來祝福伊，hō͘伊興起。

Iáu-koh chit-ê流傳，猶原thang說明tī今日ê教會，所有ê兩款ê 宗教。頭一款，是用全心神來思想本身ê靈魂，本身ê拯救，本身tùi ka-kī ê精神生活ê責任。chit款咱hoān-sè thang叫做是個人的ê 宗教。凡若有人熱心tī社會奉事-·ê，m̄-thang看輕chit點。因為這是宗教生活ê根本。Tī ta̍k時代已經有chē-chē聖徒以及英雄，有得tio̍h上帝ê默示，犧牲一切來圖謀成聖 ê生活。Chit款個人的ê 宗教，tio̍h有進步到koh-khah深，koh-khah有力，to̍h教會以及世界，tī將來chiah有大ê ǹg望tī-·leh。總是宗教若koh-khah深，koh-khah有力，to̍h無kan-taⁿ滿足hit款個人的ê 宗教生活。宗教若有koh-khah長大，到尾自然是tio̍h有開花，koh有結子。宗教若有koh-khah成做親像基督ê款式，到尾to̍h變成gâu疼人，gâu憐憫咱ê同伴；若有同伴hō͘罪惡所圍困，咱tio̍h gâu顯出同情ê心，來kah伊做伙艱苦；若有同伴受無公道ê款待，咱tio̍h ē gâu替in受氣，tio̍h有勇敢熱誠ê心，甘願為tio̍h in來費了時間kah精神，有決心甘願變性命ài幫助in，ǹg望in至少ē-thang來照in所有ê好處來活。

設使將來上帝ê教會若是講tio̍h 提高一般ê民眾，tio̍h叫醒眾人，來熱誠走chhōe咱ê主，咱的確是tio̍h 提高in到tī khah高，khah闊ê 宗教觀念。教會的確m̄-thang kan-taⁿ想，beh來安慰 hiah-ê 悽慘-· ê niā-niā；教會的確tio̍h考慮啥物法度thang阻止 in ê悽慘ê源頭。教會的確m̄-thang kan-taⁿ想beh來淡薄改造hiah-ê ài 食酒-·ê，以及pháiⁿ品行-·ê，掠án-ne做滿足，也的確m̄-thang iáu-koh容允hit款差不多tiāⁿ-tio̍h koh ín起in ài lim酒kah 放蕩 ê 環境。教會的確tio̍h關心tī社會ê 環境，ē曉認明到tī啥物程度，是有影響tio̍h眾人ê 品性；教會的確tio̍h指示國民知影，國民 ê 品性是比咱國民 ê富有koh-khah貴重；教會的確tio̍h揀召伊做好ê kiáⁿ兒，聰明、明理ê人，seng-lí人、事業家、勞動者來出頭；續要求in tio̍h kā in為tio̍h ka-kī ê事業，所beh 費了ê時間kah思想，以及氣力，撥淡薄來獻做基督ê路用；教會的確tio̍h對hiah-ê tī禮拜日出入tī教會穿súi-súi ê衣裳ê信徒，來見證hō͘ in知，設使in若kan-taⁿ用全精神來teh建立ka-kī ê靈性niā-niā，是iáu未完成上帝揀召in ê大ê目的；tio̍h對in見證，hō͘ in知tio̍h超越tī本身ê拯救kah德行ê 進步，tio̍h進前來siàu念，m̄-nā是tī遠遠ê外邦ê所在ê人niā-niā，koh也tio̍h siàu念tī本國所有chē-chē無人thang幫助ê人，親像tiàm-tī貧民窟-·ê，tī病院-·ê，tī慈惠院-·ê，tī酒店-· ê，tī當店 -·ê，以及hiah-ê khiā起tī pháiⁿ厝ê可憐無人teh 管顧ê細kiáⁿ。這是教會所tio̍h做ê事業；設使有人beh對咱講教會的確tio̍h維持伊四正ê使命，kan-taⁿ來拯救人ê靈魂，hit時咱beh 應講，教會若趁伊ê主耶穌ê法度，來拯救人ê靈魂to̍h是夠額。是lah，教會實在ê使命，是beh拯救人ê靈魂，總是咱tio̍h ē了解基督是用啥物法度來teh拯救人ê靈魂。伊to̍h是用súi-súi犧牲ê精神，來感動人ê心，用兄弟所看ē tio̍h ê疼，來教示in信仰in所看bōe tio̍h ê上帝ê疼。咱若是án-ne做，hoān-sè hiah-ê離開教會ê大多數ê人，穩當ē親像tī加利利ê款式，來做伊ê學生。Κiám-chhái咱ē koh一pái看見kui大陣人來跟tòe tī伊ê身邊。