《《平民ê基督傳》》

 | | | 轉寄

Tē it koàn Tī Κhí-thâu 第一卷 Tī起頭「第一章 未有世界，伊to̍h已經Tī-Teh」之二

作者 Tâi-e̍k:Ko Tek-chiong, Siu-tèng: Chng Hūi-phêng&Lîm Chùn-io̍k 2020.12.20

Chit-ê pí-kàu ê, lóng sī khah kīn-tāi ê sū, — chí-ū sī 2,000 nî chêng ê sū. Chóng-.sī Páu-lô ū tùi Ê-hu-soh lâng kóng khí, tùi goân khì-thâu hit-ê sè-kài, to̍h í-keng ū chhim-chhim teh koan-sim tī lán, ia̍h I-é-su lîm-kàu sè-kan chit-ê kè-ōe, m̄-sī Siōng-tè chò pa̍t hāng sū liáu, chiah siūⁿ-tio̍h ê. Che to̍h sī bōe chhòng-chō thiⁿ-tē ê í-chêng, tùi Siōng-tè ê thiàⁿ-thàng, to̍h í-keng ū chit-ê éng-oán ê kè-ōe, to̍h sī beh hō͘ éng-oán ê Ki-tok lâi chín-kiù jîn-lūi, lâi chū-chi̍p tē-bīn chiūⁿ chèng khó-liân ê kiáⁿ-jî, kui tī thiⁿ-.ni̍h ê pē ê sèng-chhiú. Siōng-tè ū sî-siông teh khòaⁿ-kò͘ lán.

Ǹg-bāng lán kā che khek tiâu tī sim-.ni̍h, thang khah ē liáu-kái sèng-chheh só͘ kà-sī ê tō-lí, to̍h sī kóng, "Jîn-lūi ê keng-giām tiong, Siōng-tè ta̍k téng-hō ê khé-sī, tī bōe piáu-hiān tī-chia chit-ê ū khòaⁿ-kìⁿ ê sè-kài ê í-chêng, í-keng ū chún-pī tī hia hit-ê bô khòaⁿ-kìⁿ ê sè-kài. Bōe hián-hiān tī chit-pêng ê chìn-chêng, to̍h í-keng lāu chá tī hit-pêng lóng chai hit-ê sū-si̍t. "Tiàm tī hit-ê chhin-chhiat ê sè-kài", tī khí-thâu ū tō, tō kakah Siōng-tè tông-chāi, tō to̍h sī Siōng-tè." Tī hit-ê hn̄g-hn̄g éng-oán ê sè-kài, Siōng-tè ê thiàⁿ-thàng ê kè-ōe tiong, to̍h í-keng ū chún-pī Siōng-tè ê sèng kiáⁿ hòa-sin ài "beh ūi-tio̍h lán chèng lâng í-ki̍p lán ê chín-kiù."

Só͘-í lán beh tui-chhōe lán ê Chú ê seng-oa̍h, tio̍h ài tò-tńg siūⁿ kàu chin hn̄g ê só͘-chāi, sī tio̍h ài pôaⁿ-kòe lán ê siông-siông ê khùi-la̍t só͘ ta̍t ē kàu ê ke̍k-tiám, sī tio̍h ài kàu tī Chhòng-sè-kì teh kóng khí goân khì-thâu Siōng-tè ū chhòng-chō thiⁿ-tē, hit sî koh kóng khí bē sǹg-tit ê sî, sī tio̍h ài kàu tī sèng kiáⁿ hòa-sin, "Hi-lu̍t ông ê sî, I-é-su ū chhut-sì tī Iû-thài ê Bia̍t-lé-hèm." Hit sî koh kóng khí bû-hān liōng ê sî, chiah ē-tàng tui-chhē tio̍h lán ê Chú ê toān-kì ê khí-gôan.

Τéng-bīn só͘ kóng chiah-ê, sī Iô-há-neh teh siá Ki-tok thôan ê thāi-tō͘.

Góa ài siàu-liām tio̍h tiàm tī Ê-hu-soh hit-ê só͘ thiàⁿ ê nî-lāu ê kàm-tok, to̍h sī "I-é-su só͘ thiàⁿ ê ha̍k-seng Iô-há-neh," tng i bōe sí ê chìn-chêng, ū chē-teh gia̍h pit lâi siá hit pún “Lán ê Chú ê Seng-gâi," hit pún "chi̍t lāu-lâng ê kì-ek ê hok-im toān."

I-é-su chāi-sè saⁿ nî kú, tī Pa-le̍k-su-teng ke̍k chhin Mi-si-lah kah i kau-pôe, tī i Iô-há-neh ê kì-ek tiong, ū éng-oán ê Ki-tok, chit-ê khah chhim, giâm-siok ê su-sióng tī-.leh, chit-ê éng-oán ê Ki-tok, to̍h sī "tùi kó͘-chá í-lâi pún-lâi to̍h ū ê, tiāⁿ-tiāⁿ chhut-hiān" tī sè-kan. Só͘-í Iô-há-neh ū kiàn-chèng kóng, "Tī khí-thâu ū tō, tō kah Siōng-tè tông-chāi. Tō to̍h sī Siōng-tè." Hit sî Iô-há-neh ū siūⁿ-tio̍h éng-oán ê Ki-tok tī bōe hòa-sin ê chìn-chêng láu-chá to̍h cháiⁿ-iūⁿ teh khòaⁿ-kò͘ chit-ê khó-liân ê sè-kài. Tng chit-ê sè-kài m̄-bat siūⁿ-tio̍h i, iáu kah i lī hn̄g-hn̄g tī hit-ê àm-àm kòe-khì ê sî, "I í-keng tī sè-kan, sè-kan tùi I lâi chhòng-chō, m̄-koh sè-kan m̄-bat I." "Oa̍h-miā tī I ê lāi-bīn; chit-ê oa̍h-miā sī lâng ê kng." "Ū chin ê kng lâi ji̍p sè-kan, teh chiò bān lâng."

Í-siōng só͘ kóng chiah-ê, lóng sī ò-biāu ê ōe, sè-kan lâng ê su-sióng, si̍t-chāi sī oh-tit liáu-kái. Chin kî-kòai! Án-chóaⁿ kóng, "Chit-ê Ki-tok put-sî tī chia. I tiàm tī ú-tiū lāi, chò ú-tiū ê oa̍h-miā. I tiàm tī lâng ê lāi-bīn, chò liông-sim ê kng. Sui-jiân lán m̄-bat I, iáu-bōe ū sè-kan ê chìn-chêng, I to̍h í-keng khiā-khí tī lán tiong-kan." Che tú-tú sī chiàu Augustine ê ì-sù só͘ kóng, Ki-tok-kàu sī tùi khui-phiah thiⁿ-tē ê sî, to̍h kah lán tông-chāi. Che tú-tú sī chiàu Tertullian ê sim-su tiong hó-táⁿ lâi siūⁿ kóng, tùi bān sè í-lâi Ki-tok to̍h chún-pī beh hòa-sin chiâⁿ-chò lâng.

Chit-ê比較的，lóng是khah近代ê事，—只有是2,000年前ê事。總是保羅有對以弗所人講起，tùi源起頭hit-ê世界，to̍h已經有深深teh關心tī咱，亦耶穌臨到世間chit-ê計畫，m̄是上帝做別項事了，chiah想tio̍h ê。這to̍h是未創造天地ê以前，tùi上帝ê疼痛，to̍h已經有chit-ê永遠ê計畫，to̍h是beh hō͘永遠ê基督來拯救人類，來聚集地面上眾可憐ê kiáⁿ兒，歸tī天裡ê父ê聖手。上帝有時常teh看顧咱。

Ǹg望咱kā這刻tiâu tī心裡，thang khah ē了解聖冊所教示ê道理，to̍h是講，「人類ê經驗中，上帝ta̍k等號ê啟示，tī未表現tī chia chit-ê有看見ê世界ê以前，已經有準備tī-hia hit-ê無看見ê世界。未顯現tī chit-pêng ê chìn前，to̍h已經老早tī hit-pêng lóng知hit-ê事實。」Tiàm tī hit-ê親切ê世界，「Tī起頭有道，道kah上帝同在，道to̍h是上帝。」Tī hit-ê遠遠永遠ê世界，上帝ê疼痛ê計畫中，to̍h已經有準備上帝ê聖kiáⁿ化身ài「beh為tio̍h咱眾人以及咱ê拯救。」

所以咱beh追chhōe咱ê主ê生活，tio̍h ài倒tńg想到真遠ê所在，是tio̍h ài pôaⁿ過咱ê常常ê氣力所達ē到ê極點，是tio̍h ài到tī創世記teh講起源起頭上帝有創造天地，hit時koh講起bē算得ê時，是tio̍h ài到tī聖kiáⁿ化身，「希律王ê時，耶穌有出世tī偤太ê伯利恆。」Hit時koh講起無限量ê時，chiah ē-tàng追chhōe tio̍h咱ê主ê傳記ê起源。

頂面所講chiah-ê，是約翰teh寫基督傳ê態度。

我ài siàu念tio̍h tiàm tī以弗所hit-ê所疼ê年老ê監督，to̍h是「耶穌所疼ê學生約翰，「當伊未死ê chìn前，有坐teh gia̍h筆來寫hit本「咱ê主ê生涯，」hit本「一老人ê記憶ê福音傳。」

耶穌在世三年久，tī巴勒斯坦極親密來kah伊交陪，tī伊約翰ê記憶中，有永遠ê基督，chit-ê khah深，嚴肅ê思想tī-.leh，chit-ê永遠ê基督，to̍h是「tùi古早以來本來to̍h有ê，tiāⁿ-tiāⁿ出現」tī世間。所以約翰有見證講：「Tī起頭有道，道kah上帝同在。道to̍h是上帝。」Hit時約翰有想tio̍h永遠ê基督tī未化身ê chìn前老早to̍h怎樣teh看顧chit-ê可憐ê世界。當chit-ê世界m̄-bat想tio̍h伊，iáu kah伊離遠遠tī hit-ê暗暗過去ê時，「祂已經tī世間，世間tùi祂來創造，m̄-koh世間m̄-bat祂。」「活命tī祂ê內面；chit-ê活命是人ê光。」「有真ê光來入世間，teh照萬人。」

以上所講chiah-ê，lóng是奧妙ê話，世間人ê思想，實在是oh得了解。真奇怪！Án怎講，「Chit-ê基督不時tī chia。祂tiàm tī宇宙內，做宇宙ê活命。祂tiàm tī人ê內面，做良心ê光。雖然咱m̄-bat祂，iáu未有世間ê chìn前，祂to̍h已經khiā起tī咱中間。」這tú-tú是照Augustine（奧古斯丁)ê意思所講，基督教是tùi開闢天地ê時，to̍h kah咱同在。這tú-tú是照 Tertullian ê心思中好膽來想講，tùi萬世以來基督to̍h準備beh化身成做人。