《綠色短評》

 | | | 轉寄

M̄是ta̍k个人lóng足ài戰爭相刣！

作者 李南衡, ChoânTâijī/全台字 by Chng Hūiphêng 2022.03.20

Choânbîn Tâioânjī pán/全民台灣字版簡稱ChoânTâiJī

《 Le̍ksek toánphêng 》 Lí Lâmhêng

　　　　　M̄ sī ta̍kê lâng lóng chiok ài chiàncheng siothâi!

　　 Jīgoe̍h jīsì, Gôlô chóngthóng Phûteng(Vladímir Pútin) hoattōng Gôlô kuntūi chhimlio̍k kehpiah kok 烏克蘭, ínkhí choân sèkài tōa tio̍hkiaⁿ kah tōa hoánkám. Tûliáu chin chē kok chènghú chi̍tbīn tùi Gôlô hoatchhut khiànchek chi̍tbīn tùi 烏克蘭 siaⁿoān kah bu̍tchu siōng ê oânchō͘, choân sèkài kok só͘chāi lóng ū pêngbîn pehsèⁿ hoatkhí ê hoán chiàn hoán Phûteng ê iûhêng sīui.

　　 Jīgoe̍h jīla̍k, Canada Unkohôa ū chhenggōa miâ bô kâng chióngcho̍k ê jînsū tī chhītiongsim siaⁿoān烏克蘭 jînbîn, kiōngtông tíkhòng Gôlô ê chhimlio̍k hêngûi. Jīgoe̍h jīchhit, paukoat ùi Sūisū, Hunlân, Spanish, Engkok kok só͘chāi, lio̍ksio̍k chhuthiān bînchiòng chiūⁿ kethâu iûhêng siaⁿoān烏克蘭, jîchhiáⁿ khiánchek Gôlô kun ê po̍khêng. Sūisū ū sò͘chheng lâng chūchi̍p tī Liânha̍pkok Geneva chóngpō͘ thâuchêng, siaⁿoān烏克蘭. Siōng chē lâng khólêng sī tī Tekkok Pehlîm ū 10 bān kûnchiòng chiūⁿ kethâu siaⁿoān烏克蘭, khònggī Gôlô chóngthóng Phûteng hoattōng chiàncheng.

　　 Jīgoe̍h jīsì, Gôlô ji̍pchhim烏克蘭hit kang, Gôlô púnkok kok siâⁿchhī ū kúichheng kúibān bînchiòng bôkoán kéngchhat ê uihia̍p, kiâⁿchiūⁿ kethâu khònggī kokka kuntūi hoattōng chiàncheng, tōasiaⁿ hoah "bô ài, bô ài chiàncheng!" chin chē Gôlô kongbîn, kah sèkài kok só͘chāi ê lâng kāngkhoán, tùi Phûteng hālēng tùi in ê "hiaⁿtī kok" chìnhêng choânbīn kongkek, kámkak sitbōng, hùnkhài kah kiànsiàu. Kinkì chi̍tê to̍kli̍p ê Gôlô jînkoân mûithé kongpò͘ , kàu jīgoe̍h jīsì àm ûichí, Gôlô kènghong ū tī gō͘cha̍psaⁿ ê siâⁿchhī chìchió ū lia̍h 1,702 lâng, Bo̍ksukho kah sèng Piattò͘pó hông lia̍h siōngchē lâng. Kinkì 《CNN》 pòtō, Phûteng bôkoán kokchè chèchhâi Gôlô chhimlio̍k 烏克蘭, Gôlô bînchiòng sìkè tōa mē " Phûteng khí siáu ah", kúicha̍p ê siâⁿchhī lóng ū chhuthiān hoánchiàn sīui, iaukiû sûisî thêngchí kunsū hêngtōng, hêng hō͘ ta̍kke hôpêng. Chi̍tê to̍kli̍p ê Gôlô jînkoân mûithé piáusī, kàu jīgoe̍h jīchhit àm ûichí, Bo̍ksukho tongkio̍k íkeng khuliû 4,124 ê hoánchiàn sīui ê jînbîn, choân kok hoánchiàn khònggī hông koaiⁿ ah ê bînchiòng chóngsò͘ íkeng chhiaukòe 5,900 lâng.

　　 Jīgoe̍h jīla̍k, ū 664 miâ Gôlô siōng kia̍tchhut ê ha̍kchiá kongkhai liânsú, iaukiû Gôlô sûisî chiongchí tùi烏克蘭ê chiàncheng. Chiahê ha̍kchiá piáubêng, Gôlô tùi烏克蘭tāngbú chōsêng tōakuibô͘ sísiong, phòhoāi Liânha̍pkok ê chi̍pthé anchoân chètō͘ kichhó͘, Gôlô tio̍h ūi chit tiûⁿ "putgī" chiàncheng hūkhí choânchek.

　　Tī sèng Piattò͘pó sīui iûhêng ê sî, ū chi̍tê lâng khiā tī jînhêngtō téngbīn, giâ chi̍t pak Gôlô siōng chhutmiâ ê hoánchiàn ōechok ——韋列沙真(Vasily Vereshchagin) ê《 chiàncheng ê sîn hòa 》ê ho̍kchèphín, ōechok sī ōe tī ji̍tthâu chiok béng ēbīn ê thó͘tē téngbīn, ū ēng te̍kjîn ê thâukhakóaⁿ thia̍p khílâi ê chi̍tê kimjīthah. Chit ūi cha̍pkáu sèkí ê ōe ka ū tī ōekheng téngbīn siá kóng, Chit pak chokphín sī beh hiàn hō͘ "só͘ū úitāi ê chengho̍kchiá, bôlūn sī kòekhì, hiānchāi ah sī bīlâi ê.".

　　 Ū chi̍t chióng to̍kchhâichiá ài sìpiⁿ ê kokka lóng thiaⁿ i ê ōe, nā bô sūn i ê ì, i tio̍h hoattōng chiàncheng khì ka phah ka thâi, ka chengho̍k. Chit chióng "chiàncheng hoàná" tī le̍ksú siōng ittēng ē lâulo̍h jînlūi satchhiú ê chōemiâ! Le̍ksú kā lán kóng, choân sèkài ê lâng lóng ài hôpêng, m̄ sī ta̍kê lâng lóng chiok ài chiàncheng siothâi! (220304)

Chù, 烏克蘭chhiáⁿ ēng Hôagí liām


Pe̍h-ōe-jī-pán/白話字版


《 Le̍k-sek toán-phêng 》 Lí Lâm-hêng

　　　　　M̄ sī ta̍k-ê lâng lóng chiok ài chiàn-cheng sio-thâi!

　　 Jī-goe̍h jī-sì, Gô-lô chóng-thóng Phû-teng(Vladímir Pútin) hoat-tōng Gô-lô kun-tūi chhim-lio̍k keh-piah kok 烏克蘭, ín-khí choân sè-kài tōa tio̍h-kiaⁿ kah tōa hoán-kám. Tû-liáu chin chē kok chèng-hú chi̍t-bīn tùi Gô-lô hoat-chhut khiàn-chek chi̍t-bīn tùi 烏克蘭 siaⁿ-oān kah bu̍t-chu siōng ê oân-chō͘, choân sè-kài kok só͘-chāi lóng ū pêng-bîn peh-sèⁿ hoat-khí ê hoán chiàn hoán Phû-teng ê iû-hêng sī-ui.

　　 Jī-goe̍h jī-la̍k, Canada Un-ko-hôa ū chheng-gōa miâ bô kâng chióng-cho̍k ê jîn-sū tī chhī-tiong-sim siaⁿ-oān烏克蘭 jîn-bîn, kiōng-tông tí-khòng Gô-lô ê chhim-lio̍k hêng-ûi. Jī-goe̍h jī-chhit, pau-koat ùi Sūi-sū, Hun-lân, Spanish, Eng-kok kok só͘-chāi, lio̍k-sio̍k chhut-hiān bîn-chiòng chiūⁿ ke-thâu iû-hêng siaⁿ-oān烏克蘭, jî-chhiáⁿ khián-chek Gô-lô kun ê po̍k-hêng. Sūi-sū ū sò͘-chheng lâng chū-chi̍p tī Liân-ha̍p-kok Geneva chóng-pō͘ thâu-chêng, siaⁿ-oān烏克蘭. Siōng chē lâng khó-lêng sī tī Tek-kok Peh-lîm ū 10 bān kûn-chiòng chiūⁿ ke-thâu siaⁿ-oān烏克蘭, khòng-gī Gô-lô chóng-thóng Phû-teng hoat-tōng chiàn-cheng.

　　 Jī-goe̍h jī-sì, Gô-lô ji̍p-chhim烏克蘭hit kang, Gô-lô pún-kok kok siâⁿ-chhī ū kúi-chheng kúi-bān bîn-chiòng bô-koán kéng-chhat ê ui-hia̍p, kiâⁿ-chiūⁿ ke-thâu khòng-gī kok-ka kun-tūi hoat-tōng chiàn-cheng, tōa-siaⁿ hoah "bô ài, bô ài chiàn-cheng!" chin chē Gô-lô kong-bîn, kah sè-kài kok só͘-chāi ê lâng kāng-khoán, tùi Phû-teng hā-lēng tùi in ê "hiaⁿ-tī kok" chìn-hêng choân-bīn kong-kek, kám-kak sit-bōng, hùn-khài kah kiàn-siàu. Kin-kì chi̍t-ê to̍k-li̍p ê Gô-lô jîn-koân mûi-thé kong-pò͘ , kàu jī-goe̍h jī-sì àm ûi-chí, Gô-lô kèng-hong ū tī gō͘-cha̍p-saⁿ ê siâⁿ-chhī chì-chió ū lia̍h 1,702 lâng, Bo̍k-su-kho kah sèng Piat-tò͘-pó hông lia̍h siōng-chē lâng. Kin-kì 《CNN》 pò-tō, Phû-teng bô-koán kok-chè chè-chhâi Gô-lô chhim-lio̍k 烏克蘭, Gô-lô bîn-chiòng sì-kè tōa mē " Phû-teng khí siáu ah", kúi-cha̍p ê siâⁿ-chhī lóng ū chhut-hiān hoán-chiàn sī-ui, iau-kiû sûi-sî thêng-chí kun-sū hêng-tōng, hêng hō͘ ta̍k-ke hô-pêng. Chi̍t-ê to̍k-li̍p ê Gô-lô jîn-koân mûi-thé piáu-sī, kàu jī-goe̍h jī-chhit àm ûi-chí, Bo̍k-su-kho tong-kio̍k í-keng khu-liû 4,124 ê hoán-chiàn sī-ui ê jîn-bîn, choân kok hoán-chiàn khòng-gī hông koaiⁿ ah ê bîn-chiòng chóng-sò͘ í-keng chhiau-kòe 5,900 lâng.

　　 Jī-goe̍h jī-la̍k, ū 664 miâ Gô-lô siōng kia̍t-chhut ê ha̍k-chiá kong-khai liân-sú, iau-kiû Gô-lô sûi-sî chiong-chí tùi烏克蘭ê chiàn-cheng. Chiah-ê ha̍k-chiá piáu-bêng, Gô-lô tùi烏克蘭tāng-bú chō-sêng tōa-kui-bô͘ sí-siong, phò-hoāi Liân-ha̍p-kok ê chi̍p-thé an-choân chè-tō͘ ki-chhó͘, Gô-lô tio̍h ūi chit tiûⁿ "put-gī" chiàn-cheng hū-khí choân-chek.

　　Tī sèng Piat-tò͘-pó sī-ui iû-hêng ê sî, ū chi̍t-ê lâng khiā tī jîn-hêng-tō téng-bīn, giâ chi̍t pak Gô-lô siōng chhut-miâ ê hoán-chiàn ōe-chok ——韋列沙真(Vasily Vereshchagin) ê《 chiàn-cheng ê sîn hòa 》ê ho̍k-chè-phín, ōe-chok sī ōe tī ji̍t-thâu chiok béng ē-bīn ê thó͘-tē téng-bīn, ū ēng te̍k-jîn ê thâu-khak-óaⁿ thia̍p khí-lâi ê chi̍t-ê kim-jī-thah. Chit ūi cha̍p-káu sè-kí ê ōe -ka ū tī ōe-kheng téng-bīn siá kóng, Chit pak chok-phín sī beh hiàn hō͘ "só͘-ū úi-tāi ê cheng-ho̍k-chiá, bô-lūn sī kòe-khì, hiān-chāi ah sī bī-lâi ê.".

　　 Ū chi̍t chióng to̍k-chhâi-chiá ài sì-piⁿ ê kok-ka lóng thiaⁿ i ê ōe, nā bô sūn i ê ì, i tio̍h hoat-tōng chiàn-cheng khì ka phah ka thâi, ka cheng-ho̍k. Chit chióng "chiàn-cheng hoàn-á" tī le̍k-sú siōng it-tēng ē lâu-lo̍h jîn-lūi sat-chhiú ê chōe-miâ! Le̍k-sú kā lán kóng, choân sè-kài ê lâng lóng ài hô-pêng, m̄ sī ta̍k-ê lâng lóng chiok ài chiàn-cheng sio-thâi! (220304)

Chù, 烏克蘭chhiáⁿ ēng Hôa-gí liām


　　二月二四，俄羅總統浮丁（Vladímir Pútin）發動俄羅軍隊侵略隔壁國烏克蘭，引起全世界大tio̍h驚kah大反感。除了真chē國政府一面對俄羅發出讉責一面對烏克蘭聲援kah物資上ê援助，全世界各所在lóng有平民百姓發起ê反戰反浮丁ê遊行示威。

　　二月二六，加拿大溫哥華有千gōa名無仝種族ê人士tī市中心聲援烏克蘭人民，共同抵抗俄羅ê侵略行為。二月二七，包括ùi瑞士、芬蘭、西班牙、英國各所在，陸續出現民眾上街頭遊行聲援烏克蘭、而且譴責俄羅軍ê暴行。瑞士有數千人聚集tī聯合國日內瓦總部頭前，聲援烏克蘭。上chē人可能是tī德國柏林有10萬群眾上街頭聲援烏克蘭、抗議俄羅總統浮丁發動戰爭。

　　二月二四，俄羅入侵烏克蘭hit工，俄羅本國各城市有幾千幾萬民眾無管警察ê威脅，行上街頭抗議國家軍隊發動戰爭，大聲喝「無ài，無ài戰爭！」真chē俄羅公民，kah世界各所在ê人仝款，對浮丁下令對inê「兄弟國」進行全面攻擊，感覺失望、憤慨kah見笑。根據一个獨立ê俄羅人權媒體公佈，到二月二四暗為止，俄羅警方有tī五十三个城市至少有掠1,702人，莫斯科kah聖彼得堡hông掠上chē人。根據《CNN》報導，浮丁無管國際制裁俄羅侵略烏克蘭，俄羅民眾四界大罵「浮丁起siáu ah」，幾十个城市lóng有出現反戰示威，要求隨時停止軍事行動，還hō͘ ta̍k-ke和平。一个獨立ê俄羅人權媒體表示，到二月二七暗為止，莫斯科當局已經拘留4,124个反戰示烕ê人民，全國反戰抗議hông關押ê民眾總數已經超過5,900人。

　　二月二六，有664名俄羅上傑出ê學者公開連署，要求俄羅隨時終止對烏克蘭ê戰爭。Chiah-ê學者表明，俄羅對烏克蘭動武造成大規模死傷，破壞聯合國ê集體安全制度基礎，俄羅tio̍h為chit場「不義」戰爭負起全責。

　　tī聖彼得堡示威遊行ê時，有一个人khiā tī人行道頂面，giâ一幅俄羅上出名ê反戰畫作——韋列沙真ê《戰爭ê神化》ê複製品，畫作是畫tī日頭足猛下面ê土地頂面，有用敵人ê頭殼碗疊起來ê一个金字塔。Chit位十九世紀ê畫家有tī畫框頂面寫講：Chit幅作品是beh獻hō͘「所有偉大ê征服者，無論是過去、現在ah是未來ê。」。

　　有一種獨裁者ài四邊ê國家lóng聽伊ê話，若無順伊ê意，伊tio̍h發動戰爭去ka拍ka刣，ka征服。Chit種「戰爭販á」tī歷史上一定會留落人類殺手ê罪名！歷史kā咱講：全世界ê人lóngài和平，m̄是ta̍k个人lóng足ài戰爭相刣！ (220304)

註：烏克蘭　　請用華語唸