《綠色短評》

 | | | 轉寄

腹肚iau是犯tio̍h啥物罪？

作者 李南衡, ChoânTâijī/全台字 by Chng Hūiphêng 2022.01.23

Choânbîn Tâioânjī pán/全民台灣字版簡稱ChoânTâiJī

《 Le̍ksek toánphêng 》　　　　　　　 Lí Lâmhêng

　　　　　　　　 Paktó͘ iau sī hoān tio̍h siáⁿmi̍h chōe?

　　2021 nî cha̍pjīgoe̍h chhekáu, Tiongkok Siámseséng Seanchhī ( kó͘ to miâ kiòchoh Tn̂gan) khaisí po̍khoat chòe sin chi̍tpho ê Búhàn hìiām (COVID19), cha̍pjīgoe̍h tiong khakchín sò͘ itti̍t chēngka, cha̍pjīgoe̍h jīgō͘ khaisí liânsòa chhit kang múikang lóng ū 150 ê ísiōng ê khakchín pēⁿlē. Kàu nîté cha̍pjīgoe̍h saⁿcha̍pit ûichí íkeng hong siâⁿ cha̍p kang, cha̍pjīgoe̍h saⁿcha̍pit chit kang, choân Tiongkok sin chengka 231 ê khakchín pēⁿlē, kîtiong 175 lē sio̍k púnthó͘ ê àn, kanta chi̍tê Seanchhī tio̍h chiàm 174 lē. E̍kchêng náchhiūⁿ bô hiah khoài soah.

Ùi cha̍pjīgoe̍h jīsaⁿ hong siâⁿ ílâi, "bu̍tchu phòesàng" tio̍h itti̍t sī chi̍tê tōa būntê, khah chá tio̍h ū chin chē Sean chhībîn piak liāu kóng "tongtē chhàikè itti̍t khí, khí kah bé bē tio̍h chhài, nā ánne lo̍hkhì chhaputto tio̍h tiàu tiáⁿ." nāsī tongtē chūhō͘ siākhu koánlíoân thongsiông ē ū "bé chhài kûncho͘", thóngit phòesàng kàu chhù ê ho̍kbū. Tānsī ū chin chē gōatē lâi Sean kangchok cho͘chhù ê lâng, kinpún bôkoán tō thang chháikáng chia̍hmi̍h. Cha̍pjīgoe̍h jīla̍k, Sean chhī soanpò͘ chìn chi̍tpō͘ seng kip koánkhòng chhòsi, iaukiû só͘ū kubîn tûliáu khì chò hu̍tsng chháṳūⁿ ígōa, bēnglēng só͘ū ê lâng "chiok put chhut hō͘" tio̍h sī lóngchóng bē sái chhutmn̂g; kok tōa Choan īⁿhāu chāihāu ha̍kseng mā lóng bē sái līkhui soksià.

Choân Tiongkok ê lâng lóng chaiiáⁿ Sean e̍kchêng chin giâmchùn, kanta tòa tī Sean ê lâng chiah chaiiáⁿ Sean teh nāu kihng. Chòekīn ū chhuthiān chhiaukip chhītiûⁿ chhiúⁿ bé bu̍tchu ê loānsiōng. Cha̍pjīgoe̍h saⁿcha̍p, Tiongkok Siōngbūpō͘ hoatgiânjîn Ko Hong piáusī, bo̍kchêng Sean chhī sengoa̍h pitsuphín chhītiûⁿ kiòngèng chóngliōng chhiongchiok. Ko Hong kóng, chit lûn e̍kchêng hoatseng liáuāu, Siōngbūpō͘ tēit sîkan tio̍h khítāng Liânpóliânkiòng (聯保聯供) kichè, cho͘chit Anhui, Soaⁿtang, Kńgse, Háilâm, Sùchhoan, Hûnlâm téng la̍k séng hūn, ûi tī Siángse sìkho͘ûi tah kiàn liáu chhit séng póchèng kiòngèng pêⁿtâi, hia̍ptiau khòa séng sengoa̍h pitsuphín ūnsu, iuhòa sengoa̍h bu̍tchu kiòngèng chùnkau. Chiamtùi chêng kî chhuthiān ê sengoa̍h pitsuphín kiòngèng būntê, Sean chhī Siôngbūkio̍k íkeng chháichhú chekke̍k chhòsi, ùi to hongbīn ló͘le̍k hia̍ptiau káikoat.

Cha̍pjīgoe̍h saⁿcha̍p it àm, 2021 nî chòeāu ê chi̍t mê, Sean chhī Iànthah khu Lâmiôthâu chhun ū chi̍tê chapo͘lâng inūi iau kah tòng bētiâu, chhutmn̂g khì bé 饅頭, bô gîgō͘ tńglâi ê sî tī tōalâu mn̂gkháu tú tio̍h hônge̍k jînoân, mē i "siūⁿ beh chhōe sí sī boh?" kā i ê chhiúkiá chhiúⁿ khì liáuāu, sì ê hônge̍k jînoân chiah chhutchhiú kā phah, khí kha kā chàm. Chitê iau kòeki ê chapo͘lâng kinpún bô la̍t thang tíkhòng, in tōatōa la̍t kā i sak chi̍tē, hāi i tòthè kúiá pō͘, chhiú.ni̍h ê 饅頭 lóngchóng laklak tī thô͘kha. Ū chi̍t ūi 微博 tiùⁿhō "Koanchùsaⁿchîn" ê lâng kā chit tōaⁿ kengkòe hip choh iáⁿphìⁿ tī bānglō͘ téngbīn pòchhut. Ínkhí chin chē lâng ê hùnkhài kah tôngchêng. " Koanchùsaⁿchîn " kiò koanchiòng tio̍h "ná khòaⁿ ná tinsioh", ìsù sī kóng m̄chai tangsîá chit ki iáⁿphìⁿ tio̍h khólêng m̄chai siáⁿmi̍h goânin hông santû tiāu.

Chiahni̍h bô jînsèng ê tāichì, kèngjiân ē tī bûnhòa kó͘to Sean hoatseng. Si̍tchāi ē hông kiaⁿ, ē hông siūkhì; tī Tâioân kèngjiân ū Tiongkok Kokbîntóng chit khoán tóng, chútiuⁿ Tâioân tio̍h kah chit chióng bô jînsèng ê kokka thóngit. Si̍tchāi ē hông chhiò, ē hông iôthâu.

　　 Chioh mn̄g leh, paktó͘ iau sī hoān tio̍h siáⁿmi̍h chōe? (220107)

Chù, 饅頭 微博 chhiáⁿ liām Hôagí


Pe̍h-ōe-jī-pán/白話字版

《 Le̍k-sek toán-phêng 》　　　　　　　 Lí Lâm-hêng
　　　　　　　　 Pak-tó͘ iau sī hoān tio̍h siáⁿ-mi̍h chōe?

　　2021 nî cha̍p-jī-goe̍h chhe-káu, Tiong-kok Siám-se-séng Se-an-chhī ( kó͘ -to miâ kiò-choh Tn̂g-an) khai-sí po̍k-hoat chòe sin chi̍t-pho ê Bú-hàn hì-iām (COVID-19), cha̍p-jī-goe̍h tiong khak-chín sò͘ it-ti̍t chēng-ka, cha̍p-jī-goe̍h jī-gō͘ khai-sí liân-sòa chhit kang múi-kang lóng ū 150 ê í-siōng ê khak-chín pēⁿ-lē. Kàu nî-té cha̍p-jī-goe̍h saⁿ-cha̍p-it ûi-chí í-keng hong siâⁿ cha̍p kang, cha̍p-jī-goe̍h saⁿ-cha̍p-it chit kang, choân Tiong-kok sin cheng-ka 231 ê khak-chín pēⁿ-lē, kî-tiong 175 lē sio̍k pún-thó͘ ê àn, kan-ta chi̍t-ê Se-an-chhī tio̍h chiàm 174 lē. E̍k-chêng ná-chhiūⁿ bô hiah khoài soah.

Ùi cha̍p-jī-goe̍h jī-saⁿ hong siâⁿ í-lâi, "bu̍t-chu phòe-sàng" tio̍h it-ti̍t sī chi̍t-ê tōa būn-tê, khah chá tio̍h ū chin chē Se-an chhī-bîn piak liāu kóng "tong-tē chhài-kè it-ti̍t khí, khí kah bé bē tio̍h chhài, nā án-ne lo̍h-khì chha-put-to tio̍h tiàu tiáⁿ." nā-sī tong-tē chū-hō͘ siā-khu koán-lí-oân thong-siông ē ū "bé chhài kûn-cho͘", thóng-it phòe-sàng kàu chhù ê ho̍k-bū. Tān-sī ū chin chē gōa-tē lâi Se-an kang-chok cho͘-chhù ê lâng, kin-pún bô-koán tō thang chhái-káng chia̍h-mi̍h. Cha̍p-jī-goe̍h jī-la̍k, Se-an chhī soan-pò͘ chìn chi̍t-pō͘ seng kip koán-khòng chhò-si, iau-kiû só͘-ū ku-bîn tû-liáu khì chò hu̍t-sng chhái-iūⁿ í-gōa, bēng-lēng só͘-ū ê lâng "chiok put chhut hō͘" tio̍h sī lóng-chóng bē sái chhut-mn̂g; kok tōa Choan- īⁿ-hāu chāi-hāu ha̍k-seng mā lóng bē sái lī-khui sok-sià.

Choân Tiong-kok ê lâng lóng chai-iáⁿ Se-an e̍k-chêng chin giâm-chùn, kan-ta tòa tī Se-an ê lâng chiah chai-iáⁿ Se-an teh nāu ki-hng. Chòe-kīn ū chhut-hiān chhiau-kip chhī-tiûⁿ chhiúⁿ bé bu̍t-chu ê loān-siōng. Cha̍p-jī-goe̍h saⁿ-cha̍p, Tiong-kok Siōng-bū-pō͘ hoat-giân-jîn Ko Hong piáu-sī, bo̍k-chêng Se-an chhī seng-oa̍h pit-su-phín chhī-tiûⁿ kiòng-èng chóng-liōng chhiong-chiok. Ko Hong kóng, chit lûn e̍k-chêng hoat-seng liáu-āu, Siōng-bū-pō͘ tē-it sî-kan tio̍h khí-tāng Liân-pó-liân-kiòng (聯保聯供) ki-chè, cho͘-chit An-hui, Soaⁿ-tang, Kńg-se, Hái-lâm, Sù-chhoan, Hûn-lâm téng la̍k séng hūn, ûi tī Siáng-se sì-kho͘-ûi tah kiàn liáu chhit séng pó-chèng kiòng-èng pêⁿ-tâi, hia̍p-tiau khòa séng seng-oa̍h pit-su-phín ūn-su, iu-hòa seng-oa̍h bu̍t-chu kiòng-èng chùn-kau. Chiam-tùi chêng kî chhut-hiān ê seng-oa̍h pit-su-phín kiòng-èng būn-tê, Se-an chhī Siông-bū-kio̍k í-keng chhái-chhú chek-ke̍k chhò-si, ùi to hong-bīn ló͘-le̍k hia̍p-tiau kái-koat.

Cha̍p-jī-goe̍h saⁿ-cha̍p it àm, 2021 nî chòe-āu ê chi̍t mê, Se-an chhī Iàn-thah khu Lâm-iô-thâu chhun ū chi̍t-ê cha-po͘-lâng in-ūi iau kah tòng bē-tiâu, chhut-mn̂g khì bé 饅頭, bô gî-gō͘ tńg-lâi ê sî tī tōa-lâu mn̂g-kháu tú tio̍h hông-e̍k jîn-oân, mē i "siūⁿ beh chhōe sí sī boh?" kā i ê chhiú-ki-á chhiúⁿ khì liáu-āu, sì ê hông-e̍k jîn-oân chiah chhut-chhiú kā phah, khí kha kā chàm. Chit-ê iau kòe-ki ê cha-po͘-lâng kin-pún bô la̍t thang tí-khòng, in tōa-tōa la̍t kā i sak chi̍t-ē, hāi i tò-thè kúi-á pō͘, chhiú-.ni̍h ê 饅頭 lóng-chóng lak-lak tī thô͘-kha. Ū chi̍t ūi 微博 tiùⁿ-hō "Koan-chù-saⁿ-chîn" ê lâng kā chit tōaⁿ keng-kòe hip choh iáⁿ-phìⁿ tī bāng-lō͘ téng-bīn pò-chhut. Ín-khí chin chē lâng ê hùn-khài kah tông-chêng. " Koan-chù-saⁿ-chîn " kiò koan-chiòng tio̍h "ná khòaⁿ ná tin-sioh", ì-sù sī kóng m̄-chai tang-sî-á chit ki iáⁿ-phìⁿ tio̍h khó-lêng m̄-chai siáⁿ-mi̍h goân-in hông san-tû tiāu.

Chiah-ni̍h bô jîn-sèng ê tāi-chì, kèng-jiân ē tī bûn-hòa kó͘-to Se-an hoat-seng. Si̍t-chāi ē hông kiaⁿ, ē hông siū-khì; tī Tâi-oân kèng-jiân ū Tiong-kok Kok-bîn-tóng chit khoán tóng, chú-tiuⁿ Tâi-oân tio̍h kah chit chióng bô jîn-sèng ê kok-ka thóng-it. Si̍t-chāi ē hông chhiò, ē hông iô-thâu.

　　 Chioh mn̄g leh, pak-tó͘ iau sī hoān tio̍h siáⁿ-mi̍h chōe? (220107)

Chù, 饅頭 微博 chhiáⁿ liām Hôa-gí

　　2021年十二月初九，中國陝西省西安市（古都名叫作長安）開始爆發最新一波ê武漢肺炎（COVID-19），十二月中確診數一直增加，十二月二五開始連續七工每工lóng有150个以上ê確診病例。到年底十二月三十一為止已經封城十工，十二月三十一chit工，全中國新增加231个確診病例，其中175例屬本土個案，kan-ta一个西安市tio̍h佔174例。疫情ná像無hiah快soah。

Ùi十二月二三封城以來，「物資配送」tio̍h一直是一个大問題，khah早tio̍h有真chē西安市民piak料講「當地菜價一直起、起kah買bē tio̍h菜，若án-ne落去差不多tio̍h吊鼎。」若是當地住戶社區管理員通常ē有「買菜群組」，統一配送到厝ê服務。但是有真chē外地來西安工作租厝ê人，根本無管道thang採購食物。十二月二六，西安市宣佈進一步升級管控措施，要求所有居民除了去做核酸採樣以外，命令所有ê人「足不出戶」tio̍h是lóng總bē使出門；各大專院校在校學生mā lóng bē使離開宿舍。

全中國ê人lóng知影西安疫情真嚴峻，kan-ta tòa tī西安ê人才知影西安teh鬧飢荒。最近有出現超級市場搶買物資ê亂象。十二月三十，中國商務部發言人高峰表示，目前西安市生活必需品市場供應總量充足。高峰講，chit輪疫情發生了後，商務部第一時間tio̍h啟動聯保聯供機制，組織安徽、山東、廣西、海南、四川、雲南等六省份，圍tī陝西四箍圍搭建了七省保證供應平台，協調跨省生活必需品運輸，優化生活物資供應圳溝。針對前期出現ê生活必需品供應問題，西安市商務局已經採取積極措施，ùi多方面努力協調解決。

十二月三十一暗、2021年最後ê一暝，西安市雁塔區南窯頭村有一个查埔人因為iau kah擋bē-tiâu，出門去買饅頭，無疑誤轉來ê時tī大樓門口抵tio̍h防疫人員，罵伊「想beh chhōe死是boh？」Kā伊ê手機á搶去了後，四个防疫人員才出手kā拍、起腳kā chàm。Chit-ê iau過飢ê查埔人根本無力thang抵抗，in大大力kā伊sak一下，害伊倒退幾á步，手裡ê饅頭lóng總落落tī土腳。有一位微博帳號「關注三秦」ê人kā chit段經過hip作影片tī網路頂面播出。引起真chē人ê憤慨kah同情。「關注三秦」叫觀眾tio̍h「ná看ná珍惜」，意思是講m̄知tang時á chit支影片tio̍h可能m̄知啥物原因hông刪除掉。

Chiah-ni̍h無人性ê tāi-chì，竟然ētī文化古都西安發生。實在ēhông驚、ēhông受氣；tī台灣竟然有中國國民黨chit款黨，主張台灣tio̍h kah chit種無人性ê國家統一。實在ēhông笑、ēhông搖頭。

　　借問leh，腹肚iau是犯tio̍h啥物罪？ (220107)

註：饅頭　　微博　　請唸華語