《綠色短評》

 | | | 轉寄

悲劇若ē-tàng避免，tio̍h mài hō͘悲劇發生！

作者 李南衡, ChoânTâijī/全台字 by Chng Hūiphêng 2023.02.12

Choânbîn Tâioânjī pán/全民台灣字版簡稱ChoânTâiJī

《 Le̍ksek toánphêng 》 Lí Lâmhêng

Pikio̍k nā ētàng phiahbián, tio̍h mài hō͘ pikio̍k hoatseng!

　　2022 nî cha̍pjīgoe̍h jīit. Gôlô ji̍p chhim 烏克蘭beh 10 kògoe̍h, Gôlô chóngthóng Putin kā chit tiûⁿ chiànsū biâusu̍t choh "kiōngtông pikio̍k". Bôchhò! tānsī i kā po̍khoat tùite̍k hêngtōng ê chekjīm piaⁿ hō͘ 烏克蘭kah i ê bêngiú, m̄ sī Gôlô tio̍h hūchek. Tongjiân sī tōachòte̍kchhò! Chit tiûⁿ chiàncheng oânchoân sī inūi Gôlô chóngthóng Putin kóng kehpiah kok 烏克蘭 goânpún tio̍h sī Gôlô ê, hiānchhúsî tī 烏克蘭ê Gôlô lâng siū appek, i beh khì káikiù in, beh oânsêng le̍ksúsèng ê thóngit tōa gia̍p, chiah ē tī 2022 nî jīgoe̍h jīsì chhutpeng chhimlio̍k 烏克蘭. Gôlô chhàutôaⁿ kóng saⁿ kang lāi ētàng the̍h kui ê 烏克蘭 léngthó͘. Sūsi̍t sī tēsaⁿ kang 烏克蘭siúto͘ Khihù chi̍t tiûⁿ tāichiàn, 烏克蘭 kun kā Gôlô kun phah cháu.

Sī ánchóaⁿ kóng Putin kóng "kiōngtông pikio̍k" bôchhò? 2022 nî cha̍pjīgoe̍h jīsì, 烏克蘭 kokhôngpō͘ tī koaⁿhong bīnchheh hoatbûn chíchhut, ùi jīgoe̍h jīsì kàu cha̍pjīgoe̍h jījī chákhí káutiám ûichí, Gôlô kun íkeng tīnbông iok 10 bān 400 lâng, o͘ kun chhuihúi Gôlô kun 3,000 tâi chiànchhia, 5,981 tâi chngkahchhia, 1,978 mn̂g hóephiàu hēthóng, 413 tâi tokoán hóechìⁿchhia, 212 cho͘ hôngkhang hēthóng, 283 chiah kunki, 267 chiah ti̍tsengki, 4,615 tâi koksek chhialióng kah iûkoànchhia, 16 chiah lāmthéng, 1,693 chiah bôlângki, 178 ê te̍ksû siatpī kah 653 lia̍p sûnek huitôaⁿ. Chiahê búkhì phàutôaⁿ chhèngchí khai jōachē chîⁿ lóng bô tiōngiàu, sio̍kgí ōe, chîⁿ koh thàn to̍h ū. Lâng leh? lâng síkhì tio̍h bôkhólêng kohoa̍h. 10 bān 400 ūi chiàn sí·khì koaⁿ peng káⁿ m̄ sī Putin ê tôngpau? In ê pēbú pe̍hpe̍h sitkhì simkoaⁿákiáⁿ, íkeng kiathun seⁿ kiáⁿ·ê, in ê bó͘ kiáⁿ tio̍h ánne sitkhì chìchhin ê lâng. Sí bôkhì tāngsiong·ê, tio̍h thoabôa pòaⁿ sìlâng. Chitê sī Putin chóngthóng chōsêng ê Gôlô pikio̍k!

Putin chōsêng 烏克蘭ê pikio̍k oânchoân bô tōlí, 烏克蘭 jînbîn oa̍h kah chiâⁿ khoàilo̍k. Bôtāi bôchì kehpiah ê kiôngkok phài peng phah ji̍plâi, tōaphàu, huitôaⁿ tio̍h ánne tôaⁿ lâi, chiànsí ê koaⁿpeng chhiaukòe 1 bān 3,000 gōaūi, in póūi kahn̂g ūi kok tīnbông bô ōe kóng. 2 bān 3,000 gōa miâ bûko͘ ê jînbîn, sī ánchóaⁿ tio̍h tī chhù·ni̍h óngsí leh? Khah khóò͘ⁿ sī Gôlô hongchà chin chē 烏克蘭ê kichhó͘ kiànsiat, kiôniû, hoattiānchhiúⁿ, chúi khò͘, tio̍h sī liân bînseng chúi tiān lóng chà pháiⁿ liáuliáu. Hiānchhúsî, 烏克蘭 khìun sī liapsī lêngtō͘ kàu lênghē 10 tō͘, bô tiān bô chúi beh kiò in ánchóaⁿ kòe chitê tangthiⁿ leh? Koh khah khóò͘ⁿ·ê sī liân pēⁿīⁿ, ha̍khāu, kàutn̂g mā chàchà tiāu. Chiànāu beh tiôngkiàn káⁿ m̄bián khai chi̍t tōa pé chîⁿ? khóliân·ê sī, cha̍pjīgoe̍h jīit, kinkì "sèkài ōeseng cho͘chit"(WHO) ê kó͘kè, ū 1,000 bānmiâ 烏克蘭 lâng, khólêng ē inūi GôO͘ chiàncheng tittio̍h chengsînpēⁿ, jînsò͘ iok 烏克蘭 chóng jînkháu ê sìhun chṳt, Chitê sianghong ê pikio̍k sī to̍kchhâi chiá Putin chóngthóng chi̍t chhiú chōsêng·ê. Tiongkok ê 習近平 chúse̍k chhianbān m̄thang o̍h Gôlô ê Putin chóngthóng, kóng siáⁿmi̍h kehpiah kok ê 烏克蘭 goânpún tio̍h sī Gôlô ê, i beh oânchoân le̍ksúsèng ê tōagia̍p, soah chōsêng nn̄g kok "kiōngtông pikio̍k". Tán kàu khí peng siochiàn, pikio̍k hoatseng liáu, chiah the kóng sī tùihong ê chekjīm.

　　 Pikio̍k nā ētàng phiahbián, tio̍h mài hō͘ pikio̍k hoatseng! (230203)

Chù, 烏克蘭 習近平 chhiáⁿ liām Hôagí


Pe̍h-ōe-jī-pán/白話字版


《 Le̍k-sek toán-phêng 》 Lí Lâm-hêng

Pi-kio̍k nā ē-tàng phiah-bián, tio̍h mài hō͘ pi-kio̍k hoat-seng!

　　2022 nî cha̍p-jī-goe̍h jī-it. Gô-lô ji̍p chhim 烏克蘭beh 10 kò-goe̍h, Gô-lô chóng-thóng Putin kā chit tiûⁿ chiàn-sū biâu-su̍t choh "kiōng-tông pi-kio̍k". Bô-chhò! tān-sī i kā po̍k-hoat tùi-te̍k hêng-tōng ê chek-jīm piaⁿ hō͘ 烏克蘭kah i ê bêng-iú, m̄ sī Gô-lô tio̍h hū-chek. Tong-jiân sī tōa-chò-te̍k-chhò! Chit tiûⁿ chiàn-cheng oân-choân sī in-ūi Gô-lô chóng-thóng Putin kóng keh-piah kok 烏克蘭 goân-pún tio̍h sī Gô-lô ê, hiān-chhú-sî tī 烏克蘭ê Gô-lô lâng siū ap-pek, i beh khì kái-kiù in, beh oân-sêng le̍k-sú-sèng ê thóng-it tōa gia̍p, chiah ē tī 2022 nî jī-goe̍h jī-sì chhut-peng chhim-lio̍k 烏克蘭. Gô-lô chhàu-tôaⁿ kóng saⁿ kang lāi ē-tàng the̍h kui ê 烏克蘭 léng-thó͘. Sū-si̍t sī tē-saⁿ kang 烏克蘭siú-to͘ Khi-hù chi̍t tiûⁿ tāi-chiàn, 烏克蘭 kun kā Gô-lô kun phah cháu.

Sī án-chóaⁿ kóng Putin kóng "kiōng-tông pi-kio̍k" bô-chhò? 2022 nî cha̍p-jī-goe̍h jī-sì, 烏克蘭 kok-hông-pō͘ tī koaⁿ-hong bīn-chheh hoat-bûn chí-chhut, ùi jī-goe̍h jī-sì kàu cha̍p-jī-goe̍h jī-jī chá-khí káu-tiám ûi-chí, Gô-lô kun í-keng tīn-bông iok 10 bān 400 lâng, o͘ kun chhui-húi Gô-lô kun 3,000 tâi chiàn-chhia, 5,981 tâi chng-kah-chhia, 1,978 mn̂g hóe-phiàu hē-thóng, 413 tâi to-koán hóe-chìⁿ-chhia, 212 cho͘ hông-khang hē-thóng, 283 chiah kun-ki, 267 chiah ti̍t-seng-ki, 4,615 tâi kok-sek chhia-lióng kah iû-koàn-chhia, 16 chiah lām-théng, 1,693 chiah bô-lâng-ki, 178 ê te̍k-sû siat-pī kah 653 lia̍p sûn-ek hui-tôaⁿ. Chiah-ê bú-khì phàu-tôaⁿ chhèng-chí khai jōa-chē chîⁿ lóng bô tiōng-iàu, sio̍k-gí ōe, chîⁿ koh thàn to̍h ū. Lâng leh? lâng sí-khì tio̍h bô-khó-lêng koh-oa̍h. 10 bān 400 ūi chiàn sí-·khì koaⁿ peng káⁿ m̄ sī Putin ê tông-pau? In ê pē-bú pe̍h-pe̍h sit-khì sim-koaⁿ-á-kiáⁿ, í-keng kiat-hun seⁿ kiáⁿ-·ê, in ê bó͘ -kiáⁿ tio̍h án-ne sit-khì chì-chhin ê lâng. Sí bô-khì tāng-siong-·ê, tio̍h thoa-bôa pòaⁿ sì-lâng. Chit-ê sī Putin chóng-thóng chō-sêng ê Gô-lô pi-kio̍k!

Putin chō-sêng 烏克蘭ê pi-kio̍k oân-choân bô tō-lí, 烏克蘭 jîn-bîn oa̍h kah chiâⁿ khoài-lo̍k. Bô-tāi bô-chì keh-piah ê kiông-kok phài peng phah ji̍p-lâi, tōa-phàu, hui-tôaⁿ tio̍h án-ne tôaⁿ lâi, chiàn-sí ê koaⁿ-peng chhiau-kòe 1 bān 3,000 gōa-ūi, in pó-ūi ka-hn̂g ūi kok tīn-bông bô ōe kóng. 2 bān 3,000 gōa miâ bû-ko͘ ê jîn-bîn, sī án-chóaⁿ tio̍h tī chhù-·ni̍h óng-sí leh? Khah khó-ò͘ⁿ sī Gô-lô hong-chà chin chē 烏克蘭ê ki-chhó͘ kiàn-siat, kiô-niû, hoat-tiān-chhiúⁿ, chúi khò͘, tio̍h sī liân bîn-seng chúi tiān lóng chà pháiⁿ liáu-liáu. Hiān-chhú-sî, 烏克蘭 khì-un sī liap-sī lêng-tō͘ kàu lêng-hē 10 tō͘, bô tiān bô chúi beh kiò in án-chóaⁿ kòe chit-ê tang-thiⁿ leh? Koh khah khó-ò͘ⁿ-·ê sī liân pēⁿ-īⁿ, ha̍k-hāu, kàu-tn̂g mā chà-chà tiāu. Chiàn-āu beh tiông-kiàn káⁿ m̄-bián khai chi̍t tōa pé chîⁿ? khó-liân-·ê sī, cha̍p-jī-goe̍h jī-it, kin-kì "sè-kài ōe-seng cho͘-chit"(WHO) ê kó͘-kè, ū 1,000 bān-miâ 烏克蘭 lâng, khó-lêng ē in-ūi Gô-O͘ chiàn-cheng tit-tio̍h cheng-sîn-pēⁿ, jîn-sò͘ iok 烏克蘭 chóng jîn-kháu ê sì-hun chi-it, Chit-ê siang-hong ê pi-kio̍k sī to̍k-chhâi chiá Putin chóng-thóng chi̍t chhiú chō-sêng-·ê. Tiong-kok ê 習近平 chú-se̍k chhian-bān m̄-thang o̍h Gô-lô ê Putin chóng-thóng, kóng siáⁿ-mi̍h keh-piah kok ê 烏克蘭 goân-pún tio̍h sī Gô-lô ê, i beh oân-choân le̍k-sú-sèng ê tōa-gia̍p, soah chō-sêng nn̄g kok "kiōng-tông pi-kio̍k". Tán kàu khí peng sio-chiàn, pi-kio̍k hoat-seng liáu, chiah the kóng sī tùi-hong ê chek-jīm.

　　 Pi-kio̍k nā ē-tàng phiah-bián, tio̍h mài hō͘ pi-kio̍k hoat-seng! (230203)

Chù, 烏克蘭 習近平 chhiáⁿ liām Hôa-gí




　　2022年十二月二一。俄羅入侵烏克蘭beh 10個月，俄羅總統浮丁（Putin）kā chit場戰事描述作「共同悲劇」。無錯！但是伊kā爆發對敵行動ê責任piaⁿ hō͘烏克蘭kah伊ê盟友，m̄是俄羅tio̍h負責。當然是大錯特錯！Chit場戰爭完全是因為俄羅總統浮丁講隔壁國烏克蘭原本tio̍h是俄羅ê，現此時tī烏克蘭ê俄羅人受壓迫，伊beh去解救in，beh完成歷史性ê統一大業，chiahē tī 2022年二月二四出兵侵略烏克蘭。俄羅臭彈講三工內ē-tàng the̍h歸个烏克蘭領土。事實是第三工烏克蘭首都Khi-hù（基輔）一場大戰，烏克蘭軍kā俄羅軍拍走。

是按怎講浮丁講「共同悲劇」無錯？2022年十二月二四，烏克蘭國防部tī官方面冊發文指出，ùi二月二四到十二月二二早起九點為止，俄羅軍已經陣亡約10萬400人，烏軍摧毀俄羅軍3,000台戰車、5,981台裝甲車、1,978門火砲系統、413台多管火箭車、212組防空系統、283隻軍機、267隻直升機、4,615台各式車輛kah油罐車、16隻艦艇、1,693隻無人機、178个特殊設備kah 653粒巡弋飛彈。Chiah-ê武器砲彈銃子開jōa-chē錢lóng無重要，俗語話：錢koh趁to̍h有。人leh？人死去tio̍h無可能koh活。10萬400位戰死去官兵敢m̄是浮丁ê同胞？In ê父母白白失去心肝á-kiáⁿ，已經結婚生kiáⁿ ê，in ê某kiáⁿ tio̍h án-ne失去至親ê人。死無去重傷ê，tio̍h拖磿半世人。Chit-ê是浮丁總統造成ê俄羅悲劇！

浮丁造成烏克蘭ê悲劇完全無道理，烏克蘭人民活kah誠快樂。無代無誌隔壁ê強國派兵拍入來、大砲、飛彈tio̍h án-ne彈來，戰死ê官兵超過1萬3,000外位，in保衛家園為國陣亡無話講。2萬3,000外名無辜ê人民，是按怎tio̍htī厝裡枉死leh？Khah可惡是俄羅轟炸真chē烏克蘭ê基礎建設，橋樑、發電廠、水庫，tio̍h是連民生水電lóng炸歹了了。現此時，烏克蘭氣溫是攝氏零度到零下10度，無電無水beh叫in按怎過chit-ê冬天leh？Koh khah可惡ê是連病院、學校、教堂mā炸炸掉。戰後beh重建敢m̄免開一大把錢？可憐-·ê是，十二月二一，根據「世界衛生組織」（WHO）ê估計，有1,000萬名烏克蘭人，可能ē因為俄烏戰爭得tio̍h精神病，人數約烏克蘭總人口ê四分之一，Chit-ê雙方ê悲劇是獨裁者浮丁總統一手造成ê。中國ê習近平主席千萬m̄-thang學俄羅ê浮丁總統，講啥物隔壁國ê烏克蘭原本tio̍h是俄羅ê，伊beh完全歷史性ê大業，soah造成兩國「共同悲劇」。等到起兵相戰，悲劇發生了，才推（the）講是對方ê責任。

　　悲劇若ē-tàng避免，tio̍h mài hō͘悲劇發生！(230203)

註：烏克蘭　　習近平　　請唸華語