《陳雷文選》

 | | | 轉寄

寫hō͘ 學生朋友 ê 代誌 24 - 寫台語文學ê滋味

作者 陳雷 2019.12.01

（Siá hō͘ ha̍k-seng pêng-iú ê tāi-chì 24）（寫hō͘ 學生朋友 ê 代誌 24）

Siá tâi-gú bûn-ha̍k ê chu-bī / 寫台語文學ê滋味

Tâi-oân lâng tī Ji̍t-pún sî-tāi siá Ji̍t-bûn bûn-ha̍k. Tiong-kok lâng lâi chiàm-léng liáu, kái siá Tiong-bûn bûn-ha̍k, jî-chhiáⁿ sī siá Tiong-kok lâng ê tāi-chì, bô siá Tâi-oân lâng. Só͘-í chiàu-kóng èng-kai sī Tiong-kok bûn-ha̍k, m̄-sī Tâi-oân bûn-ha̍k.

台灣人tī日本時代寫日文文學. 中國人來佔領了, 改寫中文文學, 而且是寫中國人 ê 代誌, 無寫台灣人. 所以照講應該是中國文學, m̄是台灣文學.

Kàu 1970 nî-tāi chiah ū-lâng(chhin-chhiūⁿ Ông cheng-hô, Sòng te̍k-lâi)khai-sí iōng Tiong-bûn siá Tâi-oân lâng ê tāi-chì, phian-miâ kiò-chò ‘hiong-thó͘ bûn-ha̍k ‘. Hit sî chin-chē lâng hoán-tùi, tek-pia̍t sī ū-miâ ê Tiong-kok chok-chiá, kap chiàm-léng-chiá sim-thài ê Tiong-kok lâng. In-ūi in jīn-ûi hoân-nā Tâi-oân ê mi̍h lóng bô chúi-chùn, Tiong-kok ê mi̍h chiah ū ta̍t-tit siá-chò bûn-ha̍k.

到1970 年代chiah有人（親像王楨和, 宋澤萊）開始用中文寫台灣人 ê 代誌, 偏名叫做 ‘鄉土文學’. Hit 時真chē人反對, 特別是有名 ê 中國作者, kap佔領者心態 ê 中國人. 因為in 認為凡若台灣 ê 物攏無水準, 中國 ê 物件chiah有值得寫做文學.

Kàu 80 nî-tāi chiah ū-lâng khai-sí iōng Tâi-bûn siá Tâi-oân lâng ê tāi-chì. Kâng-khoán chin-chē lâng Tiong-bûn chok-chiá kap Tiong-kok lâng hoán-tùi. In-ūi in nā m̄-sī jīn-ûi bô Tâi-bûn chit-ê mi̍h-kiāⁿ, tō-sī tâi-bûn put-sam-put-sù, bē-tàng siá bûn-ha̍k.

到80 年代chiah 有人開始用台文寫台灣人 ê 代誌. 仝款真chē 中文作者kap 中國人反對. 因為in若m̄是認為無台文這个物件, tō是台文不三不四, bē-tàng寫文學.

Keng-kòe ióng-kám bô-thêng ê phah-piàⁿ, kàu-taⁿ chin-chē lâng iōng Tâi-bûn siá sió-soat, hì-ke̍k, si, sīm-chì lūn-bûn. In iōng kúi cha̍p nî pī kìm-siaⁿ ê bó-gú, pī kìm-siá kìm-tha̍k ū pah-gōa-tang le̍k-sú ê pe̍h-ōe-jī, siá chin-hó, chin-ū te̍k-sek ê bûn-ha̍k. Chiàⁿ-káng ê Tâi-oân bûn-ha̍k.

經過勇敢無停ê 拍拚, 到taⁿ 真chē人用台文寫小說, 戲劇, 詩, 甚至論文. In用幾十年被禁聲 ê 母語, 被禁寫禁讀有百外冬歷史 ê 白話字, 寫真好, 真有特色 ê 文學. 正港 ê 台灣文學.

Che tō-sī kīn-tāi Tâi-oân lâng siá Tâi-gú bûn-ha̍k ê chu-bī, ùi khó͘ kàu kam, ùi sng kàu tiⁿ. Chit-ê sè-kài sin chhut-sì ê sin bûn-ha̍k, ta̍t-tit lâng-lâng chun-kèng, thiàⁿ-sioh, pó-hō͘, o-ló. Kiong-hí siá Tâi-bûn bûn-ha̍k ê lâng, kiong-hí tha̍k Tâi-bûn bûn-ha̍k ê lâng. Lán bô beh koh chò hō͘ lâng kìm-siá kìm-tha̍k ê lâng.

Che tō是近代台灣人寫台語文學 ê 滋味, ùi 苦到甘, ùi酸到tiⁿ. Chit 个世界新出世ê新文學, 值得人人尊敬, 疼惜, 保護, o-ló. 恭喜寫台文文學 ê 人, 恭喜讀台文文學 ê 人. 咱無beh koh做hō͘人禁寫禁讀ê人.

（Chok-chiá chù:chhiáⁿ-iōng pe̍h-ōe-jī)（作者注：請用白話字）