《陳雷文選》

 | | | 轉寄

寫hō͘學生朋友 ê 代誌 10 - 咱hia菜寮溪

作者 陳雷 2019.11.10

（Siá hō͘ ha̍k-seng pêng-iú ê tāi-chì 10）(寫hō͘學生朋友 ê 代誌 10)

Lán hia Chhài-liâu-khe / 咱hia菜寮溪

Tâi-lâm koān ū chi̍t-ê sió chng-kha kiò-chò Ha̍k-kah, í-chêng sī chèng kam-chià, láu-tîn hong-hù ê só͘-chai. Ū chi̍t-chōa sè-tiâu khe ùi hia keng-kòe, kiò-chò Chhài-liâu-khe. Thiiaⁿ lāu-tōa-lâng kóng, che khe kòe-khì iā-ū chi̍t-chat sim-sek ê kò͘-sū.

台南縣有一个小庄腳叫做學甲, 以前是種甘蔗, 荖藤豐富ê所在. 有一chōa 細條溪ùi hia經過, 叫做菜寮溪. 聽老大人講, che溪過去也有一節心適ê故事.

Kó͘-chá Ha̍k-kah ū chi̍t-ê tōa hó-gia̍h-lâng sèⁿ N̂g, kiò-chò Thn̂g-chúi-sūn. Lâng-kóng ùi thiⁿ-kng kàu ji̍t-thâu lo̍h-soaⁿ, lí kiâⁿ bē chhut N̂g--ka ê chhân-hn̂g. Ha̍k-kah ê kam-chià lóng i teh siu, khè chò thn̂g tōa-bē. Thàn-chîⁿ ná khioh-chúi.

古早學甲有一个大好額人姓黃, 叫做糖水順. 人講ùi天光到日頭落山, 你行bē出黃--家ê田園. 學甲ê甘蔗攏伊teh收, khè做糖大賣. 趁錢若khioh水.

Chi̍t-nî, i ê hāu-seⁿ tōa-hàn beh chhōa sin-pū. Iang hm̂-lâng khì keh-piah chng Ka-lí Koeh-kah kóng-chhin. Che Koeh--ka sī sè-tāi ê hó-gia̍h lâng. Thiaⁿ-kóng chó͘-sian tòe Tēⁿ-sêng-kong lâi Tâi-oân ū kong-lô, sù i tī Ka-lí ùi thiⁿ-kng kàu ji̍t-thâu lo̍h-soaⁿ, khiâ-bé ûi chi̍t-tōa-phiàn tē, hong i bān-tāi khún-siú. Só͘-í Koeh--ka sī tâi-tāi chē-leh-chia̍h, tò-leh-pàng, hit-khoán ê hó-gia̍h.

一年, 伊ê後生大漢beh chhōa新婦. 央hm̂人去隔壁庄佳里郭甲講親. Che郭--家是世代ê好額人. 聽講祖先tòe 鄭成功來台灣有功勞, 賜伊tī佳里ùi天光到日頭落山, 騎馬圍一大片地, 封做萬代墾首. 所以郭--家是代代坐leh食, 倒leh放, hit 款ê好額.

Koeh-kah chai-iáⁿ N̂g--ka tōa-hù, chóng--sī hiâm in seng-lí lâng bô tha̍k-chheh ê ka-hong, khòaⁿ bô kàu-tāng. Tō kā hm̂-lâng sî, kóng:「Tán lán chia Chhài-liâu-khe chúi ē tiⁿ chiah lâi kóng. 」

郭甲知影黃--家大富, 總--是hiâm in生理人無讀冊ê家風, 看無夠重. Tō kā hm̂人辭, 講：「等咱chia菜寮溪水ē tiⁿ chiah來講.」

Chúi-sūn thiaⁿ hm̂-lâng án-ne lâi hôe--i, tiām-tiām chit-kù ōe khǹg tī sim-lāi. Hit-nî kam-chià tōa-siu, ông-iâ-seⁿ giâ giâ-kang-tīn lāu-jia̍t. Chúi-sūn chhiàⁿ 50 tâi gû-chhia, téng-bīn chi̍t-pau chi̍t-pau thn̂g thia̍p tīⁿ-tīⁿ lâi-kàu Kiô-thâu, chi̍t-chhia chi̍t-chhia thn̂g tò ùi khe--nih khì. Liam-mi sai-kong tòa khe-hōaⁿ pí khe-chúi tōa-siaⁿ hoah：「 Ông-iâ chhiáⁿ chia̍h-tiⁿ, chi̍t-lâng lim chi̍t-chhùi, ông-iâ tōa pó-pì.」khòaⁿ lāu-jia̍t ê chiâⁿ-si̍t lóng ko͘-chúi lâi lim. Ôa! Chiaⁿ-si̍t khe-chúi ē tiⁿ.

水順聽 hm̂人按呢來回--伊, tiām-tiām這句話khǹg tī心內. Hit年甘蔗大收, 王爺生giâ蜈蚣陣鬧熱. 水順chhiàⁿ 50 台牛車, 頂面一包一包糖thia̍p tīⁿ-tīⁿ來到橋頂, 一車一車糖倒ùi 溪--裡去. Liam-mi 司公tòa溪岸比溪水大聲hoah：「王爺請食tiⁿ, 一人lim一嘴, 王爺大保庇.」看鬧熱ê成實攏ko͘水來lim. Ôa!成實溪水ē tiⁿ.

Tō-sī án-ne, Koeh--ka ê cha-bó͘ kiáⁿ kè khì N̂g--ka, tú-hó sī Ji̍t-pún lâi chiàm-léng Tâi-oân hit nî.

Tō是按呢, 郭--家ê查某kiáⁿ嫁去黃--家, tú好是日本來佔領台灣hit 年.

（Chok-chiá chù:chhiáⁿ iōng pe̍h-ōe-jī)（作者注：請用白話字）