《《平民ê基督傳》》

 | | | 轉寄

Tēsì koàn Kapehnáum Tēit chiuⁿ Iésu ánchóaⁿ kàu Kapehnáum 第四卷迦百農 第一章 耶穌án怎到迦百農

作者 Tâi e̍k:Ko Tekchiong,Siutēng Lîm Chùnio̍k & Chng Hūiphêng 2024.06.02

Tēit chiuⁿ Iésu ánchóaⁿ kàu Kapehnáum


Lán chit sî sī kohchài kiâⁿ kàu tī chitê kò͘sū tiong ê chi̍tê choánki, to̍h sī lūn Iésu chhuthoat lâi thoânkàu tī Galílaiah bînchiòng ê tiongkan ê sū. Chèng hokimsu tùchiá chiàu khòaⁿ lóng sī tùi chitchân lâi chhuthoat kóngkhí in ê kò͘sū. In ū ēng chi̍tê hiánjiân ê kìhō lâi piáusī kóng,"Iôhaneh íkeng koaiⁿkaⁿ, Iésu kàu Galílaiah thôaⁿ Siōngtè ê hokim kóng ji̍tkî móa lah, Siōngtè ê kok kīn lah;lín tio̍h hóekái lâi sìn hokim."

Lán thang siūⁿ, siatsú lán ê sèngchheh ū chiàu chhùsū lâi pianchi̍p, to̍h in kóng kàu chitchām ê sî, úntàng beh làng tōatōa phāng, sòa ēng chitê sin chām lâi kóngkhí, thang lâi piáusī chitê choánki. Ia̍h tha̍k sèngchheh ê lâng úntàng beh chin chimchiok lâi chò hō tī i ê sèngchheh.

Hokimsu ê tùchiá só͘ tēit koansim ài kìchài·ê, to̍h sī chitê bînchiòng ê thoânkàu ê sū. Lūnkàu kòekhì itchhè ê sūchêng, in putkò sī khòaⁿchò teh īpī chitê kò͘sū, khòaⁿchò sī chitê kò͘sū ê giâmsiok ê pōekéng niāniā. Lán sī íkeng ū kángkiù hitê tōa ê pōekéng, to̍h sī ū kóngkhí i só͘ chhuthoat lâi hitê chhinchhiat ê sèkài, ū phō chi̍tê éngoán ê kèōe, tī láuchá ê tiongkan ū teh chúnpī I ê lâikàu, iā ū kóngkhí Iûthài ê chèng sianti lâng ê le̍ksú, Mesíiah ê chhimbāng íki̍p hiahê gōapang ê sèkài ū ánchóaⁿ tī bô ìsek ê tiongkan, lâi thè I chúnpī oa̍htāng ê bútâi ê sū. Āulâi ū kóngkhí I ê chhutsì, I ê sèhàn sî, I ê chiâⁿ nî, iā chiâⁿchò chi̍tê siàuliân ê ba̍kchhiūⁿ, íki̍p tùi chionglâi I só͘ phō ê īsiōng ê sū. Κoh ū kóngkhí I ū ánchóaⁿ pàngsak I ê únki ê sengoa̍h, chhuthoat lâi thoânkàu hitê tōa iàukín ê sîji̍t, to̍h sī ū siūⁿ I ê sélé, I ê siū chhì, I siōng chá lâi chio siàuliân ê tângphōaⁿ, chho͘ hôe hóngbūn Êlúsalem̀ íki̍p tiàmtī Iûthài soaⁿtē hitê khoàilo̍k ê thoântō, iā chòeāu ū kóngkhí kiâⁿsélé Iôhaneh siūlia̍h koaiⁿkaⁿ ê sū.

Chāi hokimsu ê tùchiá ê kèōe, ísiōng só͘ kóng hiahê, putkò sī chò tīchia só͘ beh kóng chitê kò͘sū ê thâusū jîí. In lóng sī khiā tī chitê kò͘sū, oa̍tlìntńg lâi hôesióng hiahê sūsi̍t. In khiok lóng sī tùi hiahê sūsi̍t lâi chhuthoat in ê pit. Chóng·sī tùi chittiám khí só͘ beh kóng ê kò͘sū, chiah si̍tchāi sī in só͘ tēit koansim·ê.

Taⁿ chitê sin ê kò͘sū, ū ínchhōa lán kiâⁿ kàu tī chi̍tê sin ê siâⁿchhī. Lūn hitê siâⁿchhī lán teh siàuliām Iésu ê sî, itpoaⁿ khiok sī khah bô khòaⁿchò iàukín·ê. Kîsi̍t tī I ê senggâi tiong, ū sì ê tiōngiàu ê siâⁿchhī tī·leh, to̍h sī ū Peklīhêng, sī I chhutsì ê só͘chāi; ū Nachalia̍t, sī I tōahàn ê só͘chāi; ū Êlúsalem̀, sī I sí ê só͘chāi; koh ū chi̍t ūi, to̍h sī kīn tī Galílaiah ê Kapehnáum, sī chi̍tê sèsè ê thóhî lâng ê kechhī, sī I tī Galílaiah sengoa̍h ê tiongsim, sī lán chit sî tio̍h kah I chòhóe tiàm khah ke chi̍t nî kú ê só͘chāi.

Chit sî khí, lán só͘ ài beh kóng·ê, to̍h sī Kapehnáum ê kò͘sū.

Lūnkhí chitê Galílaiah thoânkàu ê kò͘sū, lán só͘ tēit tiōngiàu ê châiliāu to̍h sī kiōngkoan hokimsu. Lūn chittiám Iôhaneh hokimsu sībô jōa ū thang chò lán ê pangchō͘. Iôhaneh bōe siá i ê hokimsu ê íchêng, kiōngkoan hokimsu ê tùchiá, to̍h íkeng chìnchêng cha̍phun kóng liáu, só͘í Iôhaneh sī lóng bô kóng siáⁿmi̍h.

Lán chit sî tīchia lâi chòhóe siūⁿ kiōngkoan hokimsu ê būntê, chiàu khòaⁿ sī putchí ha̍pgî. Ài lán chìnchêng ē kìtit chi̍t hāng, to̍h sī in ê chheh bētàng tútú kóng sī lán ê Chú ê toānkì. In putkò sī kā siōng chá ê ha̍kseng só͘ ē kìtit, lūn lán ê Chú ê sūchek kah tâmōe lâi khioh chòhóe, iūkoh khah siông sī bô chiàu si̍tchāi ê chhùsū lâi pianchi̍p.

Chho͘tāi ê Kitoktô͘, kîsi̍t sī bô ū si̍tchāi chiàu chhùsū lâi siá lūn lán ê Chú ê toānkì. In só͘ chai·ê, khah tōabīn sī kantaⁿ tī ta̍kê lépàiji̍t tī kàuhōe só͘ ha̍ksi̍p·ê niāniā. Iūkoh só͘ thiaⁿkìⁿ·ê, chēchē sī làngchām làngchām, lóng bô sio liânlo̍ktī·leh, sī chhinchhiūⁿ lán ê "Chúji̍t sînniû", á·sī thang kóng kàuhōe ū tùi hiahê bat khòaⁿkìⁿ, bat thiaⁿkìⁿ Chú ê lâng lâi tittio̍h chi̍tê itpoaⁿ só͘ teh liûthôaⁿ ê kò͘sū. Lūn thâu chām ê chhùsū, in khiok sī chaiiáⁿ, to̍h sī I ū hòasin lâi chhutsì, ū siū sélé koh ū siū chhì. Iūkoh lūn lō͘bóe chām ê chhùsū, in iā sī chaiiáⁿ, to̍h sī I ū chiūⁿ Êlúsalem̀, siū lâng ê símphòaⁿ, jiânāu ū siū tèng tī si̍pjīkè, ū kohoa̍h, chòeāu ū chiūⁿ thiⁿ. Chóng·sī tī hit tiongkan ê le̍ksú, to̍h sī lūn I tī tēbīn chiūⁿ ê sengoa̍h ê tiongsim ê kò͘sū, suijiân in ū chhim chai hitê sūsi̍t, ū kā I só͘ tútio̍h ê kôkô ê sūkiāⁿ íki̍p tâmōe lóng khek tiâu tī sim·ni̍h, iáukoh in khah siông sī bētàng chiàu sìchiàⁿ ê chhùsū lâi pâilia̍t. Chitê kiatkó ū hiánchhut tī in ê chhiú só͘ siá ê hokimsu; só͘í lán thang kóng chiahê hokimsu putkò sī teh kì su̍t chho͘tāi ê Kitoktô͘, chhùi só͘ teh thoânsiū ê hokim niāniā. Kiōngkoan hokimsu thang kóng sī tùi chho͘tāi Kitoktô͘ ê Chú ê toānkì, só͘ hoane̍k ê chheh, to̍h sī chiàu hiahê tùchiá só͘ khiākhí ê tēhng ê liûthoân, á·sī hiahê chhinba̍k khòaⁿkìⁿ ê lâng ê kiànchèng, á·sī tùchiá só͘ kethiⁿ chūchi̍p ê siausit, lâi pianchi̍p ê chheh.

Taⁿ hokimsu tiong, tēit chìnchêng siá·ê to̍h sī Mákhó, iūkoh lán nāsī ē kìtit Mákhó hokimsu, tōabīn lóng sī kì su̍t Piattò͘ ji̍tsiông só͘ teh soatkàu·ê, khaksi̍t sī ē hō͘ chitê Galílaiah sîtāi ê kò͘sū kethiⁿ chin ū oa̍hkhì kah chhùbī tī·leh. Lūn Chú ê sengoa̍h, Mákhó púnsin khiok sī bô siáⁿmi̍h kàu jōa chaiiáⁿ, Chóng·sī Mákhó ū kah Piattò͘ chò chìbi̍t ê pêngiú, iā Piattò͘ ū chhengho͘ Mákhó kóng,"góa ê kiáⁿ Mákhó." Chitê Piattò͘ sī pí pa̍t ê ha̍kseng kohkhah chhim chai Chú ê senggâi ê lâng.

Tī ēbīn só͘ kì chit chat ê ōe, chiàu kináji̍t itpoaⁿ ê sèngchheh ha̍kchiá só͘ sêngjīn·ê, to̍h sī hitê tútú Iôhaneh síliáu bô jōa kú chò Hilia̍ppholi̍p ê kàmtok Papia(Papias), só͘ kiànchèng ê ōe, i ê ōe kóng,"Mákhó, to̍h sī Piattò͘ ê káisek chiá, ū chiàu chinsi̍t, khiok sī bô chiàu chhùsū, kā Piattò͘ só͘ thoân, lūn Kitok ū ánchóaⁿ kóng ánchóaⁿ chò, itchhè ê sū kìchài tī i ê chheh·ni̍h. Mákhó púnsin khiok sī m̄bat thiaⁿkìⁿ Chú ê ōe, ia̍h m̄ sī I ê ha̍kseng, Chóng·sī i sī Piattò͘ ê ha̍kseng. Piattò͘ ū chiàu ki̍psî ê khiàmkhoeh ( i ê thiaⁿ tō chiá ) lâi kàsī lâng, iā khiok sī bô chiàu chhùsū. Só͘í thang kóng Mákhó sī bô ū chhògō͘ tī·leh. Inūi i ū koansim chi̍t hāng, to̍h sī bô hutlio̍k i só͘ thiaⁿkìⁿ·ê, iā bô ēng chhògō͘ ê hoattō͘ lâi siá i ê chheh."

Lán chhaputto thang kóng Mákhó hokimsu sī Piattò͘ ê hokimsu. Só͘í lán nā ēng chitê ìsù lâi tha̍k Mákhó hokimsu, hit sî lán ē hoatkiàn tio̍h chēchē ū chhùbī ê sūsi̍t, teh àmsī tī hitê pōeāu ū Piattò͘ tī·leh. Phìjū lâi kóng, lán tha̍ktio̍h Iésu tī Kapehnáum hiohkhùn tī Piattò͘ ê tau, ia̍h thiaⁿkìⁿ kóng chi̍t chákhí "thiⁿ iáu putchí àm", I ū khílâi beh kîtó, hit sî lán kàugia̍h thang sióngsiōng, tī chitê kò͘sū ê pōeāu ū hiánchhut Piattò͘ ū ánchóaⁿ ē kìtit, i ū thiaⁿkìⁿ tī hit chákhí Iésu tī kehpiah pângkeng teh tíntāng ê khapō͘ siaⁿ.

Lán iā thang tùi sióngsiōng tī téngbīn só͘ kóng hitê ū koânui chiá Papía só͘ kiànchèng ê ōe, lâi bêngpe̍k Máthài ū ēng in ê púntē ê Alân ōe lâi siá chi̍t pún chheh, kiòchò “Logia”, to̍h sī pianchi̍p lán ê Chú só͘ kóng íki̍p só͘ kiâⁿ ê sū. Hit pún thang kóng sī "Chú ê giânhêng lio̍k". Āulâi hoānsè sī i púnsin á·sī pa̍t lâng, ū chhamkhó Mákhó hokimsu chēchē ê châiliāu, sòa kā hit pún “Logia” kái khah tōa pún, chiâⁿchò lán hiānsî só͘ū ê Máthài hokimsu.

Iā lán thang phahsǹg, Lūka siōng chìnchêng sī ū tùi i ê pún kàuhōe, tōabīn sī Antiokhè, lâi tittio̍h i ê hokim ê kò͘sū, Chóng·sī āulâi i ū chhamkhó Máthài, Mákhó, iā bián giâugî, chiàu i tī i ê chheh ê thâu chi̍t chiuⁿ só͘ kóng bêng ê khoán, iûgoân ū chhamkhó chēchē sè pún ê le̍ksú chheh, lâi tittio̍h chin chē ê châiliāu. Lán tī khah āulâi ē chaiiáⁿ, tng tī i teh kintòe Páulô ê tiongkan, iûgoân ū tùi só͘ chi̍hchiap tio̍h ê Chú ê ha̍kseng, lâi tittio̍h chin chē châiliāu; hiahê ha̍kseng tekkhak ū tōatōa pangchō͘ i, chísī i chaiiáⁿ tī i ê hokimsu tiong só͘ teh kóng khí, lūn Iésu beh chiūⁿ khì Êlúsalem̀ tô͘tiong ê kìek, hitê to̍kit bûjī ê pō͘hūn.

Tī chit saⁿ pún ê hokimsu, khiok lóng ū chin chē siosiāng ê kìsū, teh kóng khí lán ê Chú só͘ kiâⁿ íki̍p só͘ kóng ê sū, hō͘ lán kàugia̍h siôngsè bêngpe̍k hitê sūsi̍t; m̄koh khósioh in lóng bô chiàu sióngsiōng ê chhùsū teh kóng khí, tùi ánne lán sī chin ohtit thang chiàusi̍t chāi ê sūnsī, lâi chòhóe siūⁿ Iésu tī Galílaiah thoânkàu ê le̍ksú.

Chit sî lán sī íkeng piān, chòhóe lâi siūⁿ chitê Galílaiah thoânkàu ê le̍ksú.

Sî sī Chúāu 27 nî. Chitê le̍ksú ê pōekéng sī tī Galílaiah ô͘ chiuûi ê tēhng, ia̍h hitê tiongsim tiám sī I ê kò͘hiong, kīn tī ô͘piⁿ ê Kapehnáum.

Tī chìnchêng chām, lán sī kóng kàu Iésu piànkiâⁿ lâm pêng Iûthài ê hiongchhoan, lâi soanthoân hokim ê sū ûichí. Lán khiok iûgoân ū kóngkhí tī "Iôhaneh íkeng koaiⁿkaⁿ", hit sî I ū hiòng pak pêng ti̍tti̍t beh chiūⁿ khíkhì Galílaiah ê sū, Chóng·sī bōe tòe I siōng khí khì kàu Galílaiah ê chìnchêng, lán ū chi̍tsîá kú iânchhiân tī lâm pêng ê só͘chāi, lâi chimchiok siūⁿ kiâⁿsélé Iôhaneh ê ūnmiā. Chit sî lán thang chūiû lâi kintòe I kiâⁿ kàu tī Galílaiah, lâi khòaⁿ I tī ô͘ ê chiuûi tùi bînchiòng lâi thoânkàu ê chêng kéng.

Bián giâugî I beh kàu Galílaiah ê tô͘tiong, úntàng ū kenggiām tio̍h chēchē hāng ê sūsi̍t; putkò chin khósioh, tī kiōngkoan hokimsu lóng bētàng thiaⁿtio̍h siáⁿmi̍h siausit. Iôhaneh ū hôesióng hitê siausit lâi chísī lán chai, kantaⁿ chi̍t chân ê sūsi̍t, to̍h sī teh kóng khí in kàu Samálīa beh kòekhì Galílaiah ê sî, ū tútio̍h chi̍tê Samálīa ê hūjînlâng, beh lâi chhiūⁿ chúi ê sū.

Lán thang siūⁿ in tāike kiâⁿ kàu Galílaiah ê kaukài ê si̍pjī lō͘thâu ê sî, Iésu ū kah I ê tângphōaⁿ, tōabīn sī Piattò͘, Antole̍h, Huili̍ppò͘, iā hoānsè Iôhaneh, tāike siosî. Iésu ū tùi sai pêng ti̍tti̍t kòekhì; hoānsè sī beh tńgkhì in tau Nachalia̍t. Iā hiahê ha̍kseng ū tùi tang pêng ti̍tti̍t tńgkhì in ê kò͘hiong koh khì thóhî. Hiahê ha̍kseng sī íkeng siongtong kú līkhui in ê púnhiong, iā in ê kangtêng chit sî sī lóng teh thènghāu in. Lán tio̍h ē kìtit chit sî in iáu koh sī chò chūiû ê tângphōaⁿ. In sī iáubōe siū I ê kéngtiàu lâi tamtng thoânkàu ê tiāⁿtio̍h ê kang. In putkò sī tī kúi goe̍hji̍t kú ê tiongkan lâi kah Iésu chòhóe hióngsiū hitê khoàilo̍k ê kenggiām. Tī hitê khoàilo̍k ê joa̍hthiⁿ, I ū chhōa in chòhóe sìkè kiâⁿ tī Iûthài ê soaⁿtē. Ia̍h in ū hiánchhut to̍kto̍k sī jia̍tsêng ê chhengliân só͘ū ê liāmthâu lâi khimgióng I, chôngpài I chò chi̍tê enghiông. In úntàng bô bē kìtit hiah kú ê kenggiām.

Lán thang siūⁿ in tī hitê kaukài lâi kah Iésu siosî liáuāu, in úntàng ū ēng putchí khoàilo̍k, siū tōa ê kámkek ê sim, lâi oôaⁿ soaⁿ kòe niá tńgkhì in tau Kapehnáum. Inūi in úntàng chìchió ū khǹg chēchē khoán ê ǹgbāng tī·leh, suijiân in sī iáubōe ū tiāⁿtio̍h ê ioksok, iáukoh in khaksìn ū chi̍t ji̍t úntàng ē tittio̍h èngún lâi pangchō͘ I itseng ê tōa sūgia̍p, ia̍h tōabīn in mā sī iûgoân chaiiáⁿ, koh bô jōa kú Iésu úntàng ē tòe in lâi ô͘ ·ni̍h.

In tāike tio̍h tī kúinā goe̍hji̍t kú, lâi līkhui Iésu, che sūsi̍t bián giâugî, sī sio̍k tī I ê kèōe ê chi̍tpō͘hūn, koh sī in só͘ beh siū ê hùnliān chi̍tê tiōngiàu ê pō͘hūn. Iésu sī putchí ū chuntiōng lâng ê jînkeh, I sī koattoàn bô beh chhuipek lâng ê sim. I sī ài in ū túhó ê sîkan thang lâi siūⁿ. In teh thènghāu ê sîkan, sī putchí ū līek tī in ê simsîn. Lán thang sióngsiōng in tāike, ta̍k ji̍t tīteh thóhî ê sî, simsîn iā teh thènghāu I lâi, teh tâmlūn I ê sū, simsim liāmliām tosī teh susiúⁿ I, teh chhì khòaⁿ tio̍h ánchóaⁿ chiah thang kohkhah lâi thiàⁿthàng I. Chhinchhiūⁿ ánne, in ū tī bô ìsek ê tiongkan, ū ûnûná chúnpī in ê sim thang lâi tamtng in tī chionglâi só͘ beh chò ê úitāi ê kangtêng.

Iésu ū kakī chi̍t lâng, sūn hit tiâu Nachalia̍t ê tōlō͘, ti̍tti̍t ǹg sai khì, iā chhinchhiūⁿ ánne, I ū ti̍tti̍t kiâⁿ kàu in lóng bô khòaⁿkìⁿ I ê lâng. Só͘í tī sio līpia̍t hit kúi lépài ê tiongkan, Iésu só͘ū kenggiām tio̍h siáⁿmi̍h tāichì, ha̍kseng tiong sī lóng bô lâng ē hiáu thang kóngkhí. Chiàu lán só͘ ēthang phòaⁿtoàn, I sī ìài kakī chi̍tê tī·leh, iáukoh I ēthang hiohkhùn kàu siáⁿ khoán, choanchoan sī khòaⁿ chèng lâng beh iôngún I kàu siáⁿmi̍h thêngtō͘ niāniā. Inūi I ê miâsiaⁿ íkeng ū piàn thoân tī sùhong, iā Galílaiah ê lâng lóng ū teh kóng khí, I tī Êlúsalem̀ tng chehkî tiong só͘ kiâⁿ itchhè ê sū. "inūi in púnsin ia̍h ū khì hù chehkî." Chóng·sī lán thang phahsǹg I sī ìài ū túhó ê sîkan thang kakī chi̍t lâng lâi sàmsu I ê kèōe. Lán iā thang phahsǹg tī in ê hōetn̂g íki̍p àmsî ū chi̍phōe ê sî, beh ū chēchē chngkha lâng chiūkīn I; iā hit sî I ū kàsī in chēchē hāng kîī ê sū, hō͘ in bêngpe̍k I ê Pē ū ánchóaⁿ teh khòaⁿkò͘ in, sòa kóngkhí tī tēbīn chiūⁿ I só͘ kèōe ài beh kiànsiat ê Siōngtè ê kok. Chóng·sī tûliáu tī Iôhaneh ê kìek tiong, só͘ū chísī lán chai chit chi̍t chân sèsè ê sūkiāⁿ, ígōa lán lóng bô thiaⁿkìⁿ siáⁿmi̍h.

To̍h sī ū chi̍t ji̍t, tng I sìkè teh kiâⁿ ê sî, I ū koh kiâⁿ kàu Galílaiah ê Kaná. Lán thang liāusióng I ū hiohkhùn tī "Galílaiah ê Kaná lâng Nâthaⁿâel" ê tau, inūi tī bô kúi goe̍hji̍t chêng, tī hit chōa putchí thang siàuliām ê líhêng ê sî, I ū ínchhōa I lâi ji̍p tī in ê kûn, lâi kah Iésu chò hó ê pêngiú chòhóe kaupôe. Lán thang siūⁿ tī ū chi̍t àm, Iésu kiâⁿlō͘ kàu chin iàsiān ài beh lâi hiohkhùn tī i ê chhù ê sî, i úntàng ū ēng kiongkèng hoaⁿhí ê sim lâi chi̍hchiap Iésu chiah tio̍h. Lán thang siūⁿ i tī keh chákhí ū kā i ê hoehn̂g, íki̍p i só͘ kenggiām tio̍h chengsîn siōng ê choánki ê bûhoakó chhiūkha ê só͘chāi, lâi hō͘ I khòaⁿ. Tī hit ji̍t, Iésu bat ūitio̍h i hō͘ chúi piànchò chiú hitê Kaná ê siàuliân ê sinniû, úntàng chin hoaⁿhí lâi hoangêng I; chhì siūⁿ, che kám ū siáⁿmi̍h thang giâugî ê só͘chāi? si̍tchāi Iésu tī hit chi̍t nn̄g ji̍t ê tiongkan, lâi hiohkhùn tī hitkhoán pêngiú ê chhù, sī chinchiàⁿ khoàilo̍k ê sū.

Khósioh bô ū kàujōachē sîkan thang iôngún I hiohkhùn I ê simsîn. Inūi I kàu Galílaiah ê siausit sī piàn thoân tī hitê sùhong, chit sî choân Galílaiah lóng iôchoah· khílâi. Chit sî siolī ū jīcha̍p englí lō͘ ê Kapehnáum ê lâng, lóng gia̍h thâu teh thènghāu I, inūi hiahê siàuliân ê ha̍kseng, ū tòa chēchē gâu kámtōng lâng ê siausit tńgkhì in tau Kapehnáum. In ū soanthoân kóng tī Galílaiah hitê chhutmiâ ê lâng, ē liâmpiⁿ kàu lán ê siâⁿ. Tùi ánne ū chēchē páikha teh thàngthiàⁿ·ê, íki̍p ū kiáⁿjî phòapēⁿ ê hūjînlâng. Simlāi khǹg ǹgbāng teh kîkoài siūⁿ kóng hitê tōa ê iseng nā lâi, m̄chai ēthang pangchō͘ lán ábē.

Lán tīchia ài lâi siūⁿ Iôhaneh só͘ū kóngkhí ê chi̍t chân ê sūkiāⁿ. Iésu iáukoh kah Nâthaⁿâel íki̍p Kaná ê siàuliân ê sinniû tiàmtī Kaná ê sî, siolī jīcha̍p englí lō͘ ê Kapehnáum, tī hitê khah hógia̍h ê lâng teh tiàm ê téngbīn ke, ū chi̍t kháuchàu tútio̍h chin chhiⁿchhám ê sū, to̍h sī ū Hilu̍t ông ê "jînsîn" khiākhí tīhia, i ê ko͘ kiáⁿ phòapēⁿ tehbehsí. I ū thiaⁿkìⁿ lâng tī siâⁿ·ni̍h lóng teh hongsiaⁿ kóng Iésu teh beh lâi lah. Chóng·sī Iésu hoānsè ē khah bān kàu. Lán thang sióngsiōng, hitê gíná ê lāubú ū jia̍tsêng âukiò kóng,"Hé, m̄thang kantaⁿ khiā tiàm chia thènghāu I lâi! I to íkeng lâikàu tī Kaná lah. Κiámchhái I ēthang lâi kiù lán ê sè kiáⁿ!"

Hit àm gíná ê lāupē, to̍h kínkín jiokkhì Kaná, chiūkīn Iésu kóng,"siansiⁿ ah, lí ēthang lo̍h lâi khì itī góa ê kiáⁿ bōe? inūi i tehbehsí lah!"

Lán ê Chú ū siôngsiông sitbōng lán, inūi lán teh pekchhiat himbō͘ I, sī kantaⁿ khòaⁿ I sī chi̍tê iseng ê sî niāniā, ígōa chiàu khòaⁿ to̍h khah bô tìì I, chiàu khòaⁿ sībô siáⁿmi̍h lâng teh koansim tī I ê hokim íki̍p I ê kok. I to̍h iuchhiû lâi khòaⁿ chitê lâng, iā khòaⁿ I si̍tchāi sī teh tāipiáu itpoaⁿ ê hui chengsîn ê thāitō͘, to̍h kóng,"nā bô khòaⁿkìⁿ sînjiah kîsū, lín tekkhak m̄ sìn."

Hitê khóliân ê lāupē thiaⁿliáu lóng bô liáukái I ê ōe. Khiok i mā bô iàukín ài beh liáukái hitê ìsù."Chú ah, thàn góa ê sè kiáⁿ iáubōe sí, lo̍h lâikhì!" Iésu sī bētàng kīchoa̍t i hitkhoán jia̍tsêng ê chhéngkiû. Tī chi̍tsîá kú, I hitê ū khùila̍t ê susiúⁿ ū chìnchêng tī hitê sio lī hn̄ghn̄g ê gíná ê chhù, iā ū liáukái chitê lâng simlāi só͘ teh thòngkhó͘ ê sū, to̍h kā kóng,"khì ah, lí ê kiáⁿ oa̍h lah." Iésu ū hiánchhut chi̍t chióng ê bīnmāu hō͘ i khòaⁿliáu ē seⁿkhí khaksìn, i to̍h lóng bô giâugî. Keh chákhí, i ū khiâ i hit chiah bé chhutla̍t ti̍tti̍t cháu kàu beh ū khòaⁿtio̍h Kapehnáum ê sî, i ū tútio̍h i ê hūjînlâng só͘ chhe lâi ê lô͘po̍k, lâi pò i hoaⁿhí ê siausit, hō͘ i chaiiáⁿ i ê kiáⁿ sī íkeng oa̍h lah. "chhiáⁿ kā góa kóng siáⁿmi̍h sî chiah khah hó?" "chāji̍t tàu chi̍ttiámcheng jia̍t ū thè. "

Ông ê jînsîn chai, hit sî tútú sī Iésu kóng lí ê kiáⁿ oa̍h lah ê sî. Tùi ánne i púnsin kah choânke to̍h lóng sìn I. In ū tittio̍h chi̍t hāng pí in kiáⁿ ê oa̍hmiā kohkhah pópòe ê sū. Hit chi̍t ke, to iáu m̄bat kìⁿ tio̍h I ê bīn, iáukoh ūitio̍h I ê chhinchhiat ū siàu liām tio̍h in ê sè kiáⁿ, tùi ánne seⁿchhut kámsiā ê sim, sòa lóng chiâⁿchò Kapehnáum ê siōng chá ê ha̍kseng. Tùi tī lâng ū hitkhoán ē hiáutit kámun ê sim, Siōngtè ū tittio̍h i ê siōng hó ê kiáⁿ jî. Chhinchhiūⁿ kóng,"Iéhobah siúⁿsù góa tōa in, góa beh ēng siáⁿmi̍h lâi pòtap I?"

Chhinchhiūⁿ ánne, chitê Hilu̍t ông ê jînsîn íki̍p in tau ê sū, sībô koh hiánchhut tī chitê kò͘sū. Κiámchhái sī ánne, chóng·sī lán tīchia ū chi̍t hāng simsek ê thuichhek tī·leh.

Sio̍k tī Helo̍t ê lâng, ū kantaⁿ nn̄gê lâng hiánchhut tī khah āulâi ê kò͘sū, to̍h sī kòeliáu kúinā nî āu, lán ū tha̍ktio̍h hitê kah Helo̍t tâng pôeióng ê Máliām, i sī Páulô ê tângphōaⁿ. Chóng·sī pí chitê sū bênghián khah chá tī chìnchêng, lán ū tha̍k tio̍hkóng,"ū Helo̍t ê koánke, Khó͘sat ê bó͘ Iokaná, …. Ígōa iáu ū chēchē hūjînlâng lóng ūitio̍h hitê síkhì ê Kitok aisiong lâu ba̍ksái. Lán thang liāusióng, hoānsè chitê Iokaná sī hitê Hilu̍t ông ê jînsîn ê hūjînlâng; sī hitê phòapēⁿ tī Kapehnáum ê sèhàn gíná ê lāubú. Inūi chū kó͘ kah taⁿ, hūjînlâng sī khah siông khoàikhoài chiapla̍p Iésu, sòa gâu ho̍ksāi i.

Chitê jînsîn ê kacho̍k sībô liâmpiⁿ ū kihōe thang chhinsin kìⁿ Iésu ê bīn, thang tùi I lâi piáusī kámun ê sim. Góa teh siá chit pún Kitok Toān ê sî, tī góa ê bīnchêng ū kòa chi̍t pak tētô͘, iā tī tô͘·n̍i̍h ū ōe hitê Galílaiah ô͘piⁿ ê tōalō͘, kengkòe Kaná liáuāu, ū oanoan oatoat ti̍tti̍t thàng lo̍hkhì kàu Kapehnáum. Hit tiâu lō͘ ū kengkòe chēchē khamkham khia̍tkhia̍t kóngkhoah ê chngkha, iā tô͘tiong ê kéngtì sī putchí súi, inūi soaⁿ·ni̍h ê hoeba̍k tī chhunthiⁿ sî lóng ū siocheⁿ teh khuihoe, teh puhíⁿ. Lán thang sióngsiōng hitê "jînsîn" ū khiâ i ê bé tiàmtī chit tiâu tōlō͘ téng chhutla̍t teh pháu, pekchhiat ài beh kínkín tńgkhì kìⁿ tio̍h i ê sè kiáⁿ. Lán thang sióngsiōng, lán ê Chú púnsin tī sò͘ ji̍t āu iûgoân ū kiâⁿ chit tiâu lō͘, lâi khaisí I ê thoântō ê kang tī Galílaiah ê tēhng. Līkhui Kaná kiâⁿ óa ū kúinā lí ê lō͘chām, tútú beh chhut hitê soaⁿniá ê kháubīn ê sî, to̍h ū thang khòaⁿkìⁿ tī hitê soaⁿē ū Galílaiah ê ô͘, ū Kolia̍psèng, ū Peksàitāi, íki̍p Kapehnáum téng, lóng chak chòhóe tī hitê ô͘ ê sai pêng ê hōaⁿténg. Lán thang sióngsiōng hit sî Piattò͘, Antole̍h, Huili̍ppò͘, íki̍p kîtha, ū lâi tī lō͘·ni̍h gêngchiap Iésu, ia̍h Kapehnáum ê siâⁿ·ni̍h lâng tāike chūchi̍p kui kûn, tāike chheⁿ gîngîn lâi chùì khòaⁿ in ê chhùpiⁿ ū kah hitê siⁿhūn ê La̍hbí chòhóe teh kiâⁿ tī lō͘·ni̍h.

Ū chi̍tê thiusòe·ê, kiòchò Máthài, tī hit ji̍t ū chē tī konglō͘ piⁿ ê sòekoan, hoānsè ū chùì lâi khòaⁿ hitê teh lâi ê chheⁿhūnlâng. Sò͘ nî āu, i iáu sī ē kìtit hit sî ê chêng kéng, iā sòa ū liáukái hitê iàukín ê ìgī, to̍h siá tī i ê hokimsu kóng,"Iésu ū līkhui Nachalia̍t khì Kapehnáum khiākhí; chit só͘chāi tī háipiⁿ, tī Sepò͘lûn kah La̍ptāilī ê kaukài; sī beh ènggiām chá thok sianti Isáiah só͘ kóng·ê, kóng, Sepò͘lûn ê tē, La̍ptāilī ê tē,
Iân háikîⁿ ê lō͘, Ioltàn ê hô gōa, Gōapang ê Galílaiah; Chē tī o͘àm ê jînbîn Bat khòaⁿkìⁿ tōa kng; Chē tī síìm ê tē·ê, Ū kng khí lâi chiò in." Chhinchhiūⁿ ánne, Iésu ū kàu Kapehnáum.




第一章 耶穌án怎到迦百農


咱chit時是koh再行到tī chit-ê故事中ê一个轉機，to̍h是論耶穌出發來傳教tī加利利民眾ê中間ê事。眾福音書著者照看lóng是tùi chit-chân來出發講起in ê故事。In有用一个顯然ê記號來表示講：「約翰已經關監，耶穌到加利利傳上帝ê福音講日期滿lah，上帝ê國近lah;lín tio̍h悔改來信福音。」

咱thang想，設使咱ê聖冊有照次序來編輯，to̍h in講到chit-chām ê時，穩當 beh làng大大縫，續用chit-ê新chām來講起，thang來表示chit-ê轉機。亦讀聖冊ê人穩當 beh真chim-chiok來做號tī伊ê聖冊。

福音書ê著者所第一關心ài記載ê，to̍h是chit-ê民眾ê傳教ê事。論到過去一切ê事情，in不過是看做teh預備chit-ê故事，看做是chit-ê故事ê嚴肅ê背景niā-niā。咱是已經有講究hit-ê大ê背景，to̍h是有講起伊所出發來hit-ê親切ê世界，有抱一个永遠ê計畫，tī老早ê中間有teh準備伊ê來到，也有講起偤太ê眾先知人ê歷史，彌賽亞ê深望以及hiah-ê外邦ê世界有án怎tī無意識ê中間，來替伊準備活動ê舞台ê事。後來有講起伊ê出世，伊ê細漢時，伊ê成年，也成做一个少年ê木匠，以及對將來伊所抱ê異象ê事。Κoh有講起伊有án怎放sak伊ê隱居ê生活，出發來傳教hit-ê大要緊ê時日，to̍h是有想伊ê洗禮，伊ê受試，伊siōng早來招少年ê同伴，初回訪問耶路撒冷以及tiàm-tī偤太山地hit-ê快樂ê傳道，也最後有講起行洗禮約翰受掠關監ê事。

在福音書ê著者ê計畫，以上所講hiah-ê，不過是做tī-chia所beh講chit-ê故事ê頭序而已。In lóng是khiā tī chit-ê故事，oa̍t-lìn-tńg來回想hiah-ê事實。In卻lóng是tùi hiah-ê事實來出發in ê筆。總是tùi chit點起所beh講ê故事，chiah實在是in所第一關心-·ê。

Taⁿ chit-ê新ê故事，有引chhōa咱行到tī一个新 ê城市。論hit-ê城市咱teh siàu念耶穌ê時，一般卻是khah無看做要緊ê。其實tī伊ê生涯中，有四个重要ê城市tī-·leh，to̍h是有百利恆，是伊出世ê所在；有拿撒勒，是伊大漢ê所在；有耶路撒冷，是伊死ê所在；koh有一位，to̍h是近tī加利利ê迦百農，是一个細細ê討魚人ê街市，是伊tī加利利生活ê中心，是咱chit時 tio̍h kah伊做伙 tiàm khah加一年久ê所在。

Chit時起，咱所ài beh講-·ê，to̍h是迦百農ê故事。

論起chit-ê加利利傳教ê故事，咱所第一重要ê材料to̍h是共觀福音書。論chit點約翰福音書是無jōa有thang做咱ê幫助。約翰未寫伊ê福音書ê以前，共觀福音書ê著者，to̍h已經進前十分講了，所以約翰是lóng無講啥物。

咱chit時 tī-chia來做伙想共觀福音書ê問題，照看是不止合宜。Ài咱進前ē記得一項，to̍h是in ê冊bē-tàng tú-tú講是咱ê主ê傳記。In不過是kā siōng早ê學生所ē記得，論咱ê主ê事蹟kah談話來khioh做伙，又koh khah常是無照實在ê次序來編輯。

初代ê基督徒，其實是無有實在照次序來寫論咱ê主ê傳記。In所知-·ê，khah大面是kan-taⁿ tī ta̍k-ê禮拜日tī教會所學習-·ê niā-niā。又koh所聽見-·ê，chē-chē是làng-chām làng-chām，lóng無相聯絡tī-·leh，是親像咱ê「主日神糧」，á是thang講教會有tùi hiah-ê bat看見，bat聽見主ê人來得tio̍h一个一般所teh流傳ê故事。論頭chām ê次序，in卻是知影，to̍h是伊有化身來出世，有受洗禮koh有受試。又koh論路尾chām ê次序，in也是知影，to̍h是伊有上耶路撒冷，受人ê審判，然後有受釘tī十字架，有koh活，最後有上天。總是tī hit中間ê歷史，to̍h是論伊tī地面上ê生活ê中心ê故事，雖然in有深知hit-ê事實，有kā伊所tú-tio̍h ê kô-kô ê事件以及談話lóng刻tiâu tī心裡，iáu-koh in khah常是bē-tàng照四正ê次序來排列。Chit-ê結果有顯出tī in ê手所寫ê福音書；所以咱thang講chiah-ê福音書不過是teh記述初代ê基督徒，嘴所teh傳授ê福音niā-niā。共觀福音書thang講是tùi初代基督徒ê主ê傳記，所翻譯ê冊，to̍h是照hiah-ê著者所khiā起ê地方ê流傳，á是hiah-ê親目看見ê人ê見證，á是著者所加添聚集ê消息，來編輯ê冊。

Taⁿ福音書中，第一進前寫-·ê to̍h是馬可，又koh咱若是ē記得馬可福音書，大面lóng是記述彼得日常所teh說教-·ê，確實是ē hō͘ chit-ê加利利時代ê故事加添真有活氣kah趣味tī-·leh。論主ê生活，馬可本身卻是無啥物到jōa知影，總是馬可有kah彼得做至密ê朋友，也彼得有稱呼馬可講：「我ê kiáⁿ馬可。」Chit-ê彼得是比別个學生koh-khah深知主ê生涯ê人。

Tī下面所記chit節ê話，照今á日一般ê聖冊學者所承認-·ê，to̍h是hit-ê tú-tú約翰死了無jōa久做Hi-lia̍p-pho-li̍p ê監督Pa-pi-a(Papias)，所見證ê話，伊ê話講： 「馬可，to̍h是彼得ê解釋者，有照真實，卻是無照次序，kā彼得所傳，論基督有án怎講án怎做，一切ê事記載tī伊ê冊裡。馬可本身卻是m̄-bat聽見主ê話，亦m̄是伊ê學生，總是伊是彼得ê學生。彼得有照及時ê欠缺(伊ê聽道者)來教示人，也卻是無照次序。所以thang講馬可是無有錯誤tī-·leh。因為伊有關心一項，to̍h是無忽略伊所聽見-·ê，也無用錯誤ê法度來寫伊ê冊。」

咱差不多thang講馬可福音書是彼得ê福音書。所以咱若用chit-ê意思來讀馬可福音書，hit時咱ē發見tio̍h chē-chē有趣味ê事實，teh暗示tī hit-ê背後有彼得tī-·leh。譬喻來講，咱讀tio̍h耶穌tī迦百農歇睏tī彼得ê tau，亦聽見講一早起「天iáu不止暗」，伊有起來beh祈禱，hit時咱夠額thang想像，tī chit-ê故事ê背後有顯出彼得有án怎ē記得，伊有聽見tī hit早起耶穌tī隔壁房間teh振動ê腳步聲。

咱也thang tùi相像tī頂面所講hit-ê有權威者Pa-pí-a所見證ê話，來明白馬太有用in ê本地ê亞蘭話來寫一本冊，叫做“Logia”，to̍h是編輯咱ê主所講以及所行ê事。Hit本thang講是「主ê言行錄」。後來hoān-sè是伊本身á是別人，有參考馬可福音書chē-chē ê材料，續kā hit本“Logia”改khah大本，成做咱現時所有ê馬太福音書。

也咱thang phah算，路加上進前是有tùi伊ê本教會，大面是安提阿，來得tio̍h伊ê福音ê故事，總是後來伊有參考馬太，馬可，也免僥疑，照伊tī伊ê冊ê頭一章所講明ê款，猶原有參考chē-chē細本ê歷史冊，來得tio̍h真chē ê材料。咱tī khah後來ē知影，當tī伊teh跟tòe保羅ê中間，猶原有tùi所chih接tio̍h ê主ê學生，來得tio̍h真chē材料；hiah-ê學生的確有大大幫助伊，只是伊知影tī伊ê福音書中所teh講起，論耶穌beh上去耶路撒冷途中ê記憶，hit-ê獨一無二ê部分。

Tī chit三本ê福音書，卻lóng有真chē相像ê記事，teh講起咱ê主所行以及所講ê事，hō͘咱夠額詳細明白hit-ê事實；m̄-koh可惜in lóng無照想像ê次序teh講起，tùi án-ne咱是真oh得thang照實在ê順序，來做伙想耶穌tī加利利傳教ê歷史。

Chit時咱是已經便，做伙來想chit-ê加利利傳教ê歷史。

時是主後27年。Chit-ê歷史ê背景是tī加利利湖周圍ê地方，亦hit-ê中心點是伊ê故鄉，近tī湖邊ê迦百農。

Tī 進前chām，咱是講到耶穌遍行南pêng偤太ê鄉村，來宣傳福音ê事為止。咱卻猶原有講起tī「約翰已經關監」，hit時伊有向北pêng直直beh上起去加利利ê事，總是bōe tòe伊上起去到加利利ê 進前，咱有一時á久延chhiân tī南pêng ê所在，來chim-chiok想行洗禮約翰ê運命。Chit時咱thang自由來跟tòe伊行到tī加利利，來看伊tī湖ê周圍對民眾來傳教ê情景。

免僥疑伊beh到加利利ê途中，穩當有經驗tio̍h chē-chē項ê事實；不過真可惜，tī共觀福音書lóng bē-tàng聽tio̍h啥物消息。約翰有回想hit-ê消息來指示咱知，kan-taⁿ一chân ê事實，to̍h是teh講起in到撒馬利亞beh過去加利利ê時，有tú-tio̍h一个撒馬利亞ê婦人人，beh來chhiūⁿ水ê事。

咱thang想in大家行到加利利ê交界ê十字路頭ê時，耶穌有kah伊ê同伴，大面是彼得、安得烈、腓力，也hoān-sè約翰，大家相辭。耶穌有tùi西pêng直直過去；hoān-sè是beh tńg去in tau拿撒勒。也hiah-ê學生有tùi東pêng直直tńg去in ê故鄉koh去討魚。Hiah-ê學生是已經相當久離開in ê本鄉，也in ê工程chit時是lóng teh thèng候in。咱tio̍h ē記得chit時 in iáu-koh是做自由ê同伴。In是iáu未受伊ê揀召來擔當傳教ê tiāⁿ-tio̍h ê工。In不過是tī幾月日久ê中間來kah耶穌做伙享受hit-ê快樂ê經驗。Tī hit-ê快樂ê熱天，伊有chhōa in做伙四界行tī偤太ê山地。亦in有顯出獨獨是熱誠ê青年所有ê念頭來欽仰伊，崇拜伊做一个英雄。In穩當無bē記得hiah久ê經驗。

咱thang想in tī hit-ê交界來kah耶穌相辭了後，in穩當有用不止快樂，受大ê感激ê心，來Pôaⁿ山過niá tńg去in tau迦百農。因為in穩當至少有khǹg chē-chē款ê ǹg望tī-·leh，雖然in是iáu未有tiāⁿ-tio̍h ê約束，iáu-koh in確信有一日穩當ē得tio̍h應允來幫助伊一生ê大事業，亦大面in mā是猶原知影，koh無jōa久耶穌穩當ē tòe in來湖裡。

In大家tio̍h tī幾nā月日久，來離開耶穌，這事實免僥疑，是屬tī伊ê計畫ê一部分，koh是in所beh受ê訓練一个重要ê部分。耶穌是不止有尊重人ê人格，伊是決斷無beh催逼人ê心。伊是ài in有tú好ê時間thang來想。In teh thèng候ê時間，是不止有利益tī in ê心神。咱thang想像in大家，ta̍k日tī-teh討魚ê時，心神也teh thèng候伊來，teh談論伊ê事，心心念念to是teh思想伊，teh試看tio̍h án怎chiah thang koh-khah來疼痛伊。親像án-ne，in有tī無意識ê中間，有勻勻á準備in ê心thang來擔當in tī將來所beh做ê偉大ê工程。

耶穌有ka-kī一人，順hit條拿撒勒ê道路，直直ǹg西去，也親像án-ne，伊有直直行到in lóng無看見伊ê人。所以tī相離別hit幾禮拜ê中間，耶穌所有經驗tio̍h啥物tāi-chì，學生中是lóng無人ē曉thang講起。照咱所ē-thang判斷，伊是意愛ka-kī一个tī-·leh，iáu-koh伊ē-thang歇睏到啥款，專專是看眾人beh容允伊到啥物程度niā-niā。因為伊ê名聲已經有遍傳tī四方，也加利利ê人lóng有teh講起，伊tī耶路撒冷當節期中所行一切ê事。「因為in本身亦有去赴節期。」總是咱thang phah算伊是意愛有tú好ê時間thang ka-kī一人來三思伊ê計畫。咱也thang phah算tī in ê會堂以及暗時有集會ê時，beh有chē-chē 庄腳人就近伊；也hit時伊有教示in chē-chē項奇異ê事，hō͘ in明白伊ê父有án怎teh看顧in，續講起tī地面上伊所計畫ài beh建設ê上帝ê國。總是除了tī約翰ê記憶中，所有指示咱知chit一chân細細ê事件，以外咱lóng無聽見啥物。

To̍h是有一日，當伊四界teh行ê時，伊有koh行到加利利ê迦拿。咱thang料想伊有歇睏tī「加利利ê迦拿人拿但業」ê tau，因為tī無幾月日前，tī hit chōa不止thang siàu念ê旅行ê時，伊有引chhōa伊來入tī in ê群，來kah耶穌做好ê朋友做伙交陪。咱thang想tī有一暗，耶穌行路到真厭倦ài beh來歇睏tī伊ê厝ê時，伊穩當有用恭敬歡喜ê心來chih接耶穌chiah tio̍h。咱thang想伊tī隔早起有kā伊ê花園，以及伊所經驗tio̍h精神上ê轉機ê無花果樹腳ê所在，來hō͘伊看。Tī hit日，耶穌bat為tio̍h伊hō͘水變做酒hit-ê迦拿ê少年ê新娘，穩當真歡喜來歡迎伊；試想，這kám有啥物thang僥疑ê所在?實在耶穌tī hit一兩日ê中間，來歇睏tī hit款朋友ê厝，是真正快樂ê事。

可惜無有夠jōa-chē時間thang容允伊歇睏伊ê心神。因為伊到加利利ê消息是遍傳tī hit-ê四方，Chit時全加利利lóng搖choah-·起來。Chit時相離有二十英里路ê迦百農ê人，lóng gia̍h頭teh thèng候伊，因為hiah-ê少年ê學生，有帶chē-chē gâu感動人ê消息tńg去in tau迦百農。In有宣傳講tī加利利hit-ê出名ê人，ē liâm-piⁿ到咱ê城。Tùi án-ne有chē-chē跛腳teh痛疼-·ê，以及有 kiáⁿ兒破病ê婦人人。心內khǹg ǹg望teh奇怪想講hit-ê大ê醫生若來，m̄知ē-thang幫助咱á-bē。

咱tī-chia ài來想約翰所有講起ê一chân ê事件。耶穌iáu-koh kah拿但業以及迦拿ê少年ê新娘tiàm-tī迦拿ê時，相離二十英里路ê迦百農，tī hit-ê khah好額ê人teh tiàm ê頂面街，有一口灶tú-tio̍h真悽慘ê事，to̍h是有希律王ê「人臣」khiā起tī-hia，伊ê孤kiáⁿ破病teh-beh死。伊有聽見人tī城裡lóng teh風聲講耶穌teh beh來lah。總是耶穌hoān-sè ē khah慢到。咱thang想像，hit-ê gín-á ê老母有熱誠喉叫講：「Hé，m̄-thang kan-taⁿkhiā tiàm chia thèng候伊來！伊to已經來到tī迦拿lah。Κiám-chhái伊ē-thang來救咱ê細kiáⁿ！」

Hit暗gín-á ê老父，to̍h緊緊jiok去迦拿，就近耶穌講：「先生ah，你ē-thang落來去醫治我ê kiáⁿbōe？因為伊teh-beh死lah!」

咱ê主有常常失望咱，因為咱teh迫切欣慕伊，是kan-taⁿ看伊是一个醫生ê時niā-niā，以外照看to̍h khah無致意伊，照看是無啥物人teh關心tī伊ê福音以及伊ê國。伊to̍h憂愁來看chit-ê人，也看伊實在是teh代表一般ê非精神ê態度，to̍h講：「若無看見神蹟奇事，lín的確m̄信。」

Hit-ê可憐ê老父聽了lóng無了解伊ê話。卻伊mā無要緊ài beh了解hit-ê意思。「主ah，趁我ê細kiáⁿiáu未死，落來去！」耶穌是bē-tàng拒絕伊hit款熱誠ê請求。Tī 一時á久，伊hit-ê有氣力ê思想有進前tī hit-ê相離遠遠ê gín-á ê厝，也有了解chit-ê人心內所teh痛苦ê事，to̍h kā講：「去ah，你ê kiáⁿ活lah。」耶穌有顯出一種ê面貌hō͘伊看了ē生起確信，伊to̍h lóng無僥疑。隔早起，伊有khiâ伊hit隻馬出力直直走到beh有看tio̍h迦百農ê時，伊有tú-tio̍h伊ê婦人人所差來ê奴僕，來報伊歡喜ê消息，hō͘伊知影伊ê kiáⁿ是已經活lah。「請kā我講啥物時chiah khah好？」「昨日晝一點鐘熱有退。」

王ê人臣知，hit時tú-tú是耶穌講你ê kiáⁿ活lah ê時。Tùi án-ne伊本身kah全家to̍h lóng信伊。In有得tio̍h一項比in kiáⁿê活命koh-khah寶貝ê事。Hit一家，to iáu m̄-bat見tio̍h伊ê面，iáu-koh為tio̍h伊ê親切有siàu念tio̍h in ê細kiáⁿ，tùi án-ne生出感謝ê心，續lóng成做迦百農ê siōng早ê學生。Tùi tī人有hit款ē曉得感恩ê心，上帝有得tio̍h伊ê上好ê kiáⁿ兒。親像講：「耶和華賞賜我大恩，我beh用啥物來報答伊？」

親像án-ne，chit-ê希律王ê人臣以及in tau ê事，是無koh顯出tī chit-ê故事。Κiám-chhái是án-ne，總是咱tī-chia有一項sim-sek ê推測tī-·leh。

屬tī希律ê人，有kan-taⁿ兩个人顯出tī khah後來ê故事，to̍h是過了幾nā年後，咱有讀tio̍h hit-ê kah希律同培養ê Má-liām，伊是保羅ê同伴。總是比chit-ê事明顯khah 早tī 進前，咱有讀tio̍h講：「有希律ê管家，Khó͘-sat ê bó͘ Iok-a-ná，…。以外iáu有chē-chē婦人人lóng為tio̍h hit-ê死去ê基督哀傷流目屎。咱thang料想，hoān-sè chit-ê Iok-a-ná是hit-ê希律王ê人臣ê婦人人；是hit-ê破病tī迦百農ê細漢gín-á ê老母。因為自古及今，婦人人是khah常快快接納耶穌，續gâu服事伊。

Chit-ê人臣ê家族是無liâm-piⁿ有機會thang親身見耶穌ê面，thang tùi伊來表示感恩ê心。我teh寫chit本基督傳ê時，tī我ê面前有掛一幅地圖，也tī圖裡有畫hit-ê加利利湖邊ê大路，經過迦拿了後，有彎彎oat-oat直直thàng落去到迦百農。Hit條路有經過chē-chē坎坎坷坷廣闊ê庄腳，也途中ê景緻是不止súi，因為山裡ê花木tī春天時lóng有相爭teh開花，teh puh-íⁿ。咱thang想像hit-ê「人臣」有騎伊ê馬tiàm-tī chit條道路頂出力teh跑，迫切ài beh緊緊tńg去見tio̍h伊ê細kiáⁿ。咱thang想像，咱ê主本身tī數日後猶原有行chit條路，來開始伊ê傳道ê工tī加利利ê地方。離開迦拿行óa有幾nā里ê路站，tú-tú beh出hit-ê山嶺ê口面ê時，to̍h有thang看見tī hit-ê山下有加利利ê湖，有Ko-lia̍p-sèng，有Pek-sài-tāi，以及迦百農等，lóng chak做伙tī hit-ê湖ê西pêng ê岸頂。咱thang想像hit時彼得、安得烈，腓力，以及其他，有來tī路裡迎接耶穌，亦迦百農ê城裡人大家聚集kui群，大家青gîn-gîn來注意看in ê厝邊有kah hit-ê生份ê拉比做伙 teh行tī路裡。

有一个抽稅-·ê，叫做馬太，tī hit日有坐tī公路邊ê稅關，hoān-sè有注意來看hit-ê teh來ê生份人。數年後，伊猶是ē記得hit時ê情景，也續有了解hit-ê要緊ê意義，to̍h寫tī伊ê福音書講：「耶穌有離開拿撒勒去迦百農khiā起；chit所在tī海邊，tī Se-pò͘-lûn kah La̍p-tāi-lī ê交界；是beh應驗早託先知以賽亞所講-·ê，講： Se-pò͘-lûn ê地，La̍p-tāi-lī ê地， 沿海墘ê路， 約旦ê河外， 外邦ê加利利； 坐tī烏暗ê人民 Bat看見大光； 坐tī死蔭ê地-·ê， 有光起來照in。」 親像án-ne，耶穌有到迦百農。