《綠色短評》

 | | | 轉寄

Chit遍美國真正起pháiⁿ ah！

作者 李南衡, ChoânTâijī/全台字 by Chng Hūiphêng 2021.05.16

Choânbîn Tâioânjī pán/全民台灣字版簡稱ChoânTâiJī

Chit piàn Bíkok chinchiàⁿ khí pháiⁿ ah!

Sìgo̍eh jīit, Bíkok Chhamgīīⁿ Gōakau Koanhē Úigoânhōe thongkòe <2021 Chiànlio̍k Kēngcheng Hoat> chhóàn, che sī iû kai úigoânhōe chúse̍k, Bînchútóng ê Menendez kah kai úigoânhōe ê chiósò͘tóng léngsiù, Kiōnghôtóng ê Risch nn̄g lâng liânmiâ thêchhut·ê. Chitê hoatàn tio̍h koh sàngkau Chhamgīīⁿ choânthé hōegī símgī, engkai ē tittio̍h nn̄g tóng chichhî thongkòe, liáuāu chiah iû chóngthóng chhiamsú senghāu si̍tsi.

　　Chitê hoatàn ū kúitiám te̍ksek, tēit, Bíkok Chhamgīīⁿ Gōakau Úigoânhōe í 21 pí 1 ê aptòsèng písò͘ thongkòe. Sìgo̍eh jīit, kai úigoânhōe hoatpiáu siaⁿbêng kóng, thongkòe chitê hoatàn piáusī nn̄g tóng ha̍pchok liáu chiâⁿ hósè. Tējī, chitê hoatàn ê lāṳông ū kā gōakau chiànlio̍k, kunsū pō͘sū, kèta̍tkoan kēngcheng, kakiông Bíkok kēngchengla̍t lóng pauhâm chāilāi, sīmchì liân atchè Tiongkok " lia̍hto̍atsèng kokchè kengchè hêngûi" mā lóng ū kì chāilāi. Tēsaⁿ, chitê hoatàn hibāng kā Tiongkok insò͘ tòngchò kuiê Bíkok chènghú iusian khólī ê tùisiōng, múi chi̍tê liânpang pō͘mn̂g kah kikò͘ lóng tio̍h chítēng chi̍t miâ hù pō͘tiúⁿ kip ísiōng ê kokip koaⁿoân, chiamtùi Bíkok kah Tiongkok ê chiànlio̍k kēngcheng chìnhêng chèngchhek hia̍ptiau, liânpang ūsoàn mā engkai kah Tiongkok kēngcheng ê chiànlio̍k póchhî ittì. Chhiūⁿkóng chuchō͘ Bíkok kongsi kā kiòngèngliān sóa chhut Tiongkok, símcha Tiongkok tùi Bíkok koténg kàuio̍k kah giánkiù kikò͘ ê chuchō͘ kah sianghong chhiamtēng ê khèiok. Tēsì, múi nî ēng 3 ek bíkim siatli̍p "tùikhòng Tiongkok énghióngla̍t kikim", hibāng ùi thêko "Ittài Itlō͘" thàubêngtō͘ kàu táⁿkek bānglō͘ ké siausit, lóng ētàng chekke̍k tùikhòng Pakkiaⁿ ê "hūbīn énghióng". Tēgō͘, Bíkok mā chiamtùi kakī "āubóemn̂g" La̍hteng Bíchiu chhùpiⁿ thâubóe choh siúpī, chhuitōng Bíchiu Khaihoat Gînhâng chengchu 800 ek bíkim, hoánkek Tiongkok tī Tionglâm Bíchiu khoktōa énghióngla̍t ê chiohtāi pò͘kio̍k. Tēla̍k, chitê hoatàn nā chèngsek thongkòe, Bíkok Kokchè Mûithésú ( ēbīn ū Bíkok Chṳm kah Chūiû Achiu tiāntâi ) múinî ē tittio̍h 1 ek bíkim ūsoàn; Bíkok chènghú mā ē tī 2022 kàu 2026 múinî hiòng gōakok thêkiong 6.55 ek bíkim ê oânchō͘, hia̍pchō͘ chiahê kokka bé Bíkok chè búkhì, ho̍kbū kah pôehùn, kakiông Ìnthài khue̍k ê hônggū lêngle̍k; tī bānglō͘ anchoân hongbīn, mā ē tâuji̍p 1 ek bíkim hia̍pchō͘ sinheng chhītiûⁿ choh sò͘ūi kichhó͘ kiànsiat, chhiokchìn Bíkok ê kisu̍t chhutkháu. Chòeāu chi̍t tiám, hoatàn tē 213 cheh piáuta̍t kokhōe ê chèngchhek sī, Bíkok Kokbūīⁿ kah kîtha chènghú kikoan engkai í kah kîtha gōakok chènghú lâi’óng ê miâchheng kah kuihoān kâng chi̍tê hongsek, kah "Tâioân kengiû bînchú soánkí só͘ sánseng ê chènghú" ónglâi. Che sī Bíkok sêngbûn hoatàn tiong, thâuchi̍t piàn í "chènghú" chhengho͘ Tâioân. Hoatàn kā Tâioân kah "Ìnthài khue̍k" 36 ê kokka pâi chohhóe, kikhiáusèng kā Tâioân kah kîtha "kokka" kāngténg tùithāi.

Lán thiaⁿ Tiongkok Gōakaupō͘ hoatgiânjîn, okchhihchhih ê chiànlông Tiō li̍pkian ánchóaⁿ kóng,"Tionghong tùi iúkoan gīoân thêchhut ê siongkoan gīàn piáusī kiankoat hoántùi" , "góa goānì tiôngsin , Tionghong tìle̍k tī kah Bihong hoattián put chhiongtu̍t put tùikhòng, hō͘siong chuntiōng, ha̍pchok tàutīn iâⁿ ê koanhē. Bihong iúkoan jînsū engkai khehkoan lísèng khòaⁿthāi Tiongkok kah TiongBí koanhē, thêngchí chhuisak iúkoan sia̍p Hôa siauke̍k gīàn ". Náchhiūⁿ chi̍t chiah iûⁿá leh! Ánne lán tio̍h chaiiáⁿ, chit piàn Bíkok chinchiàⁿ khí pháiⁿah! (210507)

Chù, Menendez (Bob Menendez) Risch (Jim Risch) Engbûn miâ kantāⁿ chhamkhó

Pe̍h-ōe-jī-pán/白話字版

Chit piàn Bí-kok chin-chiàⁿ khí pháiⁿ ah!

Sì-go̍eh jī-it, Bí-kok Chham-gī-īⁿ Gōa-kau Koan-hē Úi-goân-hōe thong-kòe <2021 Chiàn-lio̍k Kēng-cheng Hoat> chhó-àn, che sī iû kai úi-goân-hōe chú-se̍k, Bîn-chú-tóng ê Menendez kah kai úi-goân-hōe ê chió-sò͘-tóng léng-siù, Kiōng-hô-tóng ê Risch nn̄g lâng liân-miâ thê-chhut-·ê. Chit-ê hoat-àn tio̍h koh sàng-kau Chham-gī-īⁿ choân-thé hōe-gī sím-gī, eng-kai ē tit-tio̍h nn̄g tóng chi-chhî thong-kòe, liáu-āu chiah iû chóng-thóng chhiam-sú seng hāu si̍t-si.

　　Chit-ê hoat-àn ū kúi-tiám te̍k-sek, tē-it, Bí-kok Chham-gī-īⁿ Gōa-kau Úi-goân-hōe í 21 pí 1 ê ap-tò-sèng pí-sò͘ thong-kòe. Sì-go̍eh jī-it, kai úi-goân-hōe hoat-piáu siaⁿ-bêng kóng, thong-kòe chit-ê hoat-àn piáu-sī nn̄g tóng ha̍p-chok liáu sêng hó-sè. Tē-jī, chit-ê hoat-àn ê lāi-iông ū kā gōa-kau chiàn-lio̍k, kun-sū pō͘-sū, kè-ta̍t-koan kēng-cheng, ka-kiông Bí-kok kēng-cheng-la̍t lóng pau-hâm chāi-lāi, sīm-chì liân at-chè Tiong-kok " lia̍h-to̍at-sèng kok-chè keng-chè hêng-ûi" mā lóng ū kì chāi-lāi. Tē-saⁿ, chit-ê hoat-àn hi-bāng kā Tiong-kok in-sò͘ tòng-chò kui-ê Bí-kok chèng-hú iu-seng khó-lī ê tùi-siōng, múi chi̍t-ê liân-pang pō͘-mn̂g kah ki-kò͘ lóng tio̍h chí-tēng chi̍t miâ hù pō͘-tiúⁿ kip í-siōng ê ko-kip koaⁿ-oân, chiam-tùi Bí-kok kah Tiong-kok ê chiàn-lio̍k kēng-cheng chìn-hêng chèng-chhek hia̍p-tiau, liân-pang ū-soàn mā eng-kai kah Tiong-kok kēng-cheng ê chiàn-lio̍k pó-chhî it-tì. Chhiūⁿ-kóng chu-chō͘ Bí-kok kong-si kā kiòng-èng-liān sóa chhut Tiong-kok, sím-cha Tiong-kok tùi Bí-kok ko-téng kàu-io̍k kah gián-kiù ki-kò͘ ê chu-chō͘ kah siang-hong chhiam-tēng ê khè-iok. Tē-sì, múi nî ēng 3 ek bí-kim siat-li̍p "tùi-khòng Tiong-kok éng-hióng la̍t ki-kim", hi-bāng ùi thê-ko "It-tài It-lō͘" thàu-bêng-tō͘ kàu táⁿ-kek bāng-lō͘ ké siau-sit, lóng ē-tàng chek-ke̍k tùi-khòng Pak-kiaⁿ ê "hū-bīn éng-hióng". Tē-gō͘, Bí-kok mā chiam-tùi ka-kī "āu-bóe-mn̂g" La̍h-teng Bí-chiu chhù-piⁿ thâu-bóe choh siú-pī, chhui-tōng Bí-chiu Khai-hoat Gîn-hâng cheng-chu 800 ek bí-kim, hoán-kek Tiong-kok tī Tiong-lâm Bí-chiu khok-tōa éng-hióng-la̍t ê chioh-tāi pò͘-kio̍k. Tē-la̍k, chit-ê hoat-àn nā chèng-sek thong-kòe, Bí-kok Kok-chè Mûi-thé-sú ( ē-bīn ū Bí-kok Chi-im kah Chū-iû A-chiu tiān-tâi ) múi-nî ē tit-tio̍h 1 ek bí-kim ū-soàn; Bí-kok chèng-hú mā ē tī 2022 kàu 2026 múi-nî hiòng gōa-kok thê-kiong 6.55 ek bí-kim ê oân-chō͘, hia̍p-chō͘ chiah-ê kok-ka bé Bí-kok chè bú-khì, ho̍k-bū kah pôe-hùn, ka-kiông Ìn-thài khu-e̍k ê hông-gū lêng-le̍k; tī bāng-lō͘ an-choân hong-bīn, mā ē tâu-ji̍p 1 ek bí-kim hia̍p-chō͘ sin-heng chhī-tiûⁿ choh sò͘-ūi ki-chhó͘ kiàn-siat, chhiok-chìn Bí-kok ê ki-su̍t chhut-kháu. Chòe-āu chi̍t tiám, hoat-àn tē 213 cheh piáu-ta̍t kok-hōe ê chèng-chhek sī, Bí-kok Kok-bū- īⁿ kah kî-tha chèng-hú ki-koan eng-kai í kah kî-tha gōa-kok chèng-hú lâi-óng ê miâ-chheng kah kui-hoān kâng chi̍t-ê hong-sek, kah "Tâi-oân keng-iû bîn-chú soán-kí só͘ sán-seng ê chèng-hú" óng-lâi. Che sī Bí-kok sêng-bûn hoat-àn tiong, thâu-chi̍t piàn í "chèng-hú" chheng-ho͘ Tâi-oân. Hoat-àn kā Tâi-oân kah "Ìn-thài khu-e̍k" 36 ê kok-ka pâi choh-hóe, ki-khiáu-sèng kā Tâi-oân kah kî-tha "kok-ka" kāng-téng tùi-thāi.

Lán thiaⁿ Tiong-kok Gōa-kau-pō͘ hoat-giân-jîn, ok-chhih-chhihê chiàn-lông Tiō li̍p-kian án-chóaⁿ kóng,"Tiong-hong tùi iú-koan gī-oân thê-chhut ê siong-koan gī-àn piáu-sī kian-koat hoán-tùi" , "góa goān-ì tiông-sin , Tiong-hong tì-le̍k tī kah Bi-hong hoat-tián put chhiong-tu̍t put tùi-khòng, hō͘-siong chun-tiōng, ha̍p-chok tàu-tīn iâⁿ ê koan-hē. Bi-hong iú-koan jîn-sū eng-kai kheh-koan lí-sèng khòaⁿ-thāi Tiong-kok kah Tiong-Bí koan-hē, thêng-chí chhui-sak iú-koan sia̍p Hôa siau-ke̍k gī-àn ". Ná-chhiūⁿ chi̍t chiah iûⁿ-á leh! Án-ne lán tio̍h chai-iáⁿ, chit piàn Bí-kok chin-chiàⁿ khí pháiⁿah! (210507)

Chù, Menendez (Bob Menendez) Risch (Jim Risch) Eng-bûn miâ kan-tāⁿ chham-khó

四月二一，美國參議院外交關係委員會通過《2021戰略競爭法》草案，che是由該委員會主席、民主黨ê梅年德茲kah該委員會ê少數黨領袖、共和黨ê李詩兩人聯名提出ê。Chit-ê法案tio̍h koh送交參議院全體會議審議，應該會得tio̍h兩黨支持通過，了後才由總統簽署生效實施。

　　Chit-ê法案有幾點特色：第一，美國參議院外交委員會以21比1ê壓倒性比數通過。四月二一，該委員會發表聲明講，通過chit-ê法案表示兩黨合作了誠好勢。第二，chit-ê法案ê內容有kā外交戰略、軍事部署、價值觀競爭、增強美國競爭力lóng包涵在內，甚至連at制中國「掠奪性國際經濟行為」mālóng有記在內。第三，chit-ê法案希望kā中國因素當作歸个美國政府優先考慮ê對象，每一个聯邦部門kah機構lóng tio̍h指定一名副部長級以上ê高級官員，針對美國kah中國ê戰略競爭進行政策協調，聯邦預算mā應該kah中國競爭ê戰略保持一致。像講資助美國公司kā供應鏈徙出中國，審查中國對美國高等教育kah研究機構ê資助kah雙方簽訂ê契約。第四，每年用3億美金設立「對抗中國影響力基金」，希望ùi提高「一帶一路」透明度到打擊網路假訊息，lóngē-tàng積極對抗北京ê「負面影響」。第五，美國mā針對家己「後尾門」拉丁美洲厝邊頭尾作守備，推動美洲開發銀行增資800億美金，反擊中國tī中南美洲擴大影響力ê借貸佈局。第六，chit-ê法案若正式通過，美國國際媒體署（下面有美國之音kah自由亞洲電台）每年會得tio̍h 1億美金預算；美國政府mā會tī 2022到2026每年向外國提供6.55億美金ê援助，協助chiah-ê國家買美國製武器、服務kah培訓，加強印太區域ê防禦能力；tī網路安全方面，mā會投入1億美金協助新興市場作數位基礎建設，促進美國ê技術出口。最後一點，法案第213節表達國會ê政策是：美國國務院kah其他政府機關應該以kah其他外國政府來往ê名稱kah規範仝一个方式，kah「台灣經由民主選舉所產生ê政府」往來。Che是美國成文法案中，頭一遍以「政府」稱呼台灣。法案kā台灣kah「印太區域」36个國家排作夥，技巧性kā台灣kah其他「國家」同等對待。

咱聽中國外交部發言人、ok-chhih-chhihê戰狼趙立堅按怎講：「中方對有關議員提出ê相關議案表示堅決反對」、「我願意重申，中方致力tīkah美方發展不衝突不對抗、互相尊重、合作tàu陣贏ê關係。美方有關人士應該客觀理性看待中國kah中美關係，停止推sak有關涉華消極議案」。那像一隻羊áleh！án-ne咱tio̍h知影，chit遍美國真正起pháiⁿah！ (210507)

註：梅年德茲（Bob Menendez）　李詩（Jim Risch） 英文名僅供參考