《綠色短評》

 | | | 轉寄

真假柯文哲，toh一位是本尊？

作者 李南衡, ChoânTâijī/全台字 by Chng Hūi-phêng 2023.11.19




Choânbîn Tâioânjī pán/全民台灣字版簡稱ChoânTâiJī


《 Le̍ksek toánphêng 》　 Lí Lâmhêng

　　　　　Chinké Koa Bûntiat, toh chi̍t ūi sī púnchun?

Sìgoe̍h jīla̍k, 《 Oánkiàn cha̍pchì 》 khanteng Liânha̍pkok hoatpò͘ 2023 nî "Sèkài hēnghok pòkò", Tâioân pâimiâ tē 27, pí Ji̍tpún, Hânkok, Tiongkok khah koân, tī Achiu pâi tī tēsì miâ. Chi̍tê kokka ê "hēnghok kám", kah kokka ê châile̍k pēng bô ti̍tchiap koanhē. Hēnghok ê tiōngiàu koankiàn insò͘, pauhâm sinsim kiānkhong, jînchè koanhē, siuji̍p kah chiūgia̍p, phíntek kah bítek, siāhōe chichhî, kòjîn soánte̍k chūiû, ū hāulêng koh chhengliâm ê chènghú. Kîtiong siāhōe chichhî sī chí, ittàn nā tú tio̍h khùnlân ê sî, ū lâng ē chhutchhiú pangbâng góa. Bítek sī chí khéng pangbâng ū khùnlân ê lâng. Thó͘níkî tōa tētāng, Ji̍tpún tōa tētāng, Tiongkok Sùchhoan tōa tētāng, lán kám kah toh chi̍t ūi chaibîn ū se̍ksāi? bô. Lán sī ánchóaⁿ ē koan chîⁿ, koan bu̍tchu, sīmchì phài kiùlântūi kóaⁿ khì kiù chai? inūi jîntō chúgī ê siūⁿhoat sī, tī sèkài siōng nā iáu ū chi̍tê lâng teh siūkhó͘, tio̍h ná chhinchhiūⁿ lán kakī teh siūkhó͘. Tâioân lâng tio̍h sī inūi ū chit chióng koansim pa̍tlâng, hoaⁿhí pangchō͘ pa̍tlâng ê bítek, chiàⁿ sī Tâioân lâng ū hēnghok kám ê goânin chi it.

　　 Sinbûn pòtō, cha̍pitgoe̍h chhela̍k àmsî, Bînchiòngtóng chóngthóng chhamsoánjîn Koa Bûntiat chhutse̍k Kohiông Tāiha̍k Chèngtī kauhōetiám iánkáng. Kah tāiha̍kseng tùi tâm ê sî, thàulō͘ i cháchêng choh Tâipak chhītiúⁿ ê sî, siōng kài thóià ê sī siáⁿmi̍h? múipiàn chhut chhiaeh, chhiūⁿkóng siáⁿmi̍h 普悠瑪 sūkò͘, tētāng téng chailān ê sî, tio̍h koan chi̍tkò goe̍h ê sinsúi. Tâioân thianchai tēpiàn koh hiahni̍h chē,"góa iā bô thamu, góa beh ná ū hiah chē chîⁿ thang koan leh? ta̍k piàn nā beh koan chi̍t kò goe̍h sinsúi, góa tio̍h chin siūkhì. "Khòaⁿtio̍h chitê pòtō, chinchiàⁿ hō͘ lán tōatōa kiaⁿ chi̍t tiô.

　　 Siūⁿkhí 2018 nî jīgoe̍h chhela̍k pòaⁿmê 11 tiám 50 pun, Hoalian hoatseng kuibô͘ 6.2 kip ê tētāng, giâmtiōng kah ū kúi tòng tōalâu tangtó saioai. Nn̄g kang āu ê jīgoe̍h chhepeh, tongsî sinûi Tâipak chhītiúⁿ ê Koa Bûntiat tī bīnchheh ánne kóng, tētāng ētàng kā kiàntio̍kbu̍t chìn tókhì, tānsī chìn bē tò Tâioân lâng ê thoânkiat. Lí khòaⁿ Koa Bûntiat chhītiúⁿ hôténg ê khìphek! Koa chhītiúⁿ tī bīnchheh téngbīn kóng, Hoalian sī jînkan chēngthó͘, góa ta̍k piàn khì kàu hia, simlêng lóng ē tittio̍h pêngchēng, chit piàn kiông chìn chōsêng liáu giâmtiōng ê súnhāi, góa ē koanchhut chi̍t kò goe̍h ê sinsúi, mā hibāng ta̍kê chòhóe lâi chànchō͘, pangchō͘ kó͘lē chaibîn tō͘kòe lânkoan, mā pangchō͘ Hoalian tiôngsin khiā khí·lâi.. M̄nā ánne, Koa Bûntiat chhītiúⁿ mā choankang kā chīnchài koankhoán choanhō͘ siá tī ēbīn, hongpiān ta̍kê kià chîⁿ. Tongsî ê Tâipak chhītiúⁿ Koa Bûntiat si̍tchāi ūkàu chàn, chinchiàⁿ ta̍ttit lâng chunkèng!

　　 Būntê sī, kináji̍t ê Koa Bûntiat kah gō͘ nî chêng 2018 nî ê Koa Bûntiat, tàuté toh chi̍t ūi chiah sī chinchiàⁿ ê Koa Bûntiat? nāsī kináji̍t beh soán chóngthóng ê Koa Bûntiat chiah sī chinchiàⁿ ê Koa Bûntiat, lán beh khó͘khǹg Koa Bûntiat khì tha̍k kó͘chá kó͘chá Bêngchu kóng ê chi̍t kù ōe,"lâng kai ū putjím lâng chi sim." ìsù sī kóng múi chi̍tê lâng lóng ū chhekún thiàⁿsioh pa̍tlâng ê sim. Ēbīn chiap lo̍hkhì kóng,"bô chhekún chi sim, hui lâng· iā."ìsù sī kóng bô chhekún thiàⁿsioh pa̍tlâng ê sim·ê, m̄ sī lâng.

　　 Chinké Koa Bûntiat, toh chi̍t ūi sī púnchun? (231110)

Chù, 普悠瑪　　 chhiáⁿ liām Hôagí


Pe̍h-ōe-jī-pán/白話字版


《 Le̍k-sek toán-phêng 》　 Lí Lâm-hêng

　　　　　Chin-ké Koa Bûn-tiat, toh chi̍t ūi sī pún-chun?

Sì-goe̍h jī-la̍k, 《 Oán-kiàn cha̍p-chì 》 khan-teng Liân-ha̍p-kok hoat-pò͘ 2023 nî "Sè-kài hēng-hok pò-kò", Tâi-oân pâi-miâ tē 27, pí Ji̍t-pún, Hân-kok, Tiong-kok khah koân, tī A-chiu pâi tī tē-sì miâ. Chi̍t-ê kok-ka ê "hēng-hok kám", kah kok-ka ê châi-le̍k pēng bô ti̍t-chiap koan-hē. Hēng-hok ê tiōng-iàu koan-kiàn in-sò͘, pau-hâm sin-sim kiān-khong, jîn-chè koan-hē, siu-ji̍p kah chiū-gia̍p, phín-tek kah bí-tek, siā-hōe chi-chhî, kò-jîn soán-te̍k chū-iû, ū hāu-lêng koh chheng-liâm ê chèng-hú. Kî-tiong siā-hōe chi-chhî sī chí, it-tàn nā tú tio̍h khùn-lân ê sî, ū lâng ē chhut-chhiú pang-bâng góa. Bí-tek sī chí khéng pang-bâng ū khùn-lân ê lâng. Thó͘-ní-kî tōa tē-tāng, Ji̍t-pún tōa tē-tāng, Tiong-kok Sù-chhoan tōa tē-tāng, lán kám kah toh chi̍t ūi chai-bîn ū se̍k-sāi? bô. Lán sī án-chóaⁿ ē koan chîⁿ, koan bu̍t-chu, sīm-chì phài kiù-lân-tūi kóaⁿ khì kiù chai? in-ūi jîn-tō chú-gī ê siūⁿ-hoat sī, tī sè-kài siōng nā iáu ū chi̍t-ê lâng teh siū-khó͘, tio̍h ná chhin-chhiūⁿ lán ka-kī teh siū-khó͘. Tâi-oân lâng tio̍h sī in-ūi ū chit chióng koan-sim pa̍t-lâng, hoaⁿ-hí pang-chō͘ pa̍t-lâng ê bí-tek, chiàⁿ sī Tâi-oân lâng ū hēng-hok kám ê goân-in chi it.

　　 Sin-bûn pò-tō, cha̍p-it-goe̍h chhe-la̍k àm-sî, Bîn-chiòng-tóng chóng-thóng chham-soán-jîn Koa Bûn-tiat chhut-se̍k Ko-hiông Tāi-ha̍k Chèng-tī kau-hōe-tiám ián-káng. Kah tāi-ha̍k-seng tùi tâm ê sî, thàu-lō͘ i chá-chêng choh Tâi-pak chhī-tiúⁿ ê sî, siōng kài thó-ià ê sī siáⁿ-mi̍h? múi-piàn chhut chhia-eh, chhiūⁿ-kóng siáⁿ-mi̍h 普悠瑪 sū-kò͘, tē-tāng téng chai-lān ê sî, tio̍h koan chi̍t-kò goe̍h ê sin-súi. Tâi-oân thian-chai tē-piàn koh hiah-ni̍h chē,"góa iā bô tham-u, góa beh ná ū hiah chē chîⁿ thang koan leh? ta̍k piàn nā beh koan chi̍t kò goe̍h sin-súi, góa tio̍h chin siū-khì. "Khòaⁿ-tio̍h chit-ê pò-tō, chin-chiàⁿ hō͘ lán tōa-tōa kiaⁿ chi̍t tiô.

　　 Siūⁿ-khí 2018 nî jī-goe̍h chhe-la̍k pòaⁿ-mê 11 tiám 50 pun, Hoa-lian hoat-seng kui-bô͘ 6.2 kip ê tē-tāng, giâm-tiōng kah ū kúi tòng tōa-lâu tang-tó sai-oai. Nn̄g kang āu ê jī-goe̍h chhe-peh, tong-sî sin-ûi Tâi-pak chhī-tiúⁿ ê Koa Bûn-tiat tī bīn-chheh án-ne kóng, tē-tāng ē-tàng kā kiàn-tio̍k-bu̍t chìn tó-khì, tān-sī chìn bē tò Tâi-oân lâng ê thoân-kiat. Lí khòaⁿ Koa Bûn-tiat chhī-tiúⁿ hô-téng ê khì-phek! Koa chhī-tiúⁿ tī bīn-chheh téng-bīn kóng, Hoa-lian sī jîn-kan chēng-thó͘, góa ta̍k piàn khì kàu hia, sim-lêng lóng ē tit-tio̍h pêng-chēng, chit piàn kiông chìn chō-sêng liáu giâm-tiōng ê sún-hāi, góa ē koan-chhut chi̍t kò goe̍h ê sin-súi, mā hi-bāng ta̍k-ê chò-hóe lâi chàn-chō͘, pang-chō͘ kó͘-lē chai-bîn tō͘-kòe lân-koan, mā pang-chō͘ Hoa-lian tiông-sin khiā khí-·lâi.. M̄-nā án-ne, Koa Bûn-tiat chhī-tiúⁿ mā choan-kang kā chīn-chài koan-khoán choan-hō͘ siá tī ē-bīn, hong-piān ta̍k-ê kià chîⁿ. Tong-sî ê Tâi-pak chhī-tiúⁿ Koa Bûn-tiat si̍t-chāi ū-kàu chàn, chin-chiàⁿ ta̍t-tit lâng chun-kèng!

　　 Būn-tê sī, kin-á-ji̍t ê Koa Bûn-tiat kah gō͘ nî chêng 2018 nî ê Koa Bûn-tiat, tàu-té toh chi̍t ūi chiah sī chin-chiàⁿ ê Koa Bûn-tiat? nā-sī kin-á-ji̍t beh soán chóng-thóng ê Koa Bûn-tiat chiah sī chin-chiàⁿ ê Koa Bûn-tiat, lán beh khó͘-khǹg Koa Bûn-tiat khì tha̍k kó͘-chá kó͘-chá Bêng-chu kóng ê chi̍t kù ōe,"lâng kai ū put-jím lâng chi sim." ì-sù sī kóng múi chi̍t-ê lâng lóng ū chhek-ún thiàⁿ-sioh pa̍t-lâng ê sim. Ē-bīn chiap lo̍h-khì kóng,"bô chhek-ún chi sim, hui lâng-· iā."ì-sù sī kóng bô chhek-ún thiàⁿ-sioh pa̍t-lâng ê sim-·ê, m̄ sī lâng.

　　 Chin-ké Koa Bûn-tiat, toh chi̍t ūi sī pún-chun? (231110)

Chù, 普悠瑪　　 chhiáⁿ liām Hôa-gí




四月二六，《遠見雜誌》刊登聯合國發布2023年「世界幸福報告」，台灣排名第27，比日本、韓國、中國khah koân，tī亞洲排tī第四名。一个國家ê「幸福感」，kah國家ê財力並無直接關係。幸福ê重要關鍵因素，包含身心健康、人際關係、收入kah就業、品德kah美德、社會支持、個人選擇自由、有效能koh清廉ê政府。其中社會支持是指，一旦若抵tio̍h困難ê時，有人ē出手幫忙我。美德是指肯幫忙有困難ê人。土耳其大地動、日本大地動、中國四川大地動，咱敢kahtoh一位災民有熟似？無。咱是按怎ē捐錢、捐物資，甚至派救難隊趕去救災？因為人道主義ê想法是：tī世界上若猶有一个人teh受苦，tio̍h那親像咱家己teh受苦。台灣人tio̍h是因為有chit種關心別人、歡喜幫助別人ê美德，正是台灣人有幸福感ê原因之一。

　　新聞報導，十一月初六暗時，民眾黨總統參選人柯文哲出席高雄大學政治交匯點演講。Kah大學生對談ê時，透露伊早前作台北市長ê時，上kài討厭ê是啥物？每遍出車厄，像講啥物普悠瑪事故、地動等災難ê時，tio̍h捐一個月ê薪水。台灣天災地變koh hiah-ni̍hchē，「我也無貪污，我beh那有hiahchē錢通捐咧？ta̍k遍若beh捐一個月薪水，我tio̍h真受氣。」看tio̍h chit-ê報導，真正hō͘咱大大驚一tiô。

　　想起2018年二月初六半暝11點50分，花蓮發生規模6.2級ê地動，嚴重kah有幾棟大樓東倒西歪。兩工後ê二月初八，當時身為台北市長ê柯文哲tī面冊án-ne講：地動ē-tàng kā建築物震倒去，但是震bē倒台灣人ê團結。你看柯文哲市長何等ê氣魄！柯市長tī面冊頂面講，花蓮是人間淨土，我ta̍k遍去到hia，心靈lóngē得tio̍h平靜，chit遍強震造成了嚴重ê損害，我ē捐出一個月ê薪水，mā希望ta̍k个做夥來贊助，幫助鼓勵災民度過難關，mā幫助花蓮重新khiā起來.。M̄-nā án-ne，柯文哲市長mā專工kā賑災捐款專戶寫tī下面，方便ta̍k个寄錢。當時ê台北市長柯文哲實在有夠讚，真正值得人尊敬！

　　問題是，今á日ê柯文哲kah五年前2018年ê柯文哲，到底toh一位chiah是真正ê柯文哲？若是今á日beh選總統ê柯文哲才是真正ê柯文哲，咱beh苦勸柯文哲去讀古早古早孟子講ê一句話：「人皆有不忍人之心。」意思是講每一个人lóng有惻隱疼惜別人ê心。下面接落去講：「無惻隱之心，非人也。」意思是講無惻隱疼惜別人ê心ê，m̄是人。

　　真假柯文哲，toh一位是本尊？ (231110)

註：普悠瑪　　請唸華語