《綠色短評》

 | | | 轉寄

小三通講beh koh通？不通不通不通！

作者 李南衡, ChoânTâijī/全台字 by Chng Hūiphêng 2023.01.15

Choânbîn Tâioânjī pán/全民台灣字版簡稱ChoânTâiJī


《Le̍ksek toánphêng 》　　 Lí Lâmhêng

　 Siósaⁿthong kóng beh koh thong? Putthong putthong putthong!

Cha̍pjīgoe̍h cha̍psaⁿ, Tiongkok Kokbîntóng chúse̍k Chu Li̍plûn ho͘io̍k chènghú tio̍h chīnsok hoeho̍k siósaⁿthong.. cha̍pjīgoe̍h cha̍pla̍k, Tiongkok Kokbîntóng tiàukhui kìchiáhōe, iauchi̍p Tiongkok Tâisiong, Tâisiong tāipiáu chhutsek, iaukiû chènghú ētàng kóaⁿkín hoeho̍k siósaⁿthong. Tiongkok Kokbîntóng Tāilio̍k sūbūpō͘ chújīm Lîm Chó͘ka chitgî, Chhòa chènghú the̍h e̍kchêng choh líiû chin bô ha̍plí, inūi Tâioân kah gōakok ê e̍kchêng lóng pí Tiongkok ke chin giâmtiōng.

　　2020 nî jīgoe̍h chhecha̍p nn̄ghōaⁿ siósaⁿthong ē thêng hâng, sī inūi tongsî Tiongkok po̍khoat ê Búhàn hìiām hiông kàikài, ē hông kiaⁿ, chènghú sûisî thêngchí Búhàn ti̍tpoe Tâioân panki, kìmchí Tiongkok lâng lâi Tâioân, Siósaⁿthong thêng hâng, kiù tio̍h Tâioân. Siósaⁿthong beh hoeho̍k, goânpún thêng hâng ê líiû sī m̄ sī siausit khì ah?

　　 Cha̍pjīgoe̍h chhechhit, Tiongkok kokbūīⁿ thêchhut "sin cha̍p tiâu", chi̍t pō͘ chi̍t pō͘ kiâⁿ hiòng káihòng, si̍tchèsiōng sī kiatsok Tiongkok itti̍t kianchhî ê "chheng lêng chèngchhek". Chèngchhek tōa choánhiòng, sèkài kokkok ê choanka lóng īchhek Tiongkok ê kámjiám ē po̍khoat sek chēngka. Tānsī cha̍pjīgoe̍h cha̍pgō͘, Tiongkok kokka ōekiànúi kongpò͘ Tiongkok 31 ê séngchhī chūtìkhu sincheng ke khakchín 2,157 lē, ùi cha̍pjīgoe̍h cha̍psì khí bô beh koh kongpò͘ bô chèngthâu kámjiám chiá ê sò͘ kù. Tiongkok kongpò͘ kàu taⁿ chóng síbông jînsò͘ 5,235 lâng, chòekīn lóng bô lâng inūi sinkoàn hìiām síbông. Nā chinchiàⁿ ánne sī ánchóaⁿ Pakkiaⁿ, Hôapak, Tangpak kok tōa to͘chhī hóe chòng tiûⁿ pí pêngsî chēngka kúi pōe ê liōng? 《 New York Sîpò 》 phoephêng Tiongkok kongpò͘ ê sò͘jī lóng àm bo̍kbo̍k, bē sìn tit. Siatsú saⁿ tang chêng Búhàn hìiām tútú khaisí po̍khoat, Tiongkok nā sêngsi̍t pò chhut khakchín kah síbông sò͘jī, saⁿ nî lâi choân sèkài khólêng bē chiah chhiⁿchhám.

　　 Lán ùi hoatseng tī Tiongkok ê chióngchióng lâi liáu kái si̍tchêng, Bíkok, Tekkok chù Tiongkok tāisàikoán cha̍pjīgoe̍h cha̍pgō͘, cha̍pla̍k siosòa soanpò͘ chiāmthêng chhiamchèng gia̍pbū, inūi kiaⁿ chin chē nípēⁿ ê Tiongkok lâng ē ek khì in kok. Nā khakchín ê jînsò͘ bô tōa chēngka, sī ánchóaⁿ chin chē siâⁿchhī lóng chhuthiān pēⁿīⁿ gōakháu hiah chē lâng tán beh khòaⁿ pēⁿ, kámmō͘ io̍h hoatsio io̍h sàu khangkhang? cha̍pjīgoe̍h cha̍ppeh sinbûn pòtō, Ji̍tpún pòaⁿtōthé tōa chhiúⁿ 瑞薩（Renesas） tiānchú Pakkiaⁿ chhiúⁿ inūi siuⁿ chē oânkang lio̍ksio̍k khakchín, íkeng soanpò͘ choânbīn thêng kang, bīlâi chi̍t kò goe̍h ē chìnji̍p e̍kchêng kohong. Siósaⁿthong beh koh thong? put thong!

　　 Tiongkok liûhêng pēⁿo̍h choanka kóng, ùi cha̍pjīgoe̍h tiongsûn kàu itgoe̍h tiongsûn sī tēit pho e̍kchêng, bānbān ē seng koân; tējī pho ùi itgoe̍h hāsûn kàu jīgoe̍h tiongsûn; tēsaⁿ pho ùi jīgoe̍h hāsûn kàu saⁿgoe̍h tiongsûn. Ē liânsòa tōa liûhêng saⁿ kògoe̍h chóiū. Tiongkok e̍kchêng sio bô thêng koh soanpò͘ itgoe̍h chhepeh khí tōa kái hong, chin chē kokka giâmkeh hôngchí Tiongkok lâng ji̍pkéng. Cha̍pjīgoe̍h jīpeh, Pak Tiâusián soanpò͘ chiāmsî kìmchí Tiongkok lâng ji̍pkéng. Ji̍tpún soanpò͘, cha̍pjīgoe̍h saⁿcha̍p khí hānchè ùi Tiongkok kah Hiangkáng lâi ê ti̍tpoe hângpan. Siósaⁿthong beh koh thong? put thong!

Siósaⁿthong khàihòng, tio̍h khóliōng lītó kubîn ê kiānkhong anchoân, Κimmn̂g kah Máchó͘ nn̄g koān tongtē lóng kantāⁿ ū chi̍t keng pēⁿīⁿ, tī Siósaⁿthong kòethêngtiong m̄bián chhuthiān chin tōaliōng ê khakchín chiá, tio̍h ē chhiauchhut pēⁿīⁿ ētàng sêngsiū ê hoānûi. Siósaⁿthong beh koh thong? Putthong!

Búhàn hìiām tī Tiongkok tngteh tōa liûhêng, lán chhuncheh Siósaⁿthong beh koh thong. Putthong putthong putthong! (221230)


Pe̍h-ōe-jī-pán/白話字版


《Le̍k-sek toán-phêng 》　　 Lí Lâm-hêng

　 Sió-saⁿ-thong kóng beh koh thong? Put-thong put-thong put-thong!

Cha̍p-jī-goe̍h cha̍p-saⁿ, Tiong-kok Kok-bîn-tóng chú-se̍k Chu Li̍p-lûn ho͘-io̍k chèng-hú tio̍h chīn-sok hoe-ho̍k sió-saⁿ-thong.. cha̍p-jī-goe̍h cha̍p-la̍k, Tiong-kok Kok-bîn-tóng tiàu-khui kì-chiá-hōe, iau-chi̍p Tiong-kok Tâi-siong, Tâi-siong tāi-piáu chhut-sek, iau-kiû chèng-hú ē-tàng kóaⁿ-kín hoe-ho̍k sió-saⁿ-thong. Tiong-kok Kok-bîn-tóng Tāi-lio̍k sū-bū-pō͘ chú-jīm Lîm Chó͘-ka chit-gî, Chhòa chèng-hú the̍h e̍k-chêng choh lí-iû chin bô ha̍p-lí, in-ūi Tâi-oân kah gōa-kok ê e̍k-chêng lóng pí Tiong-kok ke chin giâm-tiōng.

　　2020 nî jī-goe̍h chhe-cha̍p nn̄g-hōaⁿ sió-saⁿ-thong ē thêng hâng, sī in-ūi tong-sî Tiong-kok po̍k-hoat ê Bú-hàn hì-iām hiông kài-kài, ē hông kiaⁿ, chèng-hú sûi-sî thêng-chí Bú-hàn ti̍t-poe Tâi-oân pan-ki, kìm-chí Tiong-kok lâng lâi Tâi-oân, sió-saⁿ-thong thêng hâng, kiù tio̍h Tâi-oân. Sió-saⁿ-thong beh hoe-ho̍k, goân-pún thêng hâng ê lí-iû sī m̄ sī siau-sit khì ah?

　　 Cha̍p-jī-goe̍h chhe-chhit, Tiong-kok kok-bū-īⁿ thê-chhut "sin cha̍p tiâu", chi̍t pō͘ chi̍t pō͘ kiâⁿ hiòng kái-hòng, si̍t-chè-siōng sī kiat-sok Tiong-kok it-ti̍t kian-chhî ê "chheng lêng chèng-chhek". Chèng-chhek tōa choán-hiòng, sè-kài kok-kok ê choan-ka lóng ī-chhek Tiong-kok ê kám-jiám ē po̍k-hoat sek chēng-ka. Tān-sī cha̍p-jī-goe̍h cha̍p-gō͘, Tiong-kok kok-ka ōe-kiàn-úi kong-pò͘ Tiong-kok 31 ê séng-chhī chū-tì-khu sin-cheng ke khak-chín 2,157 lē, ùi cha̍p-jī-goe̍h cha̍p-sì khí bô beh koh kong-pò͘ bô chèng-thâu kám-jiám chiá ê sò͘ -kù. Tiong-kok kong-pò͘ kàu taⁿ chóng sí-bông jîn-sò͘ 5,235 lâng, chòe-kīn lóng bô lâng in-ūi sin-koàn hì-iām sí-bông. Nā chin-chiàⁿ án-ne sī án-chóaⁿ Pak-kiaⁿ, Hôa-pak, Tang-pak kok tōa to͘-chhī hóe chòng tiûⁿ pí pêng-sî chēng-ka kúi pōe ê liōng? 《 New York Sî-pò 》 phoe-phêng Tiong-kok kong-pò͘ ê sò͘-jī lóng àm bo̍k-bo̍k, bē sìn tit. Siat-sú saⁿ tang chêng Bú-hàn hì-iām tú-tú khai-sí po̍k-hoat, Tiong-kok nā sêng-si̍t pò chhut khak-chín kah sí-bông sò͘-jī, saⁿ nî lâi choân sè-kài khó-lêng bē chiah chhiⁿ-chhám.

　　 Lán ùi hoat-seng tī Tiong-kok ê chióng-chióng lâi liáu- kái si̍t-chêng, Bí-kok, Tek-kok chù Tiong-kok tāi-sài-koán cha̍p-jī-goe̍h cha̍p-gō͘, cha̍p-la̍k sio-sòa soan-pò͘ chiām-thêng chhiam-chèng gia̍p-bū, in-ūi kiaⁿ chin chē ní-pēⁿ ê Tiong-kok lâng ē ek khì in kok. Nā khak-chín ê jîn-sò͘ bô tōa chēng-ka, sī án-chóaⁿ chin chē siâⁿ-chhī lóng chhut-hiān pēⁿ-īⁿ gōa-kháu hiah chē lâng tán beh khòaⁿ pēⁿ, kám-mō͘ io̍h hoat-sio io̍h sàu khang-khang? cha̍p-jī-goe̍h cha̍p-peh sin-bûn pò-tō, Ji̍t-pún pòaⁿ-tō-thé tōa chhiúⁿ 瑞薩（Renesas） tiān-chú Pak-kiaⁿ chhiúⁿ in-ūi siuⁿ chē oân-kang lio̍k-sio̍k khak-chín, í-keng soan-pò͘ choân-bīn thêng kang, bī-lâi chi̍t kò goe̍h ē chìn-ji̍p e̍k-chêng ko-hong. Sió-saⁿ-thong beh koh thong? put thong!

　　 Tiong-kok liû-hêng pēⁿ-o̍h choan-ka kóng, ùi cha̍p-jī-goe̍h tiong-sûn kàu it-goe̍h tiong-sûn sī tē-it pho e̍k-chêng, bān-bān ē seng koân; tē-jī pho ùi it-goe̍h hā-sûn kàu jī-goe̍h tiong-sûn; tē-saⁿ pho ùi jī-goe̍h hā-sûn kàu saⁿ-goe̍h tiong-sûn. Ē liân-sòa tōa liû-hêng saⁿ kò-goe̍h chó-iū. Tiong-kok e̍k-chêng sio bô thêng koh soan-pò͘ it-goe̍h chhe-peh khí tōa kái hong, chin chē kok-ka giâm-keh hông-chí Tiong-kok lâng ji̍p-kéng. Cha̍p-jī-goe̍h jī-peh, Pak Tiâu-sián soan-pò͘ chiām-sî kìm-chí Tiong-kok lâng ji̍p-kéng. Ji̍t-pún soan-pò͘, cha̍p-jī-goe̍h saⁿ-cha̍p khí hān-chè ùi Tiong-kok kah Hiang-káng lâi ê ti̍t-poe hâng-pan. Sió-saⁿ-thong beh koh thong? put thong!

Sió-saⁿ-thong khài-hòng, tio̍h khó-liōng lī-tó ku-bîn ê kiān-khong an-choân, Κim-mn̂g kah Má-chó͘ nn̄g koān tong-tē lóng kan-tāⁿ ū chi̍t keng pēⁿ-īⁿ, tī Sió-saⁿ-thong kòe-thêng-tiong m̄-bián chhut-hiān chin tōa-liōng ê khak-chín chiá, tio̍h ē chhiau-chhut pēⁿ-īⁿ ē-tàng sêng-siū ê hoān-ûi. Sió-saⁿ-thong beh koh thong? Put-thong!

Bú-hàn hì-iām tī Tiong-kok tng-teh tōa liû-hêng, lán chhun-cheh Sió-saⁿ-thong beh koh thong. Put-thong put-thong put-thong! (221230)


十二月十三，中國國民黨主席朱立倫呼籲政府tio̍h盡速恢復小三通.。十二月十六，中國國民黨召開記者會，邀集中國台商、台師代表出席，要求政府ē-tàng趕緊恢復小三通。中國國民黨大陸事務部主任林祖嘉質疑，蔡政府the̍h疫情作理由真無合理，因為台灣kah外國ê疫情lóng比中國加真嚴重。

　　2020年二月初十兩岸小三通ē停航，是因為當時中國爆發ê武漢肺炎雄kài-kài、ē hông驚，政府隨時停止武漢直飛台灣班機，禁止中國人來台灣，小三通停航，救tio̍h台灣。小三通beh恢復，原本停航ê理由是m̄是消失去ah？

　　十二月初七，中國國務院提出「新十條」，一步一步行向開放，實際上是結束中國一直堅持ê「清零政策」。政策大轉向，世界各國ê專家lóng預測中國ê感染ē爆發式增加。但是十二月十五，中國國家衛健委公布中國31個省市自治區新增加確診2,157例，ùi十二月十四起無beh koh公布無症頭感染者ê數據。中國公佈到taⁿ總死亡人數5,235人，最近lóng無人因為新冠肺炎死亡。若真正án-ne是án-chóaⁿ北京、華北、東北各大都市火葬場比平時增加幾倍ê量？《紐約時報》批評中國公布ê數字lóng暗bo̍k-bo̍k、bē信得。設使三冬前武漢肺炎tú-tú開始爆發，中國若誠實報出確診kah死亡數字，三年來全世界可能bē chiah悽慘。

　　咱ùi發生tī中國ê種種來瞭解實情：美國、德國駐中國大使館十二月十五、十六相續宣布暫停簽證業務，因為驚真chē染病ê中國人ē溢去in國。若確診ê人數無大增加，是án-chóaⁿ真chē城市lóng出現病院外口hiah chē人等beh看病，感冒藥發燒藥掃空空?十二月十八新聞報導，日本半導體大廠瑞薩（Renesas）電子北京廠因為siuⁿ chē員工陸續確診，已經宣布全面停工，未來一個月ē進入疫情高峰。小三通beh koh通？不通！

　　中國流行病學專家講，ùi十二月中旬到一月中旬是第一波疫情，慢慢ē升koân；第二波ùi一月下旬到二月中旬；第三波ùi二月下旬到三月中旬。ē連續大流行三個月左右。中國疫情燒無停koh宣布一月初八起大解封，真chē國家嚴格防止中國人入境。十二月二八，北朝鮮宣布暫時禁止中國人入境。日本宣布，十二月三十起限制ùi中國kah香港來ê直飛航班。小三通beh koh通？不通！

小三通開放，tio̍h考量離島居民ê健康安全，金門kah馬祖兩縣當地lóng kan-tāⁿ有一間病院，tī小三通過程中m̄免出現真大量ê確診者，tio̍hē超出病院ē-tàng承受ê範圍。小三通beh koh通？不通！

武漢肺炎tī中國當teh大流行，咱春節小三通beh koh通。不通不通不通！ (221230)