《老人kah海》

 | | | 轉寄

《老人kah海》_10, Chit só͘chāi sī tōa chéⁿ / Chit所在是大井

作者 Ernest Hemingway, 台譯：Manlajo, 修訂：宋麗瓊 2019.05.05

Gín'á the̍h unáhî kah ēng pòchóa pau ê nn̄g ê hîjī tńg lâi, liáuāu nn̄g lâng ta̍h khaē ê soachio̍há lō͘, khì kàu sè chiah chûn hia, kā chûn giâ khí lâi, koh kā i sak ji̍pkhì chúi ni̍h.

“Lāutōalâng ah, chiok lí hó ūn oh.”
“Mā chiok lí hó ūn,”lāu lâng kóng. I kā pa̍k tī chûnchiúⁿ ê sohá pa̍k tī chiúⁿ kè, koh kā sengkhu àⁿ hiòngchêng, lâi tùikhòng chûnchiúⁿ tī chúi tiong ê chó͘la̍t, khaisí tī o͘àm tiong kò chûn chhut káng. Iáu ū kîtha ê chûn tùi pa̍tūi ê háihōaⁿ chhut hái, chúnkóng go̍ehniû íkeng lo̍h tī soaⁿkha, lāu lâng mā khòaⁿ bē tio̍h in, m̄ koh, i ētàng thiaⁿ tio̍h in ê chûnchiúⁿ ji̍p chúi kah in kò chûn ê siaⁿ. Ū sî ū lâng ē tī chûn ni̍h kóngōe, m̄ koh tōapō͘hūn ê chûn lóng bô siaⁿ bô soeh, kantaⁿ ū chûnchiúⁿ lo̍h chúi ê siaⁿ. Chhut kángkháu liáuāu, in chiū sòaⁿkhui, sûi lâng tùi in ǹgbāng ētàng lia̍h tio̍h hî ê háibīn kò kòe khì. Lāu lâng chaiiáⁿ i beh chhutkhì chin hn̄g, só͘í, i oánlī lio̍ktē ê khìbī, itti̍t kò kàu ū chhengchá chhengsin ê háṳûⁿ khìbī ê só͘chāi. I kò kòe ê háibīn, ētàng khòaⁿ tio̍h bébóechô （gulfweed）ê lînkng, thóhái lâng kiò chitê só͘chāi “tōa chéⁿ”, inūi chia ū chi̍tê thu̍tjiân hākàng 1,300 kongchhioh ê chhim khut, háilâu chhiong tio̍h háité ê kiāpiah só͘ ínkhí ê kńglêá, hō͘ kok chióng ê hîlūi chūchi̍p ti chia. Chia ū kôan ba̍ttō͘ chi̍ptiong ê hêá, chò jī ê hî; ū sî tī siōng chhim ê tōng ni̍h ū siókńgá tīn, àmsî in ē phû lâi chiapkīn háibīn ê só͘chāi, tī hia siû kòe ê hî to̍h kā in thunchia̍h.

Tī o͘àm tiong, lāu lâng ētàng kámkak tio̍h thiⁿ teh beh kng ā. Tng i kò chûn ê sî, i thiaⁿ tio̍h poehî lī chúi ê chùn siaⁿ, kah in ēng ngē chhì tī o͘àm tiong chhiong chhut háibīn ê suhsuh siaⁿ. I chin kahì poehî, in sī i tī háṳûⁿ ê hó pêngiú. I ūi háichiáu kámkak khóliân, iûkîsī sè chiah koh lám ê háiìⁿá （dark terns）; in itti̍t poe, itti̍t teh chhōe chia̍hmi̍h, khiok chhaputto lóng chhōe bô. I jīnûi, tûliáu gâu chhiúⁿchia̍h kah ióngchòng ê ígōa, háichiáu ê sengo̍ah si̍tchāi sī pí lán lâng koh khah kanlân. Kìjiân háṳûⁿ sī hiahni̍h hiámok, sī ánchóaⁿ beh kā háichiáu chō kah chhinchhiūⁿ háiìⁿá hiahni̍h lám sin, hiah ni̍h iùsiù leh? Háṳûⁿ jînchû koh bílē, m̄ koh, i mā ē hutjiânkan piàn kah chin chânjím, chiahê teh poe, chhàng chúi, kah lia̍hhî ê chiáuà, siaⁿsè koh piai, tī hái ni̍h thóchia̍h si̍tchāi sī siuⁿ kòe iùsiù.

I tiāⁿtiāⁿ kā háṳûⁿ sióngsiōng chò sī lúsèng hòa ê “La mar”（= tōa hái ）; he sī tng thóhái lâng ài i ê sî, só͘ chhengho͘ i ê Spanishgí miâ. Ū sî, hiahê ài i ê lâng ē kóng i ê pháiⁿōe, m̄ koh, in ánne kóng ê sî, tiāⁿtiāⁿ sī kā i tòngchò sī chi̍tê chabó͘ lâng. Ū chi̍t kóa khah siàuliân ê thóhái lâng, in ēng phûpio pa̍k tī hîsòaⁿ, koh ēng in bē soahî koaⁿ só͘ thàn ê tōa chîⁿ, bé kikhì chûn; chiahê lâng kóng i sī lâmsènghòa ê “el mar”, in kóng i sī chi̍tê tùichhiú, sī chi̍tê só͘chāi, sīmchì sī chi̍tê te̍kjîn. M̄ koh, lāu lâng itti̍t jīnûi i sī lúsènghòa ê, jîchhiáⁿ kā i khòaⁿchò sī chi̍t chióng ū sî siun, ū sî khiok ē póliû ke̍ktōa unhūi ê; ū sî i nā chòchhut siáukông ásī siâok ê tāichì, he mā sī i bô hoattō͘ khòngchè ê tāichì. Go̍ehniû énghióng i, to̍h ná chhinchhiūⁿ i énghióng chabó͘ lâng kāngkhóan; lāu lâng ánne teh siūⁿ.

I kèsio̍k teh kò chûn, bē kámkak chia̍h la̍t, inūi i kā soktō͘ khòngchè tī i siattēng ê hōanûi lāi, jîchhiáⁿ háibīn pêⁿ tháⁿtháⁿ, kantaⁿ ūsîá ē tú tio̍h kńglêá ê háilâu. I hō͘ háilâu chhut saⁿhun chṳt ê la̍t thè i kò chûn, tng thiⁿ phah phú kng ê sî, i khòaⁿchhut i chit sî íkeng lâikàu pí i só͘ ǹgbāng ê koh khah hn̄g ê só͘chāi ā.



Gín'á the̍h鰮á魚kah用報紙包ê兩个魚餌tńg來，了後兩人踏腳下ê沙石á路，去到細隻船hia，kā船giâ起來，koh kā 它sak入去水裡。

「老大人ah，祝你好運 oh。」
「Mā祝你好運，」老人講。伊kā縛tī船槳ê索á縛tī槳架，koh kā身軀àⁿ向前，來對抗船槳tī水中ê阻力，開始tī烏暗中划船出港。Iáu有其它ê船tùi別位ê海岸出海，準講月娘已經落tī山腳，老人mā看bē tio̍h in，m̄ koh，伊ētàng聽tio̍h in ê船槳入水kah in划船ê聲。

有時有人ē tī船裡講話，m̄ koh大部分ê船lóng無聲無說，kantaⁿ有船槳落水ê聲。出港口了後，in就散開，隨人tùi in ǹg望ētàng掠tio̍h魚ê海面划過去。老人知影伊beh出去真遠，所以，伊遠離陸地ê氣味，一直划到有清早清新ê海洋氣味ê所在。伊划過ê海面，ētàng看tio̍h馬尾藻（gulfweed）ê磷光，討海人叫chitê所在「大井」，因為chia有一个突然下降1,300公尺ê深窟，海流沖tio̍h海底ê崎壁所引起ê捲螺á，hō͘ 各種ê魚類聚集ti chia。Chia有高密度集中ê蝦á、做餌ê魚；有時tī siōng深ê洞裡有小管á陣，暗時in ē浮來接近海面ê所在，tī hia泅過ê魚to̍h kā in吞食。

Tī烏暗中，老人ētàng感覺tio̍h天teh beh光ā。當伊划船ê時，伊聽tio̍h飛魚離水ê顫聲，kah in用硬翅tī烏暗中衝出海面ê suhsuh聲。伊真kah意飛魚，in是伊tī海洋ê好朋友。伊為海鳥感覺可憐，尤其是細隻koh lám ê海燕á（dark terns）；in一直飛，一直teh chhōe食物，卻差不多lóng chhōe無。伊認為，除了gâu搶食kah勇壯ê以外，海鳥ê生活實在是比咱人koh khah艱難。既然海洋是hiahni̍h險惡，是án怎beh kā海鳥造kah親像海燕á hiahni̍h lám身，hiah ni̍h幼秀leh？海洋仁慈koh美麗，m̄ koh，她mā ē忽然間變kah真殘忍，chiahê teh飛、chhàng水，kah掠魚ê鳥à，聲細koh悲哀，tī海裡討食實在是siuⁿ過幼秀。

伊tiāⁿtiāⁿ kā海洋想像做是女性化ê “La mar”（=大海）；he是當討海人ài她ê時，所稱呼她ê西班牙語名。有時，hiahê ài她ê人ē講她ê pháiⁿ話，m̄ koh，in ánne講ê時，tiāⁿtiāⁿ是kā她當做是一个chabó͘人。有一kóa khah少年ê討海人，in用浮標縛tī魚線，koh用in賣鯊魚肝所thàn ê大錢，買機器船；chiahê人講她是男性化ê “el mar”，in講她是一个對手，是一个所在，甚至是一个敵人。M̄ koh，老人一直認為她是女性化ê，而且kā她看做是一種有時施恩，有時卻ē保留極大恩惠ê；有時她若做出痟狂á是邪惡ê tāichì，he mā是她無法度控制ê tāichì。月娘影響她，to̍h ná親像它影響chabó͘人仝款；老人ánne teh想。

伊繼續teh划船，bē感覺食力，因為伊kā速度控制tī伊設定ê範圍內，而且海面平坦坦，kantaⁿ有時á ē tú tio̍h捲螺á ê海流。伊hō͘ 海流出三分之一ê力替伊划船，當天phah phú光ê時，伊看出伊chit時已經來到比伊所ǹg望ê koh khah遠ê所在ā。